Kredyt walutowy - jak go otrzymać? Czy warto?

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• czym jest kredyt walutowy i jakie są jego rodzaje,
• kto obecnie może wziąć kredyt walutowy i jakie warunki musi spełniać
• jakie są zalety i wady zaciągnięcia kredytu w walucie obcej

Co to jest kredyt walutowy? Definicja

Kredyt walutowy – inaczej kredyt dewizowy – nie cieszy się obecnie w Polsce taką popularnością jak jeszcze kilkanaście lat temu. Nadal jest jednak możliwość zaciągnięcia takiego zobowiązania.

Kredyt walutowy – najprościej rzecz ujmując – to zobowiązanie zaciągane w innej walucie niż ta, która obowiązuje w danym kraju. Tym samym kredytem walutowym w Polsce będzie np. kredyt zaciągnięty we frankach, euro czy funtach.

Obecnie jednak kredyty walutowe nie cieszą się zbyt dużą popularnością. Z danych AMRON-SARFiN wynika, że udział procentowy kredytów mieszkaniowych w złotówkach w II kwartale 2021 r. wyniósł aż 99,21 proc., we frankach szwajcarskich - 0,01 proc., w euro - 0,64 proc., a w innych walutach - 0,14 proc. To pokazuje wyraźny spadek popularności kredytów walutowych.

Rodzaje kredytów walutowych

Jeśli chodzi o cel wydatkowania, banki udzielają zarówno kredytów walutowych gotówkowych, jak i kredytów walutowych hipotecznych. Z kolei biorąc pod uwagę to, w jakiej walucie podana jest wartość zobowiązania, można wyróżnić kredyt denominowany i kredyt indeksowany.

Kredyt denominowany

Kredyt denominowany to kredyt, w którym wartość zobowiązania jest podana w walucie obcej, czyli np. franku szwajcarskim, funtach brytyjskich, dolarach amerykańskich, euro lub jakiejkolwiek innej walucie niż polska. Kwota kredytu jest następnie przeliczana na złotówki po kursie, który jest wskazany w umowie kredytowej, a sam kredyt jest wypłacany w złotówkach po kursie waluty z dnia uruchomienia zobowiązania.

Kredyt indeksowany

W przypadku kredytu indeksowanego wartość kredytu jest podana w złotówkach, natomiast wypłata środków dokonywana jest w walucie indeksowanej. Tym samym kwota kredytu jest uzależniona od kursu waluty, a samo zadłużenie jest uzależnione od kursu waluty w dniu wypłaty zobowiązania.

Kredyt walutowy hipoteczny

Kredytem walutowym hipotecznym jest zobowiązanie w obcej walucie, które, podobnie jak w przypadku kredytu mieszkaniowego w złotówkach, jest zabezpieczone prawem własności do nieruchomości lub prawem użytkowania wieczystego.

Tym samym kredyt hipoteczny w obcej walucie działa na analogicznych zasadach co kredyt hipoteczny w złotówkach, a różnica dotyczy waluty. Zazwyczaj przy kredycie walutowym hipotecznym bank wymaga również wyższego wkładu własnego niż przy kredycie hipotecznym w złotówkach.

Kredyt walutowy gotówkowy

Kredyt walutowy gotówkowy jest udzielany na analogicznych zasadach co kredyt gotówkowy złotowy – jedynie jest to zobowiązanie oferowane w innej walucie.

Kto może wziąć kredyt w obcej walucie?

Jeszcze kilkanaście lat temu nie było większych ograniczeń co do tego, kto może wziąć kredyt walutowy.

Zgodnie jednak z jedną z aktualizacji Rekomendacji S (z 2013 r.) wydaną przez Komisję Nadzoru Finansowego, aby otrzymać kredyt walutowy, należy uzyskiwać trwałe dochody w walucie kredytu, w jakiej udzielone ma zostać zobowiązanie, a dodatkowo dochody te mają zapewniać regularną obsługę i spłatę kredytu.

