Pompa ciepła: ile prądu zużywa, jak działa i ile kosztuje pompa ciepła?

Pompy ciepła to nowoczesne i ekologiczne rozwiązanie, które zdobywa coraz większą popularność wśród właścicieli domów, a nawet mieszkań w blokach. Zanim zdecydujesz się na tę inwestycję, warto poznać zasady ich działania, koszty instalacji oraz potencjalne oszczędności, jakie mogą przynieść w dłuższej perspektywie. Dowiedz się, ile prądu zużywają, jakie są dostępne rodzaje i jakie koszty wiążą się z ich montażem oraz eksploatacją.

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• jak działa pompa ciepła powietrze-woda, powietrze-powietrze i gruntowa,
• jaki jest koszt założenia pompy ciepła,
• ile kosztuje pompa ciepła z montażem,
• ile kosztuje ogrzanie domu pompą ciepła.

Pompa ciepła – co to jest i jak działa?

Zacznijmy od wyjaśnienia, co to jest pompa ciepła i jak działa. Sprawdź jej podstawową definicję oraz dowiedz się, do czego służy pompa ciepła.

Co to pompa ciepła i do czego służy?

Pompa ciepła jest urządzeniem, które za pomocą szeregu zjawisk fizycznych przenosi ciepło z zewnętrznych zasobów o niższej temperaturze, oddając je do obszaru, gdzie temperatura jest wyższa. 

Co daje pompa ciepła? Może ona służyć zarówno do ogrzewania pomieszczeń, jak i ich chłodzenia. Dzięki temu zapewnia wysoki komfort termiczny w domu przez cały rok. W dalszej części artykułu wyjaśniamy dokładniej, na jakiej zasadzie działają pompy ciepła.

Pompa ciepła – jak wygląda?

Odpowiedź na pytanie o to, jak wygląda pompa ciepła, zależy głównie od rodzaju oraz producenta takiego urządzenia. 

Jednostka wewnętrzna pompy ciepła – co to jest i z czego się składa?

Do podstawowych elementów należy wewnętrzna jednostka – składa się z niej każda pompa ciepła. Wewnętrzna jednostka z wyglądu przypomina lodówkę lub szafkę. Ma panel sterujący, sprężarkę, pompę obiegową i wymiennik ciepła. Pompa ciepła wewnątrz budynku najczęściej znajduje się w piwnicy lub kotłowni.

Jednostka zewnętrza wygląda natomiast jak metalowy wentylator z kratką, przez którą przepływa powietrze. Takiej jednostki jest pozbawiona gruntowa pompa ciepła. Zasady działania są w tym przypadku nieco inne. Urządzenie wykorzystuje zakopane pod ziemią rury w postaci pionowych sond lub kolektorów gruntowych.

 

Powietrzna pompa ciepła wewnątrz budynku w przypadku konstrukcji powietrze-powietrze przyjmuje natomiast elegancki wygląd – najczęściej białego prostokąta, który wiesza się wysoko na ścianie.

Pompa ciepła – zasada działania

Wyjaśniliśmy już, co to są pompy ciepła, jak wyglądają i do czego służą. Przejdźmy teraz do przybliżenia sposobów ich działania.

Na jakiej zasadzie działa pompa ciepła? Zjawisko to nie odbywa się w sposób naturalny, więc do działania urządzenia potrzebna jest energia elektryczna, napędzająca maszynę. Zasada działania pompy ciepła jest nieco inna w zależności od źródła pobierania ciepła – urządzenie może je pozyskiwać z powietrza, gruntu i wód gruntowych. Dolne źródło ciepła to miejsce, z którego pompa pobiega energię (powietrze, woda lub grunt). Górne źródło ciepła to natomiast miejsce, do którego finalnie trafia ciepło (grzejniki, podłoga lub jednostka wewnętrzna).

