Obniżka stóp procentowych: skutki i konsekwencje

5 listopada 2025 roku Rada Polityki Pieniężnej zdecydowała o obniżce stóp procentowych o 0,25 p.p., sprowadzając stopę referencyjną do poziomu 4,25 proc. To kontynuacja trendu zapoczątkowanego w maju 2025 r. Sprawdzamy, co decyzja NBP oznacza dla kredytobiorców i jak wpłynie na rynek nieruchomości.

Mechanizm stopy procentowej służy do kształtowania przez bank centralny polityki pieniężnej. Im wyższe stopy procentowe, tym mniej pieniądza w obiegu, silniejsza waluta i mniejsza inflacja, ale też niższy PKB. Z kolei obniżka stóp procentowych, a więc obniżenie kosztów kredytowania, może pobudzić inwestycje, ale też może prowokować wzrost inflacji.

Obniżki stóp procentowych – najważniejsze informacje

1. Na początku listopada 2025 roku Rada Polityki Pieniężnej zdecydowała o obniżce stóp procentowych do poziomu 4,25 proc.
2. To czwarta z rzędu, a piąta ogółem w 2025 r., obniżka stóp procentowych, ogłoszona przez RPP.

Czym są stopy procentowe?

NBP ma na podorędziu kilka stóp procentowych. Oto, jakie rodzaje stóp procentowych wyróżniamy.

Stopa referencyjna

Referencyjna stopa procentowa, czyli główna stopa procentowa NBP, określa, z jakim oprocentowaniem bank centralny sprzedaje bony pieniężne (krótkoterminowe papiery wartościowe emitowane przez NBP) bankom komercyjnym. Podwyżka stóp procentowych wpływa na poziom wskaźnika WIBOR, czyli średniego oprocentowania, z jakim banki pożyczają sobie pieniądze. Im wyższy WIBOR, tym finalnie wyższe oprocentowanie kredytów ze zmienną stopą procentową.

Gdy stopy procentowe spadają, raty kredytów zmniejszają się, spada jednak także oprocentowanie depozytów. Tym samym z obniżki stopy podstawowej mogą być niezadowoleni ci, którzy trzymają kapitał na kontach oszczędnościowych, lokatach, czy w obligacjach.

Oblicz swoją zdolność kredytową

Stopa kredytu lombardowego

Stopa lombardowa określa oprocentowanie pożyczek banku centralnego bankom komercyjnym pod zastaw papierów wartościowych. Określa maksymalny koszt pieniądza na rynku międzybankowym.

Stopa depozytowa

Stopa depozytowa to kolejna ważna miara z punktu widzenia konsumentów. Określa wysokość oprocentowania jednodniowych depozytów banków komercyjnych, deponowanych w Narodowym Banku Polskim. Od tego oprocentowania zależy wysokość oprocentowania lokat i depozytów klientów banków. Im wyższa pozostaje depozytowa stopa procentowa, tym większe jest oprocentowanie lokat bankowych.

Stopa redyskontowa weksli

Stopa redyskontowa weksli to wartość, która mówi, po jakiej cenie bank centralny skupi weksle klientów banków komercyjnych, służących jako zabezpieczenie kredytu. Bank może chcieć spieniężyć taki weksel przed terminem jego zapadalności. W tym celu może zwrócić się do banku centralnego o kredyt pod zastaw weksla. Oprocentowanie takiego kredytu określa stopa redyskontowa.

Stopa dyskontowa weksli

Stopa dyskontowa weksli określa oprocentowanie kredytów, których Narodowy Bank Polski udzieli bankom komercyjnym pod zastaw weksli przedsiębiorstw, które zaciągnęły kredyty obrotowe. Dyskonto weksli bank centralny stosuje rzadko, jako dodatkowy element wsparcia polityki pieniężnej.

Zmiany stopy referencyjnej RPP na przestrzeni lat

Przypomnijmy, że do jesieni 2021 roku kredytobiorcy mogli się cieszyć z rekordowo tanich kredytów – wówczas podstawowa stopa procentowa NBP wynosiła niemal zero. Była na rekordowo niskim poziomie po serii cięć przeprowadzonych przez RPP, które miały pobudzić gospodarkę w trakcie pandemii. Jesienią 2021, w odpowiedzi na szybko rosnącą inflację, bank centralny rozpoczął jednak serię mocnych podwyżek stóp procentowych.

W październiku 2021 roku RPP zdecydowała się podnieść stopę referencyjną NBP do wysokości 0,50 proc., w listopadzie o kolejne 0,75 p.p. do poziomu 1,25 proc., a w grudniu o kolejne 50 punktów bazowych do poziomu 1,75 proc. Od 9 lutego 2022 podstawowa stopa procentowa NBP, tzw. stopa referencyjna wynosiła 2,75 proc. Decyzją z 8 marca 2022 RPP podniosła wartość stopy referencyjnej o kolejne 0,75 p.p. do 3,5 proc. Później było jeszcze 5 podwyżek stóp. W związku z tym stopa procentowa ostatecznie ukształtowała się na poziomie 6,75 proc.