Norm prawnych związanych z kredytami walutowymi jest jednak więcej. Na przykład 26 sierpnia 2011 r. weszła w życie ustawa z 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja potocznie jest nazywana ustawą antyspreadową. Zgodnie z nią umowa kredytowa, w przypadku kredytu walutowego, musi zawierać szczegółowe zasady określania sposobów i terminów ustalenia kursu wymiany walut.

Na podstawie tych zasad wyliczana jest kwota kredytu, a także wysokość jego poszczególnych transz i rat kapitałowo-odsetkowych. Oprócz tego w umowie kredytowej muszą znaleźć się również zasady przeliczania na walutę wypłaty albo spłaty kredytu.

W kwestii kredytów walutowych istotną rolę odegrała również Rekomendacja S (II) – zgodnie z nią od 1 stycznia 2009 r. banki muszą udzielać potencjalnym kredytobiorcom rzetelnej informacji o spreadzie walutowym i ryzyku walutowym, jakie wiąże się z zaciągnięciem kredytu w walucie obcej. Oprócz tego banki muszą również udostępniać klientom historyczne zestawienia kursów walut – tak, by klient mógł dowiedzieć się, jak wahania kursu danej waluty wyglądały w przeszłości i czy pomiędzy poszczególnymi okresami odnotowano znaczące różnice. Dodatkowo, zgodnie z rekomendacją, banki nie powinny stosować spreadów walutowych innych niż kursy standardowe stosowane dla produktów i transakcji.

Warto również odnotować Uchwałę nr 391/2008 wydaną przez KNF, nakazującą bankom umożliwianie klientom spłatę rat w walucie indeksacyjnej przy kredycie indeksowanym w walucie obcej. Wcześniej banki najczęściej uniemożliwiały stosowanie takiego rozwiązania.

Załamanie popularności kredytów walutowych nastąpiło w momencie znacznego wzrostu kursu franka szwajcarskiego. To właśnie osoby, które wzięły kredyt we frankach szwajcarskich (szczyt popularności kredytu frankowego przypadał na lata 2004-2005) znalazły się później w dramatycznej sytuacji, gdy kurs CHF zaczął drastycznie rosnąć. To z kolei przełożyło się na ogromne wzrosty rat kredytów.

Jeszcze do niedawna frankowicze chcieli zawierać ugody z bankami, dzięki którym kredyty stają się oprocentowane stawką WIBOR, właściwą dla kredytów złotowych.

Ze względu na wzrost oprocentowania kredytów złotowych są oni jednak obecnie mniej chętni do stosowania takiego rozwiązania. Część z nich decyduje się na wstąpienie na drogę sądową w związku ze stosowaniem przez banki klauzul niedozwolonych w umowach frankowych. Mowa o stosowaniu nieprzejrzystych mechanizmów wymiany waluty obcej. Niektórzy frankowicze zaskarżają umowę kredytową w całości, domagając się stwierdzenia jej nieważności.

Warto też mieć świadomość, że 1 stycznia 2022 r. stopa składana SARON zastąpiła w każdej umowie wskaźnik CHF LIBOR. To – według sporej części frankowiczów – kolejny element, który można podważyć w umowie frankowej. Osoby mające kredyt we frankach wciąż też czekają na tzw. ustawę frankową.

Jakie banki udzielają kredytów w walucie obcej?

Większość banków obecnie nie udziela kredytów walutowych. Obecnie ani Santander Bank Polska, ani PKO Bank Polski (PKO BP), nie udzielają już kredytów w walucie innej niż waluta polska. Aktualnie tylko dwa banki umożliwiają zaciągnięcie kredytu walutowego, przy czym w obu przypadkach jest to kredyt mieszkaniowy.

Alior Bank

Pierwszym bankiem oferującym taką możliwość jest Alior Bank, który oferuje kredyty hipoteczne w euro, dolarach amerykańskich oraz funtach brytyjskich. Kredyty indeksowane walutami udzielane są wyłącznie klientom uzyskującym dochody w walucie indeksacji, którzy osiągają dochody netto stanowiące równowartość min. 5 tys. zł. Marża banku wynosi w takim wypadku od 5,20 proc.