Jak pracuje pompa ciepła? Wykorzystuje ona w tym celu efekt Joule'a Thompsona, czyli regułę odwróconego działania lodówki i realizuje obieg Lindego (termodynamiczny obieg, który jest odwróconym obiegiem silnika cieplnego). Zasady działania pompy ciepła możemy porównać do lodówki, z tą różnicą, że lodówka usuwa ciepło z wnętrza, oddając je na zewnątrz, w pompie zaś ma miejsce odbiór ciepła z zewnątrz i oddanie go wewnątrz domu (może też służyć do ogrzewania wody). 

Pompa ciepła powietrze-powietrze: jak działa?

Jak działa pompa ciepła powietrze-powietrze? Należy podkreślić, że jest to klimatyzacja z funkcją grzania. W jaki sposób pracuje tego rodzaju pompa ciepła? Działanie opiera się na pobieraniu ciepła z powietrza na zewnątrz budynku, jego ogrzaniu, a następnie transporcie do pomieszczeń. Zewnętrzną jednostkę takiej pompy ciepła można zamontować nie tylko na zewnątrz budynku, lecz także na strychu lub poddaszu.

Jak działa powietrzna pompa ciepła, kiedy na zewnątrz panują niskie temperatury? Jest to możliwe nawet zimą, ponieważ również zimne powietrze zawiera energię cieplną. Urządzenie transportuje ją do sprężarki, a następnie wzrasta temperatura czynnika chłodniczego, który przechodzi przez wymiennik ciepła. Ogrzane powietrze może być rozprowadzone po domu za pomocą jednostek wewnętrznych w pomieszczeniach (pompa ciepła typu split) lub systemu kanałowego.

Pompa ciepła powietrze-woda: jak działa?

Innym rodzajem powietrznej instalacji jest zaprojektowana w modelu powietrze-woda pompa ciepła. Jak to działa? Tego typu urządzenia wykorzystują energię cieplną z powietrza zewnętrznego do ogrzewania wody użytkowej oraz pomieszczeń.

Bierzesz pod uwagę, aby w Twoim domu znalazła się tego rodzaju pompa ciepła powietrzna? Jak działa instalacja powietrze-woda? Na podobnej zasadzie jak powietrzne pompy ciepła, ale zamiast przekazywać ciepło bezpośrednio do powietrza w budynku, transportuje je do wody, która następnie jest rozprowadzana w systemie grzewczym.

Gruntowa pompa ciepła – zasada działania

Już wiesz, jak działa pompa ciepła powietrzna. W przypadku gruntowych pomp ciepła inaczej nazywanymi geotermalnymi, dolnym źródłem służącym do odzyskania energii jest grunt (gleba, skała etc.). Wydajność pompy ciepła gruntowej zależna jest od możliwości transportu, jakie dają poszczególne zasoby naturalne. 

Wyróżniamy następujące konstrukcje:

•    Pompa grunt–powietrze
•    Pompa skała–powietrze
•    Pompa gleba–powietrze
•    Pompa woda–powietrze

Gruntowe-wodne pompy ciepła, do których należą:

•    Pompa gleba–woda
•    Pompa skała-woda
•    Pompa woda-woda

Wyjaśniliśmy już, czym jest gruntowa pompa ciepła. Jak działa tego typu instalacja? Najpierw energia cieplna jest pobierana z gruntu przy użyciu kolektorów lub sond. Następnie czynnik chłodniczy pochłania energię cieplną z gruntu i transportuje do pompy ciepła.

Jak działają na dalszym etapie takie urządzenia? Sprężarka oddziałuje na czynnik chłodniczy, co prowadzi do dalszego wzrostu jego temperatury. Sprężony gaz przekazuje ciepło do podłogi lub grzejników, po czym z powrotem ochładza się i zamienia się w ciecz. 

Jak wygląda montaż pompy ciepła?

