Miasto Warszawa. Jak zmieniło się w ciągu ostatniej dekady?

Warszawa to miasto, które pełni wiele ważnych funkcji: administracyjne, gospodarcze, polityczne, infrastrukturalne i kulturalne. W stolicy naszego kraju znajduje się najwięcej