WIBOR: czym jest i jak wpływa na kredyt hipoteczny?

Jednym z najważniejszych parametrów zobowiązań finansowych jest oprocentowanie kredytu. Na nie z kolei składa się marża kredytu hipotecznego oraz wskaźnik referencyjny, czyli wskaźnik WIBOR. Na co dokładnie wpływa, od czego zależy jego wysokość i co kredytobiorca powinien o nim wiedzieć?

Z tego artykułu dowiesz się:

• czym jest WIBOR kredytu hipotecznego,
• jak ustalana jest stawka WIBOR i od czego zależy,
• jak WIBOR wpływa na wysokość raty kredytu i jego całkowity koszt spłaty.

Czym jest wskaźnik WIBOR?

Na całkowity koszt kredytu hipotecznego wpływa kilka czynników; najważniejszym z nich jest oprocentowanie — okresowo stałe lub zmienne. Wysokość oprocentowania zobowiązania jest z kolei uzależniona od wysokości marży banku oraz stawki wskaźnika referencyjnego, czyli WIBOR-u. O ile jednak wysokość marży jest ustalana samodzielnie przez bank, o tyle inaczej jest w przypadku WIBOR-u. 

Czym właściwie jest WIBOR (czyli Warsaw Interbank Offered Rate")? Stawka WIBOR powstała w połowie lat 90. XX w., zastępując ówczesny wskaźnik referencyjny, którym był LIBOR (London Interbank Offered Rate). WIBOR określa wysokość oprocentowania pożyczek na krajowym rynku międzybankowym. Innymi słowy, jest to stawka, po której banki komercyjnie wzajemnie pożyczają sobie pieniądze. Stawka WIBOR jest definiowana dla konkretnych okresów, na które takie pożyczki są udzielane.

Obecnie wyróżnia się osiem stawek WIBOR, jednak z punktu widzenia kredytobiorcy istotne są cztery: 

• WIBOR 1M (stawka dotycząca jednomiesięcznej pożyczki),
• WIBOR 3M (trzymiesięcznej),
• WIBOR 6M (półrocznej),
• WIBOR 1Y (czyli stawka dotycząca pożyczki rocznej).

Jeśli chodzi o oprocentowanie kredytu hipotecznego, banki najczęściej posługują się stawką WIBOR 3M oraz WIBOR 6M. Informacja o zastosowanej stawce wskaźnika referencyjnego w przypadku konkretnego zobowiązania zawsze znajduje się w umowie kredytowej. 

Wskaźnik WIBOR — kredyt hipoteczny a rata kredytu

Dlaczego jednak stawka WIBOR ma spore znaczenie z punktu widzenia nie tylko banków, ale również kredytobiorców? Jeśli klient zaciągnął kredyt hipoteczny ze zmiennym oprocentowaniem, to musi być przygotowany na potencjalne zmiany oprocentowania kredytu — właśnie ze względu na zmianę wysokości stawki WIBOR (marża banku co do zasady pozostaje niezmienna przez cały okres kredytowania, chyba że kredytobiorca skorzystał np. ze specjalnej promocji obowiązującej w pierwszym roku trwania kredytu).

Stawka WIBOR jest bowiem stawką zmienną, której wysokość jest w dużej mierze uzależniona od wysokości stóp procentowych. Tym samym im wyższy WIBOR, tym wyższe oprocentowanie kredytu, a w rezultacie, wyższa rata kredytu. 

Aktualizacja harmonogramu spłaty następuje zgodnie ze wskaźnikiem zawartym w umowie kredytowej. Tym samym, jeśli np. zaciągnięte zostało zobowiązanie z WIBOR-em 3M, to aktualizacja harmonogramu spłaty następuje co trzy miesiące, zgodnie z nową stawką WIBOR. 

Jak oblicza się WIBOR?

Jak ustala się wysokość stawki WIBOR i jak wpływa to na oprocentowania kredytów i pożyczek? Dilerzy rynku pieniężnego, czyli banki, które biorą udział w ustalaniu WIBOR-u w ramach tzw. fixingu (czyli składania ofert), w każdy dzień roboczy przedstawiają propozycje stóp procentowych, po jakich są skłonne udzielać pożyczek innym bankom. Po złożeniu wszystkich ofert agent kalkulacyjny dokonuje wyliczenia obowiązującej stawki WIBOR. W procesie fixingu co do zasady bierze udział 10 największych banków (biorąc pod uwagę wielkość ich aktywów), mających jednocześnie największy udział w handlu instrumentami finansowymi. 

Może się jednak zdarzyć, że w fixingu nie będzie brało udziału 10 banków, ale np. 8-9 czy nawet 6-7. W takiej sytuacji stawka WIBOR jest ustalana nieco inaczej. Jeśli w fixingu weźmie udział 8-9 banków, agent kalkulacyjny, przy wyliczaniu stawki, odrzuci jedynie dwie stawki — najniższą i najwyższą. Jeśli jednak udział weźmie tylko 6-7 banków, to stopa referencyjna jest ustalana bez odrzucania jakiejkolwiek stawki podanej przez banki.