Kiedy już wiemy, na czym polega działanie pompy ciepła, pora przejść do wyjaśnienia sposobu jej instalacji w budynku. Montaż pompy ciepła to proces, który wymaga odpowiedniej wiedzy i doświadczenia z zakresu instalacji grzewczych. Przed przystąpieniem do montażu, należy przeprowadzić szczegółową analizę warunków technicznych budynku, obliczyć zapotrzebowanie cieplne domu, dobrać odpowiednią pompę oraz miejsce, w którym ją postawimy.

Pierwszym etapem montażu jest przygotowanie miejsca, w którym zostanie zamontowana jednostka zewnętrzna pompy ciepła oraz wewnętrzny moduł pompy, który jest połączony z jednostką zewnętrzną za pomocą rur. Ważny jest także zbiornik akumulacyjny oraz rozprowadzenie rur wodnych do systemu grzewczego. Po zakończeniu montażu przeprowadzany jest test, który ma na celu sprawdzenie poprawności działania pompy ciepła oraz całego systemu grzewczego. 

Pompa ciepła w mieszkaniu w bloku – czy to możliwe?

Pompa ciepła do mieszkania w bloku wymaga uzyskania zgody wspólnoty mieszkaniowej, a także spełnienia wymogów technicznych i prawnych. Najczęściej praktykowanym rozwiązaniem jest powietrzna pompa ciepła w mieszkaniu w bloku. Można zamontować ją np. na dachu, elewacji lub balkonie.

Obalamy mity o powietrznych pompach ciepła Zobacz

Pompy ciepła – rodzaje: ceny różnego rodzaju modeli

Jak już wspomnieliśmy, pompy ciepła wykorzystują naturalne zasoby energetyczne z zewnątrz. Planując zakup pompy, by ogrzewać dom, musisz zdawać sobie sprawę, iż koszt urządzeń i instalacji nie jest niski, ale przekłada się na późniejsze oszczędności.

Jak oszczędzać na ogrzewaniu? Czytaj

Ceny na rynku są bardzo zróżnicowane i zależą przede wszystkim od sprawności działania maszyn. Szacując koszty, powinieneś liczyć się z wydatkami od kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych wraz z montażem, w zależności od tego, na jaką pompę się zdecydujesz. Warto więc skontaktować się z kilkoma firmami i porównać cenniki.

Pompa ciepła powietrzna – cena inwestycji

Kwestia tego, ile kosztują pompy ciepła, zależy m.in. od rodzaju urządzenia, marki oraz aktualnego popytu na zakup takich urządzeń.

Pompa ciepła powietrze-powietrze: cena z montażem

Urządzenie typu powietrze-powietrze to najtańsza w zakupie pompa ciepła. 50m2 można ogrzać już po wydaniu około 6-10 tysięcy złotych. Tego typu powietrzna pompa ciepła do mieszkania 40m2 może być jeszcze tańsza – ceny urządzeń dostosowanych do takiej powierzchni wraz z montażem zaczynają się zwykle od 5000 zł.

Jeśli właściciela budynku interesuje pompa powietrze-powietrze, cena inwestycji może wzrosnąć o dodatkowe kilka tysięcy złotych w razie zakupu bojlera do ogrzewania wody. Warto pamiętać, że pompa ciepła typu powietrze-powietrze ogrzewa jedynie powietrze w pomieszczeniach.

Pompa ciepła woda-powietrze: cena z instalacją

Ile kosztuje pompa ciepła powietrze-woda? Cena pomp ciepła tego typu razem z montażem w zależności od mocy najczęściej waha się od 35 000 zł do 70 000 zł. 

Program Moje Ciepło - dofinansowanie do pomp ciepła Sprawdź

Gruntowa pompa ciepła – jaki koszt zakupu razem z montażem?

Cena zakupu gruntowej pompy ciepła jest wyższa w porównaniu do instalacji powietrznej. Wynika to zwłaszcza z bardziej skomplikowanego montażu, w tym konieczności wykonywania odwiertów, a także wyższej efektywności cieplnej.