Bank Pekao S.A.

Drugim bankiem mającym w swojej ofercie kredyt walutowy hipoteczny jest Bank Pekao S.A. Bank przy kredycie indeksowanym wymaga jednak co najmniej 30 proc. wkładu własnego, jeśli okres kredytowania jest krótszy niż 15 lat i aż 40 proc. wkładu własnego w przypadku wnioskowania o kredyt powyżej 15 lat. Bank udziela kredytu indeksowanego na okres do 20 lat i mogą starać się o niego osoby, które pracują za granicą (w krajach UE). Co istotne, Bank Pekao S.A. udziela w tym momencie jedynie kredytów indeksowanych do euro, korony szwedzkiej oraz korony norweskiej.

W jakiej walucie można wziąć kredyt?

Obecnie można uzyskać kredyt tylko w kilku obcych walutach – mowa o dolarach amerykańskich, euro, funtach brytyjskich, koronach szwedzkich oraz koronach norweskich.

Jak zabezpieczyć kredyt walutowy?

Uzyskiwanie trwałych dochodów w walucie obcej może nie wystarczyć, by otrzymać kredyt waluty innej niż polska. Konieczne może okazać się dodatkowe zabezpieczenie kredytu. Jeśli chodzi o walutowe kredyty hipoteczne, zabezpieczenie stanowi hipoteka ustanowiona na nieruchomości. Bank może jednak zażądać również dodatkowego zabezpieczenia, np. w postaci ubezpieczenia na życie czy ubezpieczenia od utraty pracy.

Zdarza się także, że niektóre instytucje wymagają od klientów zabezpieczenia w formie poręczenia, a nawet cesji praw z polisy ubezpieczeniowej czy przewłaszczenia na zabezpieczenie. Warto mieć jednak świadomość, że również w przypadku kredytów zaciąganych w złotówkach banki niekiedy wymagają od klientów dodatkowego zabezpieczenia – zwłaszcza jeśli mowa o kredycie hipotecznym.

Podsumowanie – wady i zalety kredytu walutowego

Niezaprzeczalną zaletą kredytu walutowego jest fakt, że oprocentowanie kredytu walutowego, w porównaniu z kredytem złotowym, zazwyczaj jest niższe, co przekłada się również na niższe raty kredytu. Dodatkowo z racji faktu, że obecnie kredyt walutowy może zaciągnąć jedynie osoba uzyskująca trwałe dochody w danej walucie, ryzyko walutowe praktycznie nie istnieje. Oprócz tego, jeśli klient zdecyduje się na spłatę rat kredytu bezpośrednio w walucie, w której zaciągnął kredyt, nie ponosi kosztu spreadu walutowego.

Warto jednak mieć świadomość, że kredyt walutowy ma również pewne wady. Po pierwsze – w przypadku kredytu walutowego hipotecznego kredytobiorca musi dysponować wyższym wkładem własnym niż przy zaciąganiu analogicznego zobowiązania w złotówkach – to co najmniej 30 proc. wkładu własnego dla kredytu zaciąganego bezpośrednio w walucie obcej.

Po drugie, wyższa musi być zazwyczaj również zdolność kredytowa osoby ubiegającej się o kredyt walutowy. Dodatkowo należy mieć też na uwadze fakt, że obecnie wybór ofert kredytów walutowych jest niewielki, a banki nie oferują preferencyjnych warunków mających zachęcić potencjalnych kredytobiorców do zaciągnięcia takiego zobowiązania.

Ostatecznie jednak to potencjalny kredytobiorca musi zdecydować – zakładając, że spełnia warunki narzucone przez bank – czy kredyt walutowy będzie dla niego korzystniejszy niż zobowiązanie zaciągnięte w złotówkach.

Czy warto przewalutować kredyt? Zobacz