Co to jest Rekomendacja U: co zaleca KNF?

Czym jest rekomendacja S? Przeczytaj

Rekomendacja powstała przede wszystkim w odpowiedzi na skargi klientów i serię sporów konsumentów z bankami. Chodziło m.in. o tzw. polisy inwestycyjne, czyli wieloletnie programy oszczędnościowe, oparte na funduszach inwestycyjnych lub produktach strukturyzowanych.

Sytuacja była o tyle problematyczna, że instytucje finansowe oferowały polisy inwestycyjne, nie informując jednocześnie dostatecznie o ryzyku związanym z takim produktem oraz dodatkowych kosztach związanych z polisą. Rekomendacja U, dotycząca dobrych praktyk w zakresie bancasurrance miała na celu m.in. ulepszenie polityki informacyjnej dotyczącej produktów ubezpieczeniowych.

Jaki jest cel rekomendacji U?

To jednak nie wszystko. Pod wpływem rekomendacji U banki miały też zaprzestać zmuszania klientów do korzystania z produktów ubezpieczeniowych, w tym przede wszystkim produktów oferowanych przez firmy ubezpieczeniowe, które podjęły współpracę z danym bankiem.

Przed wydaniem rekomendacji banki nalegały, by klient ubezpieczał się w ramach oferty towarzystwa, którego bank był pośrednikiem. Przyczyna była prosta — instytucje finansowe otrzymywały prowizję od towarzystwa za sprzedaż produktów ubezpieczeniowych. Rekomendacja U wydana przez KNF miała sprawić, że jeżeli klient znalazł korzystniejszą polisę o takim samym zakresie ochrony u innej firmy ubezpieczeniowej, bank miał obowiązek ją honorować (np. jako zabezpieczenie spłaty kredytu gotówkowego).

Poznaj możliwości finansowania i kup mieszkanie w Krakowie

Kolejnym celem rekomendacji U była walka ze zjawiskiem tzw. missellingu, czyli nieczystej sprzedaży. Oprócz wspomnianej praktyki narzucania klientom produktów ubezpieczeniowych od konkretnego towarzystwa mowa również o sprzedaży polis, których klient nie potrzebował.

Celem rekomendacji było też zwiększenie świadomości klientów i poszerzenie ich wiedzy o ofercie ubezpieczeniowej. Oprócz ogólnych warunków ubezpieczenia i samej umowy ubezpieczeniowej klienci mieli też zacząć otrzymywać kartę produktu, z której mogliby zaczerpnąć informacji o najważniejszych kwestiach związanych z danym produktem ubezpieczeniowym.

Na czym polega rekomendacja T? Sprawdź

Warto też wspomnieć, że rekomendacja U miała nie tylko wpłynąć na polepszenie sytuacji klientów banków i poszerzenie ich świadomości, ale też — na uregulowanie sytuacji pracowników banków. Zgodnie z rekomendacją, banki nie powinny uzależniać wysokości wynagrodzenia zatrudnionych osób wyłącznie od tego, ile polis ubezpieczeniowych sprzedali.

KNF oczekuje też, że zgodnie z rekomendacją, nawet jeśli klient ma status ubezpieczonego, ale chce zrezygnować z ochrony ubezpieczeniowej, bank musi mu na to umożliwić. Dodatkowo bank nie powinien uzależniać możliwości udzielenia kredytu od wyboru ubezpieczenia z oferty towarzystwa współpracującego z bankiem.

Jak rekomendacja U wpłynęła na rynek?

Opinie banków i towarzystw ubezpieczeniowych na temat rekomendacji U dotyczącej bancassurance nie były początkowo zbyt pozytywne. Instytucje finansowe twierdziły przede wszystkim, że po wejściu w życie rekomendacji banki będą podlegać znacznie większym restrykcjom niż chociażby niezależni brokerzy, którzy również sprzedają np. produkty wiążące się z ryzykiem finansowym, takie jak polisy inwestycyjne.

Część ekspertów obawiała się natomiast, że banki, aby przestrzegać postanowień rekomendacji, będą musiały ponieść spore koszty (związane z dostosowaniem oferty ubezpieczeniowej i standardów obsługi), które później przerzucą ostatecznie na klientów.