Mała pompa ciepła do mieszkania 50 m2 zwykle kosztuje co najmniej 50 000 zł. W przypadku większych budynków, zwłaszcza o słabej izolacji termicznej, będzie znacznie więcej kosztować gruntowa pompa ciepła. Cena (dom 200m2) zakupu z montażem najczęściej wynosi od 70 000 zł do nawet 120 000 zł. Warto przy tym pamiętać, że zbyt małe pompy ciepła nie są w stanie właściwie ogrzać budynku. Jeśli natomiast zostanie dobrana w stosunku do zapotrzebowania przesadnie mocna pompa ciepła, koszty eksploatacji będą zawyżone.

Ile kosztuje podłączenie pompy ciepła gruntowej do domu?

W przypadku gruntowej pompy ciepła, ceny montażu są w pewnym stopniu uzależnione od miejsca wykonania usługi. Dane przedstawione na portalu KB.pl wskazują, ile kosztuje instalacja pompy ciepła średnio w każdym województwie oraz w wybranych miastach.

W przypadku tego rodzaju pompy ciepła cena montażu zależy od kosztów projektu geologicznego oraz wykonania odwiertów geotermalnych – razem z materiałem oraz sondą. W poniższych wyliczeniach przyjęliśmy, że pompa ciepła do domu wymaga odwiertów na głębokość 100 metrów.

Gruntowa pompa ciepła – koszt założenia w wybranych miastach

Z danych zawartych w poniższej tabeli można dowiedzieć się, ile kosztuje zamontowanie pompy ciepła w różnych polskich miastach. Jeśli wybierzemy jako miejsce instalacji pompy ciepła Bydgoszcz, ceny brutto instalacji kształtują się średnio na poziomie 22 830 zł. Gdy wskażemy do montażu pompy ciepła Zakopane, koszt montażu wyniesie przeciętnie 25 450 zł.

Miasto	Średnia cena brutto montażu pompy ciepła [stan na sierpień 2024]
Warszawa	26 150 zł
Kraków	23 530 zł
Wrocław	23 280 zł
Łódź	22 230 zł
Poznań	23 650 zł
Gdańsk	22 230 zł

Chcesz wiedzieć, jaką średnią cenę notuje za montaż pompy ciepła Skierniewice? W mieście tym najczęściej za podłączenie pompy ciepła do domu trzeba zapłacić 21 550 zł. Ile trzeba wydać za montaż w innych miastach, jeśli dom ma ogrzewać gruntowa pompa ciepła? Sosnowiec należy do najdroższych pod tym względem miejscowości (25 850 zł), a jeszcze drożej jest w Warszawie (26 150 zł). Mniej kosztuje natomiast instalacja takiego urządzenia w Białymstoku (21 980 zł) czy Koszalinie (22 100 zł).

Miasto	Średnia cena brutto montażu pompy ciepła [stan na sierpień 2024]
Sosnowiec	25 850 zł
Bydgoszcz	22 830 zł
Zakopane	25 450 zł
Skierniewice	21 550 zł
Koszalin	22 100 zł
Białystok	21 980 zł

Gruntowa pompa ciepła – ile kosztuje montaż w zależności od województwa?

Odpowiedź na pytanie o to, ile kosztuje założenie pompy ciepła, będzie także różne w zależności od województwa. Średnio najwięcej muszą zapłacić mieszkańcy województwa lubuskiego (21 730 zł), zachodniopomorskiego (21 000 zł) i wielkopolskiego (20 680 zł).

Województwo	Średnia cena brutto montażu pompy ciepła [stan na sierpień 2024]
dolnośląskie	20 300 zł
kujawsko-pomorskie	20 430 zł
lubelskie	20 050 zł
lubuskie	21 730 zł
łódzkie	19 000 zł
małopolskie	17 930 zł
mazowieckie	17 800 zł
opolskie	20 180 zł

Gdzie może być zainstalowana najtaniej pompa ciepła? Ceny montażu są obecnie najniższe w województwie śląskim (17 800 zł), mazowieckim (17 800 zł) i małopolskim (17 930 zł). Jak wypada pod względem kosztów instalacji pompy ciepła podlaskie województwo? Ceny są tutaj na przeciętnym poziomie (średnio 19 000 zł).

