VAT od robót budowlanych wykonywanych poza bryłą budynku

Zastanawiasz się, ile wynosi podatek od robót budowlanych wykonywanych poza budynkiem? Nie wiesz kiedy należy stosować stawkę 8% a kiedy 23%? Szukasz informacji, w jaki sposób kwalifikować roboty budowlane wykonywane poza bryłą budynku? Sprawdź!

Tu znajdziesz odpowiedzi na nurtujące Cię pytania. 

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• jakie są stawki vat w budownictwie
• kiedy ma zastosowanie obniżona stawka podatku VAT
• jak należy rozumieć wykonywanie robót budowlanych

VAT w budownictwie 

Zgodnie z ustawą, 8% obniżoną stawkę podatku od towarów i usług [VAT] stosuje się od dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym. W myśl przepisów ustawy o VAT, do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym określonego nie zalicza się:

1.    budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 300 m2;

2.    lokali mieszkalnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 150 m2;

Zobacz oferty mieszkań o powierzchni do 150 m²:

Zobacz najnowsze oferty nowych mieszkań

Budownictwo mieszkaniowe - jak rozumieć wykonywanie robót budowlanych?

Przez roboty związane z budownictwem mieszkaniowym i infrastrukturą towarzyszącą rozumie się roboty budowlane dotyczące inwestycji w zakresie obiektów budownictwa mieszkaniowego i infrastruktury towarzyszącej oraz remontów obiektów budownictwa mieszkaniowego (art. 146 ust. 2 ustawy o VAT).

Infrastruktura towarzysząca budownictwu mieszkaniowemu obejmuje natomiast:

1.    sieci rozprowadzające, wraz z urządzeniami, obiektami i przyłączami do budynków mieszkalnych,

2.    urządzanie i zagospodarowanie terenu w ramach przedsięwzięć i zadań budownictwa mieszkaniowego, w szczególności drogi, dojścia, dojazdy, zieleń i małą architekturę,

3.    urządzenia i ujęcia wody, stacje uzdatniania wody, oczyszczalnie ścieków, kotłownie oraz sieci wodociągowe, kanalizacyjne, cieplne, elektroenergetyczne, gazowe i telekomunikacyjne

- jeżeli były one związane z obiektami budownictwa mieszkaniowego.

Przepisy nie precyzują, czy pojęcie „związane z obiektem budownictwa mieszkaniowego” oznacza, że elementy przyłączy wodnych, kanalizacyjnych muszą być wewnątrz budynku, czy oznacza to tylko elementy położone poza budynkiem. To wywołuje wątpliwości i spory pomiędzy deweloperami a organami podatkowymi, czy preferencyjną 8% stawkę VAT można stosować do przyłączy sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, sanitarnej wewnątrz budynku, czy także do przyłączy umiejscowionych poza bryłą budynku. Pod pojęciem obiektu budowlanego należy rozumieć budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi. Budynkiem natomiast jest taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach (art. 3 pkt 1a i pkt 2 Prawa budowlanego).

Zobacz więcej ofert nowych domów

Stawki VAT w budownictwie 

Na potrzeby stosowania obniżonej stawki podatku VAT, określenie "budynek" nie obejmuje jednak swoim zakresem żadnych innych elementów i obiektów z nim funkcjonalnie powiązanych, w tym objętych pojęciem infrastruktury towarzyszącej. Budynek mieszkalny i infrastruktura zewnętrzna podlegają rozdzieleniu gdy idzie o wykonywanie tych prac. Kwestię rozdzielenia prac należy odnosić do robót, a nie do możliwości funkcjonowania budynku, czy też funkcjonalnego związania infrastruktury z budynkiem. Bez znaczenia jest, że instalacja zewnętrzna i wewnętrzna stanowi całość i wykonywana jest w ramach całościowej (kompleksowej) usługi (Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 05.05.2016 r., sygn. akt VIII SA/Wa 997/15).

Z drugiej strony, za bryłę budynku czy budynek należy uważać całość obiektu wraz z elementami wychodzącymi poza obrys ścian jak np. balkony, wykusze, fundamenty, rynny. Do takich elementów należy zaliczyć również opaskę, bo tak jak wykusz, tak i opaska nie może istnieć bez budynku, a również budynek bez wykuszu nie będzie mógł spełniać założonych funkcji i budynek bez opaski nie będzie spełniać funkcji lepszej odporności na czynniki atmosferyczne (Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z 10.07.2015 r., sygn. akt KIO 1323/15).