Tak RPP reagowała na dynamicznie rosnącą inflację i spadek wartości złotówki – rosnące stopy procentowe, w związku ze wzrostem stawek WIBOR, przekładały się negatywnie na raty naszych kredytów. Ci, którzy nie zadbali o poduszkę finansową, bądź nie nadpłacali kredytu w czasie, gdy stopy były niemal zerowe, mogli to boleśnie odczuć finansowo. W czasie covidu NBP najpierw drastycznie, “z dnia na dzień” ściął stopy, by po roku szybko je podwyższyć.

Kiedy opłaca się kredyt ze stałym oprocentowaniem? czytaj

Stopa podstawowa NBP pozostawała na rekordowo wysokim poziomie aż do jesieni 2023, wtedy – po wielu miesiącach utrzymywania stóp na stałych poziomach – pojawiła się decyzja RPP, po raz pierwszy obniżająca stopę referencyjną. Obniżka wyniosła 0,75 p.p. – do poziomu 6 proc. W październiku RPP zdecydowała się na kolejne cięcie – o 0,25 p.p.

Od tego momentu, przez ponad półtora roku, stopy procentowe pozostawały na niezmienionym poziomie. Stopa referencyjna 5,75 proc. obowiązywała od 5 października 2023 roku do 7 maja 2025 roku – w tym okresie RPP nie dokonywała żadnych zmian. 2 lipca 2025 r. RPP zdecydowała o kolejnym cięciu, które ustawiło stopę referencyjną na poziomie 5 proc. Trend spadkowy utrzymał się w następnych miesiącach i po kolejnych trzech obniżkach (każda o 0,25 p.p.), w listopadzie 2025 roku stopa procentowa wynosi 4,25 proc.

Co oznacza podwyżka i obniżka stóp procentowych?

Kiedy Rada Polityki Pieniężnej obniża stopy procentowe, bank centralny taniej „sprzedaje” pieniądz komercyjnym bankom. W efekcie:

• Tanieją kredyty – spada oprocentowanie kredytów ze zmienną stopą, więc miesięczna rata maleje.
• Spada oprocentowanie lokat i kont oszczędnościowych – banki mniej płacą za depozyty.
• Popyt na kredyty rośnie, co może podkręcać inflację i ceny mieszkań.
• Złoty się osłabia, bo inwestorzy wolą waluty z wyższym oprocentowaniem.

Z kolei gdy RPP podnosi stopy procentowe, pieniądz staje się droższy. W efekcie:

• Rosną raty kredytów – każdy, kto ma kredyt ze zmienną stopą, odczuwa to natychmiast.
• Lokaty są lepiej oprocentowane.
• Popyt na kredyty spada, co może ochłodzić rynek nieruchomości.
• Złoty się wzmacnia, bo rośnie atrakcyjność inwestowania w polskie aktywa.

Jak zmiana wysokości stóp procentowych przekłada się na wysokość rat kredytu? Rozpatrzmy to w odniesieniu do kredytów o zmiennym i stałym oprocentowaniu oraz w kontekście zaciągania nowych kredytów.

Raty kredytu a wzrost stóp procentowych – przykład

Jak zmiana stóp procentowych wpływa na portfele kredytobiorców? Sprawdźmy to na przykładzie realnych wysokości stopy referencyjnej z okresu maj–listopad 2025 r. Do wyliczenia posłużymy się wskaźnikiem WIBOR 3M. Zakładamy, że stała marża banku wynosi 2 proc. Modelowy kredytobiorca zadłużył się na 300 tys. zł, na okres 30 lat oraz na 500 tys. zł, również na okres 30 lat.

Stopy procentowe w strefie euro

Bardzo ważnym wskaźnikiem, którym kierują się analitycy banku centralnego, jest sytuacja w strefie euro i polityka pieniężna tam prowadzona. Zmiana stóp procentowych w strefie wpływa oczywiście na oprocentowanie kredytów zaciągniętych w tej walucie. Stopa procentowa podstawowych operacji refinansujących jest to odpowiednik stopy referencyjnej NBP stosowany przez Europejski Bank Centralny. Określa wysokość oprocentowania pożyczek udzielanych bankom komercyjnym przez EBC na jeden tydzień. Stopa refinansowa jest jedną z trzech podstawowych stóp procentowych, których wysokość EBC wyznacza co sześć tygodni – realizując politykę pieniężną w strefie euro. Oprócz niej EBC stosuje także dwie pozostałe stopy kredytu i depozytu.