Województwo	Średnia cena brutto montażu pompy ciepła [stan na sierpień 2024]
podkarpackie	18 880 zł
podlaskie	19 000 zł
pomorskie	20 550 zł
śląskie	17 800 zł
świętokrzyskie	18 880 zł
warmińsko-mazurskie	20 430 zł
wielkopolski	20 680 zł
zachodniopomorskie	21 000 zł

Pompa ciepła – ile kosztuje ogrzewanie pompą ciepła: koszt miesięczny

Chcesz wiedzieć, ile kosztuje ogrzewanie domu pompą ciepła? Będzie to zależeć zwłaszcza od mocy urządzenia, współczynnika wydajności chłodniczej (COP), zapotrzebowania budynku na energię, a także ustawionych parametrów pracy urządzenia. Koszt ogrzania domu pompą ciepła może być niższy, jeśli domownicy preferują niezbyt wysoką temperaturę, np. 20 stopni.

Warto pamiętać o tym, że całkowity koszty utrzymania pompy ciepła zwiększą obowiązkowe przeglądy gwarancyjne (około 500 zł rocznie).
Ciężko jest przed instalacją urządzenia dokładnie oszacować, jaki będzie generować dana pompa ciepła koszt miesięczny. Opinie użytkowników nie zawsze są miarodajne, ponieważ ich dom może mieć inne zapotrzebowanie na energię czy znajdować się w odmiennej strefie klimatycznej. Właściciele domów ustawiają także inne parametry urządzenia i korzystają z różnych taryf prądu, a nie każda pompa ciepła jest w stanie uzyskać ten sam wskaźnik COP.

Gruntowa a powietrzna pompa ciepła: koszt eksploatacji

Gruntowa pompa ciepła pozwala taniej ogrzewać dom w porównaniu do konstrukcji powietrznej. Można przy jej wykorzystaniu uzyskać wyższy wskaźnik COP (w okolicach 5), podczas gdy w przypadku powietrznej pompy ciepła wynosi on około 3. Wynika to z tego, jak działają pompy ciepła i z jakiego źródła pobierają energię cieplną.

Ile prądu zużywa pompa ciepła na dobę?

Aby poznać przybliżony koszt eksploatacji pompy ciepła, warto obliczyć zużycie energii elektrycznej przez urządzenie. Maksymalny pobór prądu zależy m.in. od mocy urządzenia, współczynnika COP oraz zapotrzebowania budynku na energię w określonych warunkach.

Należy pamiętać o tym, że prawidłowo dobrana pompa ciepła przez większość sezonu grzewczego nie będzie pracować przez 24 godziny na dobę – zużycie energii w cieplejsze dni będzie znacznie niższe niż maksymalne. Przykładowo pompa ciepła na 50 m2 (przy tych samych pozostałych warunkach) powinna mieć znacznie mniejszą moc niż na 200 m2.

Ile prądu pobiera pompa ciepła 12 kW?

Jeśli przyjmiemy, że pompa ciepła osiąga średni COP na poziomie 4, wtedy w ciągu godziny pobierze maksymalnie 3 kWh energii elektrycznej, aby dostarczyć 12 kW ciepła. Dobowe zużycie prądu wyniesie więc nie więcej niż 72 kWh. 

Ile energii zużywa pompa ciepła 10 kW?

Pompa ciepła o mocy 10 kW i średnim COP 4 będzie pobierać nie więcej niż 2,5 kWh, aby dostarczyć 10 kW ciepła. Maksymalne dobowe zużycie energii elektrycznej wyniesie 60 kWh.

