Budynek gospodarczy bez pozwolenia, na zgłoszenie i bez zgłoszenia: projekt, wzór zgłoszenia, podatek i rozbudowa

Wiele osób decyduje się na postawienie zabudowań na swojej działce. Często wybór pada na budynek gospodarczy. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury, budynek gospodarczy to budynek przeznaczony do niezawodowego wykonywania prac warsztatowych oraz do przechowywania materiałów, narzędzi, sprzętu i płodów rolnych służących mieszkańcom budynku mieszkalnego, budynku zamieszkania zbiorowego, budynku rekreacji indywidualnej, a także ich otoczenia.

Z tego artykułu dowiesz się:

• czym jest budynek gospodarczy w rozumieniu przepisów prawa,
• czy potrzebne jest pozwolenie na jego budowę,
• ile kosztuje budowa budynku gospodarczego.

Co to jest budynek gospodarczy - definicja

Wiele osób decyduje się na postawienie zabudowań na swojej działce. Często wybór pada na budynek gospodarczy.

Co można wybudować na swojej działce? Sprawdź również

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie z 12 kwietnia 2022 r., budynek gospodarczy to budynek przeznaczony do niezawodowego wykonywania prac warsztatowych oraz do przechowywania materiałów, narzędzi, sprzętu i płodów rolnych służących mieszkańcom budynku mieszkalnego, budynku zamieszkania zbiorowego, budynku rekreacji indywidualnej, a także ich otoczenia. W przypadku zabudowy zagrodowej budynek gospodarczy jest wykorzystywany również do przechowywania środków produkcji rolnej, sprzętu oraz płodów rolnych.

W praktyce budynek gospodarczy najczęściej służy zatem jako miejsce, w którym można przechowywać różnego rodzaju rzeczy, co z kolei pomaga w zachowaniu porządku na posesji.

Rodzaje budynków gospodarczych

W gospodarce wiejskiej można wyróżnić kilka rodzajów budynków gospodarczych, m.in. budynki inwentarskie,stodoły, spichlerze, świronki czy budowle pomocnicze (magazyny, wiaty, suszarnie, szopy, piwniczki, gołębniki). Obecnie jednak niektóre rodzaje budynków gospodarczych zanikają.

Budynek gospodarczy według przepisów prawa

Realizację budynku gospodarczego reguluje art. 29 ustawy Prawo budowlane. Dodatkowo warto pamiętać, aby budynek gospodarczy był zgodny z Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego. Jeśli dla danego terenu nie ma MPZP - z decyzją o warunkach zabudowy.

Formalności przy budowie

Budowa budynku gospodarczego może wiązać się z dodatkowymi formalnościami, takimi jak uzyskanie pozwolenia na budowę czy zgłoszenie budowy budynku gospodarczego.

Należy też pamiętać o zachowaniu odpowiedniej odległości od granicy sąsiedniej działki. Usytuowanie budynku gospodarczego zależy od jego wielkości i tego, czy budynek ma okna. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Budownictwa zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać warunki i ich usytuowanie z 2017 r., obowiązujące warunki techniczne pozwalają postawić budynek gospodarczy bezpośrednio przy granicy działki lub w odległości nie mniejszej niż 1,5 m, o ile długość budynku wynosi maksymalnie 6,5 m, a wysokość jest niższa niż 3 m.

Budowa domu bez pozwolenia - co warto wiedzieć? Sprawdź również

Warto mieć jednak na uwadze, że w tej sytuacji budynek nie może mieć drzwi czy okien zwróconych w stronę granicy. W innym wypadku należy zachować odległość co najmniej 8 metrów od ścian zewnętrznych budynku mieszkalnego (lub mieszkania zbiorowego, budynku użyteczności publicznej czy budynku mającego ostateczną decyzję na budowę) znajdującego się na sąsiedniej działce.

Budynek gospodarczy 70 m2 bez pozwolenia 2024 r.

Budowa budynku gospodarczego bez zgłoszenia czy konieczności uzyskania pozwolenia na budowę jest możliwa w sytuacji, gdy budynek ma być związany z produkcją rolną i będzie stanowić uzupełnienie zabudowy zagrodowej na działce siedliskowej. Tym samym rozpoczęcie budowy budynku gospodarczego właściwie bez jakichkolwiek formalności jest możliwe właściwie tylko w jednym wypadku.

Należy jednocześnie pamiętać, że nawet jeśli budowa nie wymaga uzyskania pozwolenia czy choćby jej zgłoszenia do właściwego urzędu, konieczne jest spełnienie pewnych warunków. Kiedy natomiast pozwolenie jest konieczne? Zgodnie z przepisami, posiadanie pozwolenia jest niezbędne w trzech przypadkach:

• kiedy prace budowlane są prowadzone na terenie wpisanym do rejestru zabytków,
• kiedy budowa wymaga oceny oddziaływania na obszar Natura 2000,
• w sytuacji, gdy niezbędna jest ocena oddziaływania inwestycji na środowisko.