Należy jednocześnie mieć świadomość, że banki nie mają możliwości dowolnego kształtowania stawki WIBOR — musi ona mieścić się w przedziale między aktualną stopą depozytową a wysokością stopy lombardowej. To właśnie z tego względu, jeśli Rada Polityki Pieniężnej (tak jak w 2021 i 2022 r.) podejmuje decyzję o podwyżce stóp procentowych, to oznacza to automatycznie również podwyżkę stawki WIBOR, co pociąga za sobą zmianę wysokości raty kredytowej w przypadku kredytów ze zmiennym oprocentowaniem. 

Kredyt hipoteczny — WIBOR na dzień 24 sierpnia 2023 r.

Ile aktualnie wynoszą stawki WIBOR? Taką informację można znaleźć na stronie GPW Benchmark (GPW jest też organizatorem fixingu). Na dzień 24 sierpnia 2023 r. stawki kształtują się następująco:

• WIBOR 1M — 6,80 proc.,
• WIBOR 3M — 6,69 proc.,
• WIBOR 6M — 6,53 proc.,
• WIBOR 1Y — 6,50 proc.

Warto jednocześnie wiedzieć, że stawki WIBOR mogą się zmieniać nawet jeśli stopy procentowe pozostają na niezmienionym poziomie. Z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia obecnie. Ostatnia podwyżka stóp procentowych miała miejsce we wrześniu 2022 r.; od tamtego czasu RPP nie zdecydowała się na zmianę, w związku z czym aktualnie stopy procentowe wynoszą:

• stopa referencyjna: 6,75 proc. w skali rocznej,
• stopa lombardowa: 7,25 proc. w skali rocznej,
• stopa depozytowa: 6,25 proc. w skali rocznej,
• stopa redyskontowa weksli: 6,80 proc. w skali rocznej,
• stopa dyskontowa weksli: 6,85 proc. w skali rocznej.

Mimo to w ciągu ostatnich miesięcy stawka referencyjna WIBOR ulegała zmianom. Na przykład w listopadzie 2022 r. WIBOR 6M osiągnął poziom aż 7,82 proc., podczas gdy pod koniec ubiegłego roku wynosił już 7,14 proc. Z tego względu kredytobiorcy powinni śledzić nie tylko decyzje RPP, ale również informacje dotyczące wysokości wskaźnika WIBOR.

WIBOR a kredyt gotówkowy

O ile znaczenie wysokości WIBOR w przypadku kredytów hipotecznych jest oczywiste, o tyle nie wszyscy mają świadomość, że WIBOR wpływa na oprocentowanie wszystkich kredytów, w tym kredytów gotówkowych. Tym samym wzrost stóp procentowych, a razem z nim stawek WIBOR, przekłada się na wyższe raty również dla kredytobiorców gotówkowych. 

Likwidacja WIBOR a kredyt hipoteczny

Na początku września 2022 r. Komisja Nadzoru Finansowego poinformowała o likwidacji wskaźnika WIBOR — ma go w najbliższych latach zastąpić nowy wskaźnik. W trzecim kwartale ubiegłego roku powołana została Narodowa Grupa Robocza ds. reformy wskaźników referencyjnych; Komitet Sterujący NGR zdecydował, że WIBOR zostanie zastąpiony przez WIRON. Opracowano również tzw. Mapę Drogową, która określa kolejne etapy reformy. 

Zgodnie z nią, w 2023 r. banki mogą zacząć oferować kredyty oparte o WIRON (i równolegle - o WIBOR). Na taki krok zdecydował się już m.in. ING Bank Śląski. W 2024 r. (a przynajmniej takie jest założenie) banki mają oferować nowe kredyty oparte już wyłącznie o WIRON — choć jednocześnie WIBOR będzie mógł nadal funkcjonować w dotychczasowych umowach kredytowych. W 2025 r. WIBOR ma jednak zostać ostatecznie zlikwidowany, co oznacza zmiany również w zawartych już umowach o kredyt. Na razie jednak nie wiadomo, czy harmonogram zawarty w Mapie Drogowej jest realny do spełnienia i czy banki faktycznie będą w stanie się do niego zastosować.

WIBOR: podsumowanie 

Dla kredytobiorców, którzy zdecydowali się na kredyty z oprocentowaniem zmiennym, stawka WIBOR ma znaczenie — i mowa zarówno o kredytach hipotecznych, jak i gotówkowych. Wysokość stawki WIBOR jest uzależniona od kilku czynników; w największej mierze jednak od wysokości stóp procentowych. Już niedługo WIBOR ma jednak zostać zastąpiony przez nowy wskaźnik referencyjny, czyli WIRON.