Ostatecznie jednak dzięki rekomendacji U wprowadzone zostały zmiany korzystne z punktu widzenia klientów. Po pierwsze, klienci mogą łatwiej zapoznać się z zakresem ubezpieczenia i jego kosztami; ponadto koszty te są obecnie zazwyczaj adekwatne do tego, co zapewnia ochrona ubezpieczeniowa. Zgodnie z rekomendacją, wprowadzone zostały też karty produktów, co wpłynęło na zwiększenie świadomości klientów, na jaki produkt ubezpieczeniowy się decydują.

To jednak nie wszystko. Oprócz tego obecnie bank może otrzymać prowizję od towarzystwa ubezpieczeniowego tylko w momencie, gdy występuje nie w roli ubezpieczającego, a pośrednika przy sprzedaży ubezpieczenia indywidualnego. Z kolei, jeśli to bank jest ubezpieczającym, może jedynie uzyskać zwrot kosztów związanych z obsługą umowy ubezpieczenia grupowego — i to tylko w sytuacji, gdy bank faktycznie poniósł wspomniane koszty. Z tego względu, nawet bez formalnego zakazu występowania w roli ubezpieczającego, banki wolą pełnić jedynie rolę pośrednika.

Nowa Rekomendacja U — więcej obowiązków dla spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych

Wszystkie powyższe zasady zostały wprowadzone wraz z rekomendacją z 2014 roku i nie straciły na swojej aktualności. Natomiast nowa rekomendacja wydana w 2023 roku, nadała nowe obowiązki innym instytucjom i dodała powiewu świeżości. Co się zmieniło?

Od 2014 roku zmieniły się przepisy m.in. oferowania produktów ubezpieczeniowych, co z kolei ma wpływ na sposób wykonywania działalności przez podmioty prowadzące działalność w branży bancassurance. Nowa rekomendacja U rozszerza katalog podmiotów o spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (skok-i) - zgodnie z zachowaniem zasady proporcjonalności i mniej restrykcyjnymi wymogami dla małych kas.

Jedną z kluczowych zmian, jakie wprowadza nowa Rekomendacja U, jest szczegółowe określenie tzw. produktów CPI (credit protection insurance), czyli ubezpieczeń związanych z ochroną kredytobiorców przed ryzykiem niewypłacalności. Produkty te obejmują ubezpieczenia spłaty różnych form zobowiązań finansowych, takich jak kredyty hipoteczne, konsumpcyjne, zadłużenia z kart kredytowych oraz pożyczki (z wyjątkiem ubezpieczeń kart płatniczych, które nie są powiązane z zadłużeniem).

Bądź na bieżąco ze zmianami w finansowaniu i znajdź mieszkanie w Gdańsku

W ramach nowych wytycznych Komisja Nadzoru Finansowego ustaliła konkretne wymagania finansowe dla tych produktów. Zaleca się, aby suma odszkodowań i świadczeń wypłacanych z tytułu tych ubezpieczeń (nie uwzględniając kosztów związanych z likwidacją szkód, jak np. koszty postępowań sądowych) wynosiła co najmniej 30% całkowitej rocznej składki ubezpieczeniowej brutto.

Istnieje jednak wyjątek dla produktów CPI o niższej składce, niezależnej od wielkości zadłużenia, gdzie ustalono minimalny limit na poziomie 20%. Dotyczy to przypadków, gdy miesięczna składka nie przekracza 2,5 euro, lub 30 euro w skali roku.

Jako że nowa rekomendacja U nadała SKOKOM zupełnie nowe obowiązki, mają więcej czasu na dostosowanie swojej polityki - mowa tutaj o granicznym terminie do 1 stycznia 2025 roku. Natomiast banki miały na wdrożenie nowych rekomendacji zaledwie pół roku - a to ze względu na zbieżności z poprzednią wersją rekomendacji. 

Rekomendacja U: podsumowanie

Rekomendację U należy traktować jako zbiór dobrych praktyk w zakresie bancassurance, czyli współpracy towarzystw ubezpieczeniowych i instytucji finansowych. Dzięki rekomendacji nastąpiła większa przejrzystość, jeśli chodzi o to, czy bank występuje w roli pośrednika, czy ubezpieczającego; taki podział niepowodujący wystąpienia konfliktu interesów jest znacznie korzystniejszy dla klientów. Oprócz tego banki muszą dokładniej i bardziej rzetelnie informować klientów na temat sprzedawanych produktów ubezpieczeniowych i wystrzegać się praktyk charakterystycznych dla tzw. nieczystej sprzedaży.