W każdym z wyżej wymienionych przypadków pozwolenie na budowę budynku gospodarczego nawet o niewielkim metrażu, jest niezbędne. 

Budynek gospodarczy na zgłoszenie

Najczęściej można wybudować budynek gospodarczy na działce na zgłoszenie - jest to prosta procedura, a właściciel działki jest w stanie samodzielne zgromadzić potrzebne dokumenty.

Jeszcze niedawno, aby postawić budynek gospodarczy bez pozwolenia na budowę, a jedynie na zgłoszenie, budynek gospodarczy musiał mieć powierzchnię zabudowy nieprzekraczającą 35 mkw. Oprócz tego miała to być bryła parterowa i wolnostojąca. Dodatkowo liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać maksymalnie dwóch (na każde 500 m2 powierzchni działki). Do budynków tego rodzaju wlicza się również garaże czy wiaty.

Budynek gospodarczy bez pozwolenia - wymiary

Obecnie przepisy już się zmieniły. Po zmianach w 2023 r. w większości przypadków można wybudować budynek gospodarczy bez zgłoszenia. Należy jednak pamiętać, że tani budynek gospodarczy, stawiany bez konieczności zgłaszania tego faktu do urzędu, musi spełniać pewne wymagania:

• po pierwsze, budynek ten nie może przekraczać powierzchni 150 mkw.;
• po drugie, maksymalna rozpiętość konstrukcji może wynieść najwyżej 6 metrów, natomiast wysokość – 7 metrów. 

Co do zasady można zatem postawić zarówno budynek gospodarczy do 35 m2 bez zgłoszenia, jak i budynek znacznie większy, np. o powierzchni 70 czy 100 metrów (o ile oczywiście spełnione są pozostałe warunki). Nie ma też znaczenia, czy ma to być domek gospodarczy drewniany, czy murowany.

Zakup działki budowlanej Sprawdź również

Co jednak jeśli pomieszczenie gospodarcze bez zgłoszenia nie jest możliwe i ostatecznie należy dopełnić odpowiednich formalności? W takim wypadku konieczne jest udanie się do urzędu miasta lub starostwa powiatowego. Do wniosku należy dołączyć oświadczenie potwierdzające prawo do dysponowania działką na cele budowlane (własność lub dzierżawa) oraz rysunki budynku gospodarczego przedstawiające jego usytuowanie na działce (najlepiej na mapie zasadniczej lub ewidencyjnej), a także rzut budynku, jego przekrój i rysunki elewacji. Rysunki można wykonać samodzielnie - nie trzeba tego zlecać projektantowi.

Budowę na podstawie samego zgłoszenia można rozpocząć po 21 dniach od daty złożenia zgłoszenia, o ile urząd nie wyda decyzji odmownej lub nie poprosi o uzupełnienie wniosku ze względu na braki formalne. Warto pamiętać, że urzędy co do zasady nie wysyłają żadnego pisma w przypadku braku sprzeciwu.

Budowę na podstawie zgłoszenia należy rozpocząć w ciągu 3 lat - w innym wypadku konieczne będzie nowe zgłoszenie. Rozpoczęcie prac nie wymaga ani kierownika budowy, ani prowadzenia dziennika budowy.

Budynek gospodarczy z pozwoleniem na budowę

Niekiedy potrzebne będzie pozwolenie na budowę budynku gospodarczego. Zazwyczaj dzieje się tak w sytuacji, gdy planowany budynek gospodarczy ma mieć powierzchnię zabudowy większą niż wspomniane wcześniej 35 m2. Zdarza się też, że niespełniony jest inny warunek, dotyczący maksymalnie dwóch budynków gospodarczych na każde 500 m2 działki. W takim wypadku również konieczne będzie uzyskanie pozwolenia.

Pobierz bezpłatnie wzór wniosku o pozwolenie na budowę Czytaj więcej

Warto również mieć na uwadze, że roboty budowlane można rozpocząć dopiero po uzyskaniu pozwolenia na budowę także w sytuacji, gdy budynek ma być stawiany na obszarze chronionym Natura 2000 lub w jego najbliższym sąsiedztwie, lub gdy inwestycja wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko.

Proces uzyskiwania pozwolenia na budowę budynku gospodarczego jest podobny do procedury uzyskiwania pozwolenia na budowę domu. W związku z tym budowa budynku gospodarczego jest możliwa, o ile powstanie najpierw projekt budynku gospodarczego. Oprócz tego w przypadku budowy takiego obiektu konieczne jest prowadzenie dziennika budowy, zatrudnienie kierownika budowy, a także zgłoszenie rozpoczęcia i zakończenia robót budowlanych.