W ocenie organów podatkowych, oznacza to, że preferencyjna, 8% stawka VAT dotyczy czynności wykonywanych wyłącznie w budynkach, rozumianych jako obiekty budowlane wraz z wbudowanymi w bryle budynku instalacjami i urządzeniami technicznymi. Stawki tej ustawodawca nie przewidział dla czynności wykonywanych poza tymi obiektami, w tym również dotyczących elementów infrastruktury budowlanej. Do pozostałych usług, wykonywanych poza bryłą budynku zastosowanie ma podstawowa stawka podatku w wysokości 23% - uważają organy podatkowe. I dodają, że nie ma tu znaczenia fakt, że instalacja zewnętrzna i wewnętrzna wykonywana jest w ramach całościowej (kompleksowej) usługi.

W tym przypadku mamy bowiem do czynienia z czynnościami, które w zakresie przedmiotu opodatkowania można bez problemu rozdzielić, a w obecnie obowiązujących przepisach obniżoną stawkę podatku można stosować jedynie do dostawy, budowy, remontu, modernizacji, termomodernizacji lub przebudowy obiektów budowlanych lub ich części zaliczonych do budownictwa objętego społecznym programem mieszkaniowym i robót konserwacyjnych dotyczących obiektów budownictwa mieszkaniowego, co nie obejmuje robót zewnętrznych w stosunku do tych obiektów, czyli związanych z infrastrukturą towarzyszącą temuż budownictwu.

Obniżona stawka podatku VAT

Obniżona stawka podatku od towarów i usług nie może mieć zastosowania do robót dotyczących obiektów budownictwa mieszkaniowego wykonywanych poza budynkiem niezależnie od tego, czy odrębne budynki lub infrastruktura są funkcjonalnie z budynkiem mieszkaniowym powiązane i czy mogą być przedmiotem odrębnej czynności prawnej. Gdy garaże wzniesione zostały poza bryłą budynku, nie ma podstaw do zastosowania preferencyjnej stawki podatkowej (Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 18.05.2017 r., sygn. akt I SA/Po 1091/16).

Naczelny Sąd Administracyjny [NSA] w wydanej uchwale (sygn. akt I FPS 7/12) orzekł, że preferencyjna, 8% stawka VAT nie może być stosowana do robót wykonywanych poza budynkiem. Sąd podkreślił, że budynkiem, według rozumienia słownikowego, jest „budowla naziemna, ograniczona ścianami i dachem”. To oznacza, że wskazana wyżej definicja nie obejmuje innych elementów. Pomimo tego, że infrastruktura ta jest związana z budynkiem to roboty z nią związane można rozdzielić. Uchwała NSA nie powinna doprowadzić do podniesienia przez deweloperów cen mieszkań, bo 23% stawka dotyczy małej części robót i infrastruktury towarzyszącej wykonywanych poza budynkiem.

Innymi słowy, obniżoną 8% stawkę VAT można zastosować jedynie do dostawy budynku i gruntu. Natomiast infrastruktura towarzysząca - ogrodzenie, brama, furtka, przyłącza i droga dojazdowa podlega opodatkowaniu stawką 23% (NSA w wyroku z 18.10.2018 r., sygn. akt I FSK 1633/16). Analogicznie traktować należy czynności polegające na zagospodarowaniu terenu (ułożenie chodnika, założenie trawnika), roboty sanitarne zewnętrzne (przyłącza od kolektora do budynku), czy też roboty elektryczne zewnętrzne (od transformatora do budynku), podlegają one bowiem opodatkowaniu - jako kategorie robót związanych z infrastrukturą towarzyszącą - według stawki 23% (Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z 30.10.2013 r., sygn. akt I SA/Ol 556/13).

Na marginesie należy wskazać, że to wykonawca ponosi pełną odpowiedzialność zarówno za przyjęte w projekcie rozwiązania techniczne, jak i ustalenie prawidłowej stawki podatku VAT (Krajowa Izba Odwoławcza w wyrokach z 17.07.2018 r., sygn. akt KIO 1299/18 oraz z 22.08.2018 r., sygn. akt KIO 1559/18).