Program Czyste Powietrze 2024: dla kogo nowe warunki i jakie dofinansowanie?

Program Czyste Powietrze 2024 to dla wielu osób szansa na uzyskanie dofinansowania m.in. do zakupu i montażu instalacji fotowoltaicznej czy do przeprowadzenia kompleksowej termomodernizacji domu. Wyjaśniamy na czym polega program Czyste Powietrze, jak wygląda program Czyste Powietrze w praktyce oraz kto może z niego skorzystać i na jakich warunkach.

Z tego artykułu dowiesz się:

• co to jest program Czyste Powietrze, jaki jest jego cel i kto może starać się o dofinansowanie,
• jakie warunki trzeba spełnić, by uzyskać dopłatę w ramach programu Czyste Powietrze,
• gdzie i do kiedy złożyć wniosek o dofinansowanie.

Program Czyste Powietrze: dofinansowanie do termomodernizacji domu i nie tylko

W trosce o zdrowie, klimat i środowisko polski rząd uruchomił kompleksowy program Czyste Powietrze. Warunki programu są niemal takie same od początku jego trwania. Celem programu jest poprawa efektywności energetycznej oraz zmniejszenie lub uniknięcie emisji pyłów i innych zanieczyszczeń emitowanych przez domy jednorodzinne - a w rezultacie poprawa jakości powietrza. 

W założeniu program Czyste Powietrze ma zachęcać osoby fizyczne do inwestowania w nowsze, bardziej sprawne i ekologiczne urządzenia grzewcze, wymianę stolarki zewnętrznej czy docieplenia budynków, by w efekcie mieć mniejszy udział w zanieczyszczaniu środowiska, ale też wydawać mniej na ogrzewanie. Korzyści z likwidacji kopciuchów są wszechstronne, a najszybciej dostrzegalne dla środowiska, zdrowia i finansów.

Od kiedy jest program Czyste Powietrze? Pierwszy nabór wniosków o dofinansowanie w ramach programu Czyste Powietrze ruszył w 2018 r.  Przewidziane formy dofinansowania to m.in. dotacja, dotacja z prefinansowaniem i pożyczka, przy czym można skorzystać z obu form równocześnie – nawet do pokrycia pełnej wartości kosztów kwalifikowanych dla realizacji działań objętych umową. 

Jak działa program Czyste Powietrze: na co dofinansowanie?

Na co można dostać dofinansowanie z programu Czyste Powietrze? W ramach programu Czyste Powietrze dofinansowanie można otrzymać m.in. na dziania mające na celu nie tylko poprawę efektywności energetycznej nieruchomości, ale też – zmniejszenie emisji dwutlenku węgla. 

Program Czyste Powietrze: wymiana okien

Wymiana okien w ramach Czystego Powietrza jest możliwa i podlega dofinansowaniu – wymiana stolarki okiennej to jedno z działań termomodernizacyjnych. W przypadku stolarki okiennej można otrzymać dofinansowanie na poziomie 40 proc. (przy dofinansowaniu podstawowym), 70 lub nawet 100 proc. (przy podwyższonym i najwyższym poziomie dofinansowania).

Program Czyste Powietrze: ocieplenie domu

Jeśli chodzi o ocieplenie domu, program Czyste Powietrze pozwala wnioskować o bezzwrotną dotację do ocieplenia domu w wysokości 50, 75 lub nawet 100 proc. kosztów kwalifikowanych – w zależności od poziomu dochodów gospodarstwa domowego.

Program Czyste Powietrze: klimatyzacja

Osoby, które chcą wnioskować o zakup i montaż klimatyzatora z funkcją grzania (urządzenie musi posiadać taką funkcję) mogą otrzymać dofinansowanie na poziomie maksymalnie 30 proc. kosztów kwalifikowanych (maksymalnie do 3000 zł).