Budynek gospodarczy a samowola budowlana

Niektóre osoby decydują się na samowolę budowlaną, czyli postawienie budynku gospodarczego bez zgłoszenia lub uzyskania pozwolenia na budowę, nawet jeśli było ono wymagane. Co więcej, za samowolę uznaje się nie tylko postawiony już budynek, ale też samo rozpoczęcie prac budowlanych bez dopełnienia odpowiednich formalności.

Jakie są konsekwencje samowoli budowlanej? Po pierwsze, właściciel działki może być zmuszony do rozbiórki budynku lub uiszczenia opłaty legalizacyjnej za dopuszczenie samowoli budowlanej do użytkowania. Oprócz tego właścicielowi grożą też konsekwencje karne - kara grzywny, a w wyjątkowych sytuacjach, nawet kara ograniczenia lub pozbawienia wolności do lat 2.

Kara za budynek gospodarczy bez pozwolenia

Budynek gospodarczy do 150 m2 można zatem postawić co do zasady bez pozwolenia, a nawet – bez zgłoszenia. Kary zdarzają się zatem stosunkowo rzadko, np. w sytuacji, gdy ktoś zdecydował się postawić budynek na terenie wpisanym do rejestru zabytków. W takim wypadku kara może wynieść nawet 50 tys. zł.

Budynek gospodarczy z wiatą

Przyjmuje się, że wiata to lekka budowla bez ścian, oparta na słupach, posiadająca też dach. Budowa wiaty do budynku gospodarczego lub samodzielne postawienie wiaty jest możliwe, jeśli jej wymiary nie przekraczają 6 metrów rozpiętości i 7 metrów wysokości. Co istotne, jeśli chodzi o powierzchnię, obowiązują te same ograniczenia, co w przypadku budynków gospodarczych; tym samym możliwa jest budowa wiaty bez pozwolenia, o ile jej powierzchnia nie przekracza 150 mkw.

Ile kosztuje budowa budynku gospodarczego?

Koszt budowy obiektu gospodarczego jest uzależniony od kilku czynników. Wiele zależy przede wszystkim od tego, czy konieczne jest uzyskanie pozwolenia na budowę. Jeśli tak, potrzebny będzie również projekt budynku budowlanego, za który trzeba zapłacić zazwyczaj od kilkuset złotych do nawet kilku tysięcy złotych.

Ile kosztuje pozwolenie na budowę: koszt pozwoleń na budowę domu i garażu Sprawdź również

Do tego należy doliczyć koszt wypisu i wyrysu z planu zagospodarowania przestrzennego (90 zł), mapę do celów projektowych (ok. 1000 zł) oraz dodatkowe koszty za nadzór budowlany. Niekiedy konieczne jest też np. uzyskanie decyzji środowiskowej i raportu środowiskowego. Do kosztów budowy należy doliczyć też same materiały (budynek gospodarczy drewniany można postawić zazwyczaj nieco taniej, niż budynek z innych materiałów) czy wynagrodzenie pracowników (jeśli realizacją budynku zajmuje się ekipa budowlana).

Przekształcenie budynku gospodarczego na mieszkalny 2024 r.

Część osób może się zastanawiać, czy budynek gospodarczy można przekształcić na mieszkalny. W niektórych sytuacjach jest to możliwe, choć najpierw należy złożyć wniosek o przekształcenie budynku gospodarczego na mieszkalny. Zgodnie z przepisami prawa budowlanego, możliwa jest bowiem zmiana użytkowania obiektu budowlanego lub jego części.

Jak przekształcić budynek gospodarczy na mieszkalny? Do wspomnianego wyżej wniosku należy dołączyć niezbędne załączniki, takie jak m.in.:

• oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością w celach budowlanych,
• opis techniczny określający rodzaj i charakterystykę obiektu budowlanego i jego konstrukcję,
• zaświadczenie o zgodności zamierzonego sposobu użytkowania budynku lub jego części z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego,
• stosowną ekspertyzę techniczną wykonaną przez osobę uprawnioną.

Należy jednocześnie pamiętać, że nawet jeśli organ administracji państwowej przychyli się do wniosku i pozwoli na przekształcenie budynku gospodarczego na mieszkalny, konieczna będzie adaptacja obiektu tak, by spełniał wszystkie niezbędne warunki techniczne. To może natomiast najczęściej wiąże się z kosztem rzędu co najmniej kilkudziesięciu tysięcy złotych.  

Budynek gospodarczy bez pozwolenia, na zgłoszenie i bez zgłoszenia: podsumowanie

Przepisy prawa budowlanego regulują, czemu budynek gospodarczy ma służyć i jakich formalności należy dopełnić przy jego budowie. W większości przypadków nie jest konieczne nawet zgłoszenie budowy; warto jednak pamiętać, że budynki gospodarcze o powierzchni powyżej 300 mkw. można natomiast wybudować wyłącznie na podstawie pozwolenia. Właściciel działki musi pamiętać jednocześnie o przestrzeganiu MPZP i obowiązujących warunkach technicznych.