Jakie zmiany w prawie budowlanym w 2023?

Z tego artykułu dowiesz się:

• jakie zmiany wprowadza nowe prawo budowlane 2023 r.,
• jakie są najważniejsze zmiany w przepisach z punktu widzenia inwestorów indywidualnych,
• jak po zmianach będzie przebiegać dopełnianie poszczególnych formalności. 

Nowe prawo budowlane

Najnowszy projekt nowelizacji ustawy Prawo budowlane przewiduje liczne zmiany. Dotyczą one m.in. kwestii rozszerzenia katalogu obiektów budowlanych niewymagających decyzji o pozwoleniu na budowę czy zmian w zasadach oddania do użytkowania obiektów budowlanych. Projekt został opublikowany 16 listopada; obecnie trwają prace legislacyjne. Zgodnie z założeniami ustawa miałaby wejść w życie już w I kwartale 2023 r. Już wcześniej ustawa Prawo budowlane była nowelizowana kilka razy - nowe przepisy wprowadzano m.in. w 2017 i 2019 r. 

Jakie zmiany w prawie budowlanym wprowadzono w 2019 roku? Czytaj

Jakie zmiany w prawie budowlanym w 2023?

Nowa ustawa Prawo budowlane ma przynieść liczne ułatwienia dla osób, które planują budowę domu jednorodzinnego. Projektowane przepisy zakładają m.in. poszerzenie katalogu budynków, które nie wymagają pozwolenia na budowę. Pierwsze kroki w tym kierunku poczyniono już znacznie wcześniej - od 1 stycznia 2022 r. nie trzeba starać się o pozwolenie na budowę w przypadku domów jednorodzinnych o powierzchni do 70 m2, budowanych na własnej działce. W 2023 r. możliwa ma być budowa wszystkich domów jednorodzinnych (bez ograniczeń powierzchniowych) bez konieczności uzyskania pozwolenia na budowę. Zmian, które ma wprowadzić nowelizacja prawa budowlanego jest jednak więcej. 

Już bez pozwolenia na budowę

Najważniejsza zmiana dotyczy rozszerzenia katalogu budów niewymagających decyzji o pozwoleniu na budowę. Oprócz wspomnianych domów jednorodzinnych powyżej 70 m2 (które mają mieć również uproszczoną procedurę odbioru), zniesiony zostanie także obowiązek uzyskania pozwolenia w przypadku budowy m.in. kiosków i pawilonów sprzedaży ulicznej o powierzchni zabudowy do 15 m2, bezodpływowych zbiorników na wody opadowe lub roztopowe o pojemności większej niż 5m3 i mniejszej niż 15 m3 czy jednokondygnacyjnych budynków gospodarczych i wiat o prostej konstrukcji, związanych z produkcją rolną o powierzchni zabudowy do 300 m2 (przy rozpiętości instrukcji nie większej niż 6 m i wysokości nie wyższej niż 6 m). Jednocześnie budowa tych obiektów nadal będzie wymagać zgłoszenia. 

Rozszerzony zostanie również katalog robót budowlanych, które nie będą wymagać pozwolenia, a jedynie zgłoszenia - mowa m.in. o przebudowie przegród zewnętrznych oraz elementów konstrukcyjnych budynków polegających na wykonaniu, zmniejszeniu lub powiększeniu drzwi czy okien (o ile przebudowa ta nie poskutkuje zwiększeniem oddziaływania obiektu poza działkę). Dodatkowo zwolnione z uzyskania pozwolenia na budowę mają być też części budowlane wolno stojącej elektrowni wiatrowej, której całkowita wysokość jest wyższa niż 3 m, ale niższa niż 12 m, moc nie przekracza mocy mikroinstalacji, a odległość od granic działki jest równa całkowitej wysokości elektrowni lub jest wyższa.  Nadal konieczne będzie jednak zgłoszenie budowy takiej elektrowni. 

Należy jednocześnie pamiętać, że inwestor, zanim rozpocznie budowę bez pozwolenia, musi mimo wszystko dopełnić odpowiednich formalności. W przypadku domu jednorodzinnego będzie to doręczenie organowi administracji architektoniczno-budowlanej zgłoszenia wraz z projektem budowlanym oraz zawiadomienie organu nadzoru budowlanego o planowanym terminie rozpoczęcia robót. Oprócz tego konieczne jest też złożenie stosownych oświadczeń, m.in. o tym, że planowana budowa będzie prowadzona w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych oraz że inwestor - jeśli nie powoła kierownika budowy - przyjmuje na siebie odpowiedzialność za kierowanie budową. 