Od września 2023 r. główna stawka (stopa refinansowa) w krajach strefy utrzymywała się na poziomie 4,5 proc. W czerwcu 2024 r. Europejski Bank Centralny zdecydował się na obniżkę do poziomu 4,25 proc. Oprocentowanie depozytów spadło natomiast z 4 do 3,75 proc.

Stopy procentowe w strefie euro: listopad 2025 r.

W 2025 roku Europejski Bank Centralny (EBC) kontynuował cykl obniżek stóp procentowych, rozpoczęty w połowie 2024 roku, w odpowiedzi na spadającą inflację i umiarkowany wzrost gospodarczy w strefie euro. Oto szczegółowe zestawienie:

Dlaczego EBC obniżał stopy?

• Inflacja w strefie euro zbliżyła się do celu EBC (2 proc.).
• Realny PKB w 2025 roku prognozowany na +0,9 proc.
• EBC chciał wesprzeć wzrost gospodarczy i złagodzić warunki finansowe.

Jaka wysokość rat po obniżce stóp procentowych?

Jak obniżki stóp procentowych przekładają się na raty kredytowe? Omówimy to na przykładzie sytuacji z sierpnia 2023 roku. W sierpniu 2023 nasz modelowy kredytobiorca miał do spłacenia w ratach równych w sumie – wraz z odsetkami – około 500 tys. zł. Po cięciu o 0,75 pkt. proc. i kolejnej obniżce stóp procentowych o 25 punktów bazowych, jego miesięczna rata zmniejszyła się średnio o około 250 zł. Była to więc odczuwalna zmiana, ale nie aż tak głęboka, by poprawić zasadniczo sytuację osób spłacających kredyty, którym (w wyniku wcześniejszych podwyżek) w krótkim czasie raty podskoczyły nawet o 100 proc.

Na czym polega restrukturyzacja kredytu? zobacz

Spadek stóp procentowych 2025 – co dalej?

Ostatnie decyzje RPP wielu potencjalnym nabywcom mieszkań i domów dają nadzieję na łatwiejszy dostęp do kredytów i dalszą obniżkę rat kredytowych.

Decyzja Rady Polityki Pieniężnej o obniżce stóp procentowych przełoży się na poprawę zdolności kredytowej wielu potencjalnych nabywców mieszkań. Logika podpowiada, że w tej sytuacji popyt na nie powinien wzrosnąć. Wielu deweloperów i sprzedających mieszkania i domy na rynku wtórnym liczy też pewnie na to, że obniżka stóp wywoła impuls psychologiczny, który zaktywizuje posiadaczy znacznych nadwyżek finansowych. A wtedy także potencjalni nabywcy mieszkań na własne potrzeby, którzy ociągają się z zakupem, mogą dojść do wniosku, że dalsze odkładanie decyzji przestało mieć sens. Tym bardziej, jeśli najmują mieszkanie, pokusa szybkiej zamiany wysokiego czynszu na ratę kredytu może być duża – przekonuje Marek Wielgo, ekspert portalu RynekPierwotny.pl.

Kolejne obniżki głównej stopy procentowej NBP z III kw. oraz IV kw. 2025 r. mogą ucieszyć kredytobiorców, ponieważ powoli oddalamy się od problemu, jakim są wyjątkowo drogie kredyty mieszkaniowe. Niewiadomą pozostaje natomiast to, jak bardzo w warunkach niższych stóp procentowych powrócą do łask nowe kredyty mieszkaniowe ze zmiennym oprocentowaniem. W tym kontekście wiele będzie zależało od polityki banków. W przypadku oferty „stałoprocentowych” kredytów, banki biorą pod uwagę nie zmiany WIBOR-u, lecz wahania stopy IRS 5Y – uważa Andrzej Prajsnar, ekspert portalu RynekPierwotny.pl.

Stopy procentowe w dół – podsumowanie

Choć nowe poziomy stóp procentowych mogą zwiastować kolejne łagodzenia polityki monetarnej, warto być świadomym ryzyka ekonomicznego wynikającego ze zmian stopy procentowej.

Rosnąca świadomość ekonomiczna Polaków podpowiada, by trzymać rękę na pulsie i zabezpieczyć swój budżet na wypadek kolejnych turbulencji. Gdy na horyzoncie pojawia się coraz więcej sygnałów ostrzegawczych, a stopy procentowe pozostają nieprzewidywalne – obligacje skarbowe, złoto i inne aktywa zabezpieczające mogą okazać się ratunkiem. Dla inwestorów szukających stabilności, dywersyfikacja portfela o papiery dłużne, fundusze obligacyjne czy kontrakty terminowe może być decydująca dla ochrony kapitału.

Jak wynegocjować najlepszy kredyt hipoteczny? sprawdź