Koszt pompy ciepła do domu 200 m2 – cena ogrzewania

Jeśli przyjmiemy, że roczne zapotrzebowanie domu o powierzchni 200 m2 na energię cieplną wynosi 12 000 kW, a średni COP wynosi 3,5, wtedy pompa ciepła zużyje 3429 kWh w ciągu roku. Załóżmy, że właściciel korzysta z urządzenia wyłącznie w pozaszczytowych godziny taryfy G12W, a cena sprzedaży wraz z dystrybucją wynosi 0,70 zł za 1 kWh. Zapłaci więc za ogrzewanie około 2400 zł.

Każdorazowo warto wykonać własną kalkulację pompy ciepła – koszt miesięczny pracy pompy to indywidualna kwestia zależna od wielu czynników. Trzeba jednak zauważyć, że prawidłowo zaprojektowane i zainstalowane urządzenie grzewcze jest nie tylko ekologiczne, ale i bardzo opłacalne.

Dofinansowanie do pompy ciepła 

Pompa ciepła w bloku mieszkalnym lub domu o podwyższonym standardzie energetycznym to ekologiczne, efektywne, komfortowe i oszczędne rozwiązanie. W związku z tym na zakup i montaż takiego urządzenia można uzyskać dofinansowanie. Przyjmijmy, że jest potrzebna pompa ciepła do mieszkania 50 m2 – cena takiego urządzania na potrzeby kalkulacji to 25 000 zł. Kwota dotacji może wynieść nie więcej niż 7 000 zł, dlatego po jej uwzględnieniu koszty inwestycji wyniosą 18 000 zł.

Działający od 29 kwietnia 2022 roku program Moje Ciepło opracowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej obejmuje dotacje na pompy ciepła do mieszkania – gruntowe, powietrze-powietrze oraz powietrze-woda, a maksymalne dofinansowanie na jedną inwestycję może wynieść do 21 tys. zł.

Program Moje Ciepło - dofinansowanie do pomp ciepła SPRAWDŹ

Dofinansowanie na montaż pompy ciepła w bloku to nie jedyna opcja. Rządowy program Czyste Powietrze pozwala właścicielom domów przy okazji demontażu nieefektywnego źródła ciepła (np. kotła na paliwo stałe) otrzymać dotację na zakup i montaż pompy ciepła. Jaka pompa ciepła podlega dofinansowaniu? Może być to urządzenie typu powietrze-woda lub instalacja gruntowa.

Pompa ciepła – cena i zasada działania: podsumowanie

Po przeczytaniu artykułu już wiesz, jak działają pompy ciepła, jakie są ich rodzaje, ile zużywają energii oraz jaki jest przybliżony koszt zakupu, montażu i eksploatacji takich urządzeń.

Pompy ciepła są coraz popularniejszym rozwiązaniem w dziedzinie ogrzewania budynków. Oferują one wiele korzyści, takich jak: wysoka efektywność energetyczna, łatwa instalacja i obsługa, cicha praca oraz brak emisji szkodliwych substancji do atmosfery. Pompy ciepła są również korzystne ekonomicznie, ponieważ pozyskują energię z odnawialnego źródła, co przekłada się na niższe koszty ogrzewania. Wątpliwości pojawiają się, w momencie, gdy ceny prądu szybują w górę.
Niektórzy wskazują, że w takich okolicznościach koszt eksploatacji jest wysoki, a pompa ciepła nie jest tak ekonomicznym rozwiązaniem, jak mogłoby się wydawać. Mimo wszystko pompy ciepła są rozwiązaniem, które może przynieść wiele korzyści dla użytkowników. Warto jednak zwrócić uwagę na wybór odpowiedniego modelu, dostosowanego do indywidualnych potrzeb i warunków technicznych budynku.

Należy zwrócić uwagę zwłaszcza na prawidłowe umiejscowienie jednostki zewnętrznej, tak aby pompa ciepła na zewnątrz nie generowała zbyt uciążliwego dla mieszkańców hałasu. Pompa ciepła do bloku powinna również być przystosowana do bezpiecznego odprowadzania kondensatu.