Baza Projektów Budowlanych

Nowe przepisy mają wprowadzić również Bazę Projektów Budowlanych, co jest korzystnym rozwiązaniem nie tylko dla osób poszukujących gotowego projektu, ale też - dla urzędów. Jeśli inwestor indywidualny zdecyduje się na wybór gotowego projektu z bazy, organ obsługujący wniosek, zgłoszenie czy zawiadomienie nie będzie musiał sprawdzać i weryfikować projektu w postaci papierowej - w takiej sytuacji wystarczy wgląd do projektu za pośrednictwem bazy. Tym samym organy administracji architektoniczno-budowlanej nie będą już musiały przekazywać projektu do organów nadzoru budowlanego. 

Brak obowiązku uzyskania pozwolenia na użytkowanie

Kolejna zmiana prawa budowlanego, która ma uprościć cały proces budowlany, to zniesienie obowiązku uzyskania pozwolenia na użytkowanie. Zgodnie z projektem autorstwa Ministerstwa Rozwoju i Technologii, pozwolenie na użytkowanie obiektu budowlanego ma być wymagane wyłącznie w sytuacji, gdy przystąpienie do użytkowania ma nastąpić jeszcze przed wykonaniem wszystkich robót budowlanych. W pozostałych przypadkach (nie licząc sytuacji, gdy inwestor sam dobrowolnie wystąpi o pozwolenie) wymagane będzie jedynie zawiadomienie o zakończeniu budowy.

Brak konieczności uzyskiwania pozwolenia na użytkowanie to jednak nie wszystko. Oprócz tego zmiany w prawie budowlanym 2023 obejmą też likwidację procedury formalnego oddawania budynków mieszkalnych jednorodzinnych i obiektów budowlanych kategorii III. Tym samym oddanie wymienionych obiektów budowlanych do użytkowania miałoby następować już z chwilą złożenia przez kierownika budowy wspomnianego wyżej zaświadczenia o zakończeniu budowy. 

Elektroniczny dziennik budowy

Nowelizacja ustawy Prawo budowlane wprowadza też zmiany dotyczące Elektronicznego Dziennika Budowy. System umożliwiający prowadzenie dziennika w formie elektronicznej działa już od 27 stycznia 2023 r. Obecnie jednak korzystanie z tego systemu (podobnie jak z systemu c-KOB, umożliwiającego prowadzenie Cyfrowej Książki Obiektu Budowlanego) nie jest obowiązkowe. Elektroniczna wersja dziennika budowy będzie wymagana przez prawo dopiero od 1 stycznia 2030 r. Do tego czasu inwestorzy mają wybór, czy chcą prowadzić dziennik budowy w formie tradycyjnej (papierowej), czy też za pośrednictwem nowego systemu. 

Jakie normy budowlane obowiązywały w 2017 roku? Sprawdź

System e-CRUB

Przy okazji omawiania najważniejszych zmian w prawie budowlanym warto też wspomnieć o systemie e-CRUB. To system, który działa już od 1 sierpnia 2022 r. i zastąpił wcześniej funkcjonujący Centralny rejestr sobie posiadających uprawnienia budowlane oraz rejestr ukaranych z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie. Do obecnego systemu informacje o osobach posiadających odpowiednie uprawnienia trafiają automatycznie - zaraz po zdaniu przez te osoby egzaminu. Zarówno urzędnicy, jak i inwestorzy, będą mogli dzięki wyszukiwarce systemu e-CRUB szybko i łatwo sprawdzić, czy dany projekt lub inżynier ma odpowiednie uprawnienia i kwalifikacje.

Podsumowanie

Zmiany w prawie budowlanym 2023 r. dotyczą m.in. rozszerzenia katalogu budów, które nie będą wymagać pozwolenia na budowę. Nowelizacja ustawy Prawo budowlane wprowadzi jednak również szereg innych rozwiązań, mających na celu m.in. przyspieszenie cyfryzacji części formalności związanych z budową. Planowane zmiany prawdopodobnie wejdą w życie jeszcze w I kwartale 2023 r., choć korzystanie z niektórych rozwiązań, takich jak Elektroniczny Dziennik Budowy czy Cyfrowa Książka Obiektu Budowlanego będzie obowiązkowe dopiero w kolejnych latach.