Pożyczka od rodziny na cele mieszkaniowe: podatek i zgłoszenie

Uzbieranie wkładu własnego na mieszkanie lub dom często nie jest możliwe bez pomocy rodziny. Tego typu transakcje z najbliższymi mogą się wydawać prywatną sprawą, ale niejednokrotnie wymagają realizacji konkretnych formalności. Sprawdź, czy pożyczkę od rodziny trzeba zgłaszać oraz jakie formalności obowiązują przy takiej procedurze.

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• czy pożyczka pomiędzy członkami rodziny to prywatna sprawa,
• kiedy trzeba zgłosić pożyczkę od rodziny,
• czy trzeba zapłacić podatek,
• jak załatwić wszystkie wymagane formalności i uniknąć kłopotów.

Pożyczka od rodziny – co to jest i czym różni się od darowizny?

Większość osób największym zaufaniem darzy najbliższych krewnych. Pożyczka od rodziny oznacza również brak skomplikowanych formalności i chodzenia po bankach, a także brak oprocentowania. W związku z tym tego typu transakcje są dość częste. Polegają one na tym, że jeden członek rodziny pożycza innemu określoną kwotę, a ten zobowiązuje się ją spłacić w ustalonym terminie i na określonych warunkach.

Niejednokrotnie tego typu umowy zawiera się wyłącznie ustnie. Okazuje się jednak, że jeśli chodzi o pożyczanie sobie dużych kwot pieniędzy, nie wszystko może zostać w rodzinie. Pożyczka powyżej 1000 zł powinna być bowiem udokumentowana.

Warto też zauważyć, że pożyczka różni się od darowizny. Po pierwsze, w przypadku darowizny nie ma mowy o zwrocie środków. Niesie ona również za sobą inne konsekwencje prawne. Pożyczka pieniędzy od rodziny wymaga bowiem udokumentowania i rozliczenia się z fiskusem w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC).

Zgłoszenie pożyczki od rodziny do US – czy jest wymagane?

Okazuje się, że nawet pożyczka od najbliższej rodziny nie jest sprawą prywatną stron umowy. Przepisy jasno wskazują, że wymagane jest zgłoszenie pożyczki od rodziny do US. Obowiązek ten ciąży na pożyczkobiorcy. Pożyczka jest także obciążona podatkiem PCC. Dobra wiadomość jest jednak taka, że istnieje kilka wyjątków od tej reguły.

Kiedy nie obowiązuje opodatkowanie pożyczki od rodziny?

Czy pożyczka od rodziny na cele mieszkaniowe może być nieopodatkowana? W przypadku zawarcia umowy pomiędzy najbliższymi członkami rodziny należącymi do tzw. zerowej grupy podatkowej nie ma konieczności uiszczania podatku. Oznacza to, że nieopodatkowane są pożyczki od:

• małżonka,
• rodziców,
• dziadków,
• rodzeństwa,
• dzieci,
• wnuków,
• pasierbów,
• macochy lub ojczyma.

Jest jednak pewien warunek – kwota pożyczki nie może przekroczyć 10 434 zł. Ponadto otrzymanie pożyczki nadal należy zgłosić do urzędu skarbowego w terminie 14 dni od jej otrzymania – to jedyny sposób na uzyskanie zwolnienia z podatku.

Podatek od pożyczki w rodzinie nie obowiązuje też w przypadku pierwszej grupy podatkowej (teściowie, zięciowie, synowe), pod warunkiem, że łączna kwota pożyczek od danej osoby nie przekroczyła kwoty 10 434 zł w ciągu 5 lat. Taką transakcję także trzeba jednak zgłosić do urzędu! Nie ma zatem jednoznacznej odpowiedzi na to, czy pożyczka od rodziny jest opodatkowana. Konieczność zapłacenia podatku zależy bowiem od kilku czynników.

Pożyczka w rodzinie a podatek PCC – jak zgłosić?

Za niezgłoszoną pożyczka od rodziny, nawet tej najbliższej, grożą kontrola urzędu skarbowego, konieczność zapłaty podatku PCC, a często również grzywna. Co więcej, na dokonanie zgłoszenia i zapłatę ewentualnego podatku od pożyczki jest tylko 14 dni. Dlatego warto zawczasu dowiedzieć się, jak zrealizować wymagane formalności.

Zgłoszenia dokonuje się na formularzu PCC-3. Pożyczka od rodziny z tzw. grupy zerowej musi być zgłoszona, jeśli jej kwota przekracza 10 434 zł. Nie będzie jednak opodatkowana. Podatek od pożyczki w rodzinie trzeba będzie zapłacić w przypadku pożyczania pieniędzy od dalszych krewnych. Wszystkie pożyczki powyżej wyżej wymienionej kwoty wymagają zatem zgłoszenia. Pożyczka od rodziny na zakup mieszkania zwykle będzie więc wymagała realizacji tej czynności.

Dokument składa się w urzędzie skarbowym – osobiście, listownie lub przez internet. Zarówno w placówce, jak i online dostępny jest wzór wypełnienia PCC-3. Pożyczka od rodziny nie wymaga skomplikowanych formalności – formularz jest bowiem bardzo krótki i prosty.

Pożyczka od rodziny w gotówce – czy potrzebna jest umowa?

Co więcej, pożyczając pieniądze od rodziny, zwykle trzeba spisać umowę. Wyjątkiem są niewielkie kwoty nieprzekraczające 1000 zł – wówczas umowa może być ustna. Powyżej tej kwoty trzeba spisać umowę – nie ma znaczenia, jaki jest stopień pokrewieństwa pomiędzy pożyczkodawcą a pożyczkobiorcą. Umowa jest potrzebna także wtedy, gdy udzielana jest pożyczka nieoprocentowana od rodziny. Wzór tego typu dokumentu można z łatwością znaleźć w sieci. W umowie należy podać dane pożyczkodawcy i pożyczkobiorcy, i stopień ich pokrewieństwa. Trzeba też określić pożyczaną kwotę i to kiedy ma nastąpić zwrot pożyczki od rodziny.

Podatek od pożyczki w rodzinie – podsumowanie

Kwestia pożyczek w rodzinie jest dość zawiła, dlatego poniżej znajdziesz konkretne odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania.

• Jaki podatek od pożyczki w rodzinie?

Pożyczenie pieniędzy od rodziny wymaga zapłaty podatku PCC (od czynności cywilnoprawnych).

• Kiedy podatek od pożyczki w rodzinie nie obowiązuje?

Z podatku od pożyczek w rodzinie są zwolnieni członkowie zerowej grupy podatkowej, niezależnie od jej kwoty. Aby skorzystać ze zwolnienia, trzeba jednak zgłosić pożyczkę w ZUS. Podatku nie trzeba też płacić przy pożyczkach pomiędzy członkami 1. grupy podatkowej, pod warunkiem, że w ciągu 5 lat kwota otrzymana od jednej osoby nie przekroczyła kwoty wolnej od podatku (10 434 zł).

• Kiedy jest wymagane zgłoszenie pożyczki od rodziny do US?

Zgłoszenie pożyczki od rodziny do US jest wymagane zawsze wtedy, gdy jej wartość przekracza kwotę wolną od podatku (10 434 zł).

• Czy pożyczkę od rodziny trzeba wykazać w rocznym zeznaniu podatkowym PIT?

Pożyczka od rodziny nie jest dochodem, a więc nie podlega opodatkowaniu podatkiem PIT. Nie trzeba jej zatem uwzględniać w deklaracji rocznej.