Planujesz remont domu? Zobacz oferty - stawki od 1200 zł/m2

Program Czyste Powietrze: wymiana drzwi

Podobnie jak w przypadku wymiany okien, można otrzymać dofinansowanie na wymianę drzwi zewnętrznych w ramach programu Czyste Powietrze – maksymalnie 40, 70 lub 100 proc. kosztów kwalifikowanych (w zależności od poziomu dofinansowania).

Program Czyste Powietrze: wymiana pieca

W ramach programu Czyste Powietrze można ubiegać się o dofinansowanie do wymiany starego pieca – np. na kocioł gazowy kondensacyjny, czy pompę ciepła. Można otrzymać środki w wysokości odpowiednio 40, 70 lub 100 proc. kosztów kwalifikowanych, w zależności od poziomu dofinansowania.

Program Czyste Powietrze: wymiana dachu

Czy program Czyste Powietrze obejmuje wymianę dachu? Warto wiedzieć, że w ramach programu można otrzymać dofinansowanie na zakup i montaż ocieplenia pokrycia dachowego. Remont dachu i wymiana pokrycia nie podlegają dofinansowaniu. 

Program Czyste Powietrze: fotowoltaika

W ramach programu Czyste Powietrze fotowoltaika również podlega dofinansowaniu – w wysokości od 9 do 15 tys. zł na samą instalację. Należy jednak pamiętać, że nie można otrzymać środków na rozbudowę istniejącej instalacji fotowoltaicznej.

Program Czyste Powietrze: pompa ciepła

Dofinansowanie do pompy ciepła można otrzymać w ramach kilku programów, w tym – wnioskując o dopłatę w ramach programu Czyste Powietrze. Pompa ciepła pozwala na uzyskanie dofinansowania w wysokości maksymalnie 21 tys. zł.

Program Czyste Powietrze: termomodernizacja

Dofinansowanie na termomodernizację domu jest oczywiście możliwe w ramach programu Czyste Powietrze. Na kompleksową termomodernizację można otrzymać maksymalną kwotę wsparcia, która wynosi 135 000 zł - pod warunkiem, że zdecydujemy się też na pompę ciepła. Jeśli podczas kompleksowej termomodernizacji wybierzemy inny rodzaj ogrzewania, możemy otrzymać dopłatę w wysokości do 115 tys. zł. 

Program Czyste Powietrze: rekuperacja

W ramach programu Czyste Powietrze można ubiegać się także o dofinansowanie do rekuperatora ściennego – o ile spełnia wymagania techniczne.

Program Czyste Powietrze 2024: warunki

Dofinansowanie najczęściej wypłacane jest na zasadzie refundacji poniesionych kosztów. W praktyce oznacza to, że po złożeniu wniosku o dofinansowanie z Czystego Powietrza można ponosić wydatki związane z realizowanym przedsięwzięciem objętym umową, a następnie przedstawić zebrane dokumenty księgowe celem ich rozliczenia.

W przypadku uznania przedstawionych wydatków za kwalifikowane, czyli poniesione zgodnie z zasadami określonymi dla realizacji programu Czyste Powietrze, następuje zwrot kosztów na konto beneficjenta. W programie przewidziano też możliwość wypłaty środków bezpośrednio na konto wystawcy dokumentu księgowego, czyli np. dostawcy i wykonawcy montażu nowego źródła ciepła.

W takiej sytuacji nie ma konieczności zebrania środków na pokrycie kosztów realizowanego zadania. Jednak ze względu na długotrwały proces rozliczania programu Czyste Powietrze, jest to dość ryzykowne rozwiązanie. Dodatkowo należy mieć na uwadze, że w przypadku przelewu na konto wykonawcy robót niezbędne będzie podpisanie z nim umowy, w której poza zakresem zlecanych usług, wskazany będzie jego nr rachunku bankowego.

Program Czyste Powietrze prefinansowanie

Po zmianach, w ramach nowej edycji programu - Czyste Powietrze Plus można się ubiegać o dofinansowanie w formie dotacji z prefinansowaniem. W ramach prefinansowania wypłacana jest zaliczka w wysokości maksymalnie 50 proc. przyznanej dotacji przypadającej na dany zakres przedsięwzięcia. Pozostała część dofinansowania wypłacana jest już po zrealizowaniu inwestycji przez beneficjenta.

Dotacja z prefinansowaniem jest zatem ciekawą opcją dla osób, które nie mają wystarczających środków własnych na zrealizowanie całości prac termomodernizacyjnych. Okres realizacji inwestycji dla dotacji z prefinansowaniem wynosi 18 miesięcy, licząc od dnia złożenia wniosku o dofinansowanie. 

Kredyt z dotacją

W ramach programu Czyste Powietrze można również ubiegać się o kredyt, z którego środki można przeznaczyć na termomodernizację budynku. Osoby, które chcą wziąć kredyt w ramach programu Czyste Powietrze mogą pożyczyć maksymalnie 100 tys. zł. Bankami biorącymi udział w programie są Alior Bank, Bank Ochrony Środowiska, BNP Paribas Polska S.A., Bank Polskiej Spółdzielczości, Credit Agricole Bank Polska S.A., Santander Consumer Bank S.A. oraz SGB Banki Spółdzielcze. 

Należy przy tym zaznaczyć, że kredyt Czyste Powietrze jest instrumentem finansowym z dotacją na częściową spłatę kapitału. Po przyznaniu kredytu, należy złożyć w banku wniosek o dotację z programu Czyste Powietrze.

Bank z kolei składa w imieniu kredytobiorcy wniosek o dotację do właściwego terytorialnie wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Po otrzymaniu pozytywnej decyzji o przyznaniu dotacji, bank wypłaca klientowi środki przyznane w ramach kredytu. W przypadku gdy kredyt jest zabezpieczony gwarancją BGK, to jego wypłata następuje dopiero po podpisaniu umowy dotacji.

Osoba wnioskująca o kredyt z dotacją na częściową spłatę musi pamiętać, że inwestycja powinna zostać zrealizowana w ciągu 18 miesięcy - licząc od dnia złożenia wniosku o dotację. Po zakończeniu prac termomodernizacyjnych konieczne jest złożenie wniosku o ich rozliczenie. Jeśli weryfikacja przedstawionych dokumentów przebiegnie pomyślnie, fundusz wypłaca dotację. Środki trafiają bezpośrednio na rachunek kredytu - bank księguje je na poczet spłaty. 

Zmiana warunków programu Czyste Powietrze 2024

Od kwietnia 2024 r. obowiązują zmiany w programie Czyste Powietrze. Mowa m.in. o wprowadzeniu obowiązku wyboru pomp ciepła i kotłów na pellet tylko spośród urządzeń wpisanych na listę zielonych urządzeń i materiałów (listę ZUM) – obowiązek ten wchodzi w życie 14 czerwca 2024 r.

Oprócz tego zaszły zmiany w możliwości uzyskania najwyższego poziomu dofinansowania (tylko jedna szansa na dotację) oraz zapisy w dokumentacji dotyczące prefinansowania i pełnomocnictwa (w przypadku prefinansowania po zmianach obowiązuje wypłata zaliczki na konto wykonawcy po złożeniu do wfośigw podpisanej własnoręcznie przez beneficjenta dyspozycji wypłaty zaliczki z kopią faktury zaliczkowej).

Program Czyste Powietrze: dla kogo dofinansowanie?

Jakie warunki trzeba spełnić, aby skorzystać z programu Czyste Powietrze? Beneficjentami programu Czyste Powietrze są osoby fizyczne, które są właścicielami lub współwłaścicielami jednorodzinnego budynku mieszkalnego (w tym domu w zabudowie szeregowej/bliźniaczej) lub wydzielonych w budynkach jednorodzinnych lokali mieszkalnych z wyodrębnioną księgą wieczystą.

Czyste Powietrze: kryterium dochodowe

Konieczne jest również spełnienie kryterium dochodowego. Do uzyskania wsparcia w ramach programu Czyste Powietrze kwalifikują się również osoby, które nie spełniają kryterium dochodowego, ale mają ustalone prawo do otrzymywania zasiłku stałego, okresowego, rodzinnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego.

Dla beneficjentów ubiegających się o dotację w ramach podstawowego poziomu dofinansowania, próg dochodowy (mowa o rocznym dochodzie) wynosi 135 tys. zł. Z kolei po zmianach w programie Czyste Powietrze, w przypadku beneficjentów wnioskujących o podwyższone dofinansowanie na termomodernizację domu, przeciętny miesięczny dochód na osobę w gospodarstwie domowym nie może wynieść więcej niż:

• 1894 zł w gospodarstwie wieloosobowym,
• 2651 zł w gospodarstwie jednoosobowym.

Z kolei w przypadku osób, które chcą ubiegać się o najwyższe dofinansowanie z programu Czyste Powietrze przeciętny miesięczny dochód nie może przekroczyć:

• 1090 zł w gospodarstwie wieloosobowym
• 1526 zł w gospodarstwie jednoosobowym. 

Program Czyste Powietrze dla nowych domów

Czy można starać się o wsparcie z programu Czyste Powietrze na nowy dom? Czy program Czyste Powietrze obejmuje nowe domy? Dobra informacja jest taka, że jeśli dom ma status budynku jednorodzinnego istniejącego, oddanego do użytkowania, to nie ma znaczenia, czy został on wybudowany pół roku wcześniej, czy może 10 lat wcześniej. O ile oczywiście niemożliwe będzie otrzymanie dofinansowania np. na wymianę okien, o tyle nic nie stoi na przeszkodzie by wnioskować m.in. o środki na zakup i montaż pompy ciepła czy fotowoltaiki.

Czy można dostać dofinansowanie na mieszkania w bloku w ramach programu Czyste Powietrze? Czy program Czyste Powietrze obejmuje budynki wielorodzinne? Mimo że były takie plany, program ostatecznie nie obejmuje bloków i innych budynków wielorodzinnych. Dofinansowanie można uzyskać wyłącznie na prace w domu jednorodzinnym.

Program Czyste Powietrze: gdzie złożyć wniosek o dofinansowanie?

Wniosek o dofinansowanie w ramach programu Czyste Powietrze można złożyć zarówno online, jak i w urzędzie. Aby złożyć wniosek przez internet, należy wejść na stronę gov.pl, a następnie przejść do zakładki “Nieruchomości i środowisko” oraz wybrać opcję “Skorzystaj z programu Czyste Powietrze”. W przypadku dotacji z prefinansowaniem należy z kolei zalogować się w systemie Generator Wniosków o Dofinansowanie. W przypadku kredytu z dotacją wniosek należy złożyć bezpośrednio w banku. 

Na co zwrócić uwagę przy składaniu wniosku w programie Czyste Powietrze?

Rozliczenie z funduszem

Osoby, które znalazły się w gronie beneficjentów programu Czyste Powietrze muszą jeszcze pamiętać o rozliczeniu się z funduszem po przeprowadzeniu prac inwestycyjnych - w innym wypadku nie otrzymają dofinansowania. Przed przystąpieniem do rozliczenia należy przyjrzeć się ponownie dokumentom programowym, które obowiązywały na dzień składania aplikacji. Program podlega zmianom i niektóre wymogi dotyczące rozliczania wydatków różnią się w zależności od jego wersji.

Wyłączenie źródła ciepła

Stałym wymogiem warunkującym wypłatę dofinansowania dla właścicieli nieruchomości istniejących jest udowodnienie trwałego wyłączenia z użytkowania starego źródła ciepła. Oznacza to, że należy wykazać pozbycie się kopciucha czy odłączenie od instalacji centralnego ogrzewania pieca kaflowego, kominka lub innego mało efektywnego i nie spełniającego norm środowiskowych źródła ciepła.

W przypadku starego kotła na węgiel, biomasę, pieca wolnostojącego typu koza lub trzonu kuchennego wymagane jest złożenie kopii imiennego dokumentu zezłomowania, czyli formularza przyjęcia odpadów metali, o którym mowa jest w ustawie z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (zob. art. 102).

Prawidłowo wypełniony dokument

Ważne, aby dokument był wystawiony na dotowanego i kompletnie uzupełniony – zawierał między innymi dane dotyczące podmiotu przekazującego odpad, przyjmującego go jak i miał wskazane cechy samego odpadu, takie jak jego rodzaj, źródło pochodzenia, kod, masa i wartość.

Natomiast w przypadku odłączania pieca kaflowego czy kominka do wniosku o płatność stanowiącego rozliczenie dofinansowania należy przedłożyć oświadczenie dotyczące odłączenia starego źródła ciepła. Można dodatkowo wykonać zdjęcia, które udokumentują stan przed i po realizacji inwestycji.

Spełnienie warunków technicznych

Właścicieli budynków nowobudowanych, którzy uzyskali dofinansowanie np. na montaż przyjaznego środowisku źródła ciepła, obowiązuje wykazanie, że przegrody w domu spełniają na dzień zakończenia przedsięwzięcia wymagania dla przegród określone w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i usytuowanie (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1065) obowiązujących od 31 grudnia 2020 roku.

Oznacza to, że budynek spełnia zaostrzone warunki techniczne związane z energooszczędnością budynków, które obowiązują od 2021 roku. Jeśli dane dotyczące przegród nie wynikają wprost z charakterystyki energetycznej budynku, która powinna stanowić załącznik do projektu budowlanego, na etapie rozliczenia można złożyć odpowiednie oświadczenie kierownika budowy, który nadzorował inwestycję objętą dofinansowaniem.

Czyste Powietrze: dokumenty do rozliczenia

Przy wnioskowaniu o wypłatę środków w ramach Programu Czyste Powietrze ważne jest właściwe udokumentowanie poczynionych zakupów. Przy rozliczaniu należy zwrócić uwagę na okres kwalifikowalności kosztów, zależny od daty złożenia wniosku o dofinansowanie.

Istotne jest również, by przedstawiane dowody księgowe dotyczące poniesionych wydatków były wystawione imiennie na beneficjenta programu. Dodatkowo w przypadku gdy starasz się o refundację poniesionych wydatków i zwrot kosztów na twój rachunek bankowy, powinieneś udowodnić opłacenie wszystkich składanych na potrzeby rozliczenia faktur i rachunków.

Samo wskazanie formy płatności nie jest wystarczające – na dokumentach powinna być naniesiona adnotacja np. zapłacono albo załączone dowody ich opłacenia, np. KP czy potwierdzenie wykonania przelewu.

Protokół odbioru robót

Innym dokumentem wymaganym w załączeniu do wniosku o płatność jest protokół odbioru robót wykonawcy, spisany na druku obowiązującym w programie Czyste Powietrze. Protokół powinien być podpisany przez Wykonawcę, któremu zlecono realizację dofinansowanych zadań i przez inwestora - czyli Beneficjenta.

Jeśli prace realizowane były bez udziału podmiotów zewnętrznych - we własnym zakresie, Beneficjent powinien dostarczyć protokół, w którym jako wykonawcę i inwestora wskazuje siebie. Z protokołów powinny wynikać koszty realizacji poszczególnych zadań objętych umową dotacji, termin ich realizacji i odbioru.

Potwierdzenie zgodności instalacji

Wypłatę dofinansowania warunkuje również potwierdzenie zgodności zainstalowanego ciepła, stolarki zewnętrznej, materiałów użytych do docieplenia czy innych elementów objętych dofinansowaniem z wymaganiami określonymi w Programie. Są to certyfikaty, etykiety energetyczne, zaświadczenia producenta czy karty produktu.

Przykładowo dla kotłów na paliwa stale należy dołączyć dokument wskazujący spełnienie przez kocioł co najmniej wymagań określonych w rozporządzeniu Komisji (UE) 2015/1189 z 25 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dot. ekoprojektu dla kotłów na paliwa stałe.

Program Czyste Powietrze: audyt energetyczny

Jeśli chodzi o audyt energetyczny, program Czyste Powietrze wymusza przeprowadzenie audytu w sytuacji, gdy potencjalny beneficjent ubiega się o dofinansowanie na kompleksową termomodernizację domu (a nie np. jedynie zakup i montaż fotowoltaiki). Dobra informacja jest natomiast taka, że z programu Czyste Powietrze można otrzymać dofinansowanie na przeprowadzenie audytu energetycznego – w wysokości do 100 proc. kosztów kwalifikowanych (maksymalnie 1200 zł).

Program Czyste Powietrze a ulga termomodernizacyjna

Czy program Czyste Powietrze można łączyć z innymi dotacjami? Co z ulgą termomodernizacyjną? Osoby, które zamierzają się ubiegać o dofinansowanie w ramach programu Czyste Powietrze mogą łączyć dofiansowanie z ulgą termomodernizacyjną. W takim pzypadku można odliczyć wkład własny poniesiony na przeprowadzenie inwestycji, ale nie można odliczyć wydatków sfinansowanych w ramach Czystego Powietrza.

Jak uzyskać dofinansowanie do fotowoltaiki? Sprawdź

Program Czyste Powietrze: statystyki

Na rządowej stronie poświęconej programowi można sprawdzić statystyki dotyczące Czystego Powietrza - są one aktualizowane co tydzień. Z aktualnych statystyk wynika, że tylko w okresie od 1 do 7 kwietnia 2023 r. złożono łącznie 4503 wniosków, z czego 2288 wniosków o podstawowe dofinansowanie, a 843 - o podwyższone. O najwyższe dofinansowanie złożono łącznie 1372 wniosków. Jednocześnie od 19 września 2018 r. do 7 kwietnia 2023 r. złożono łącznie już 587 821 wniosków o dopłaty z Czystego Powietrza, podpisano 501 935 umów, a wypłacone dofinansowanie sięgnęło 5 071 129 682 zł. 

Czy są pieniądze na program Czyste Powietrze?

Niedawno media informowały o problemach z wypłatami środków z programu Czyste Powietrze dla beneficjentów. Problem został jednak ostatecznie zażegnany, a w kwietniu minister klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska poinformowała, finansowanie Czystego Powietrza jest zapewnione na dwa najbliższe lata – dzięki środkom z KPO i programu FEnIKS.

Do kiedy program Czyste Powietrze będzie funkcjonować?

Do kiedy trwa program Czyste Powietrze? Podpisywanie umów o dofinansowanie w ramach programu Czyste Powietrze potrwa do 31 grudnia 2027 r. - osoby planujące termomodernizację swoich domów mają zatem jeszcze sporo czasu na złożenie wniosku. Wydatkowanie środków w ramach programu będzie możliwe do 30 września 2029 r. 

Oszustwa na program Czyste Powietrze

Osoby, które ubiegają się o dofinansowanie z programu Czyste Powietrze muszą mieć świadomość, że dokonują na własne ryzyko wyboru firmy realizującej program Czyste Powietrze (a konkretniej, prac, do których beneficjent otrzymuje dotację). Z tego względu warto dokładnie weryfikować potencjalnych wykonawców przed podpisaniem umowy.

Program Czyste powietrze czy warto? Podsumowanie

Program Czyste Powietrze pozwala właścicielom lub współwłaścicielom budynków jednorodzinnych (albo domów w zabudowie szeregowej/bliźniaczej) uzyskać dofinansowanie do prac termomodernizacyjnych i wymiany źródeł ciepła na paliwo stałe na nowoczesne źródła ciepła spełniające najwyższe normy.

Program cieszy się dużym zainteresowaniem, co potwierdzają statystyki. Pewną przeszkodą może być jednak kryterium dochodowe, które wyłącza spore grono osób potencjalnie zainteresowanym termomodernizacją budynku z możliwości otrzymania finansowania na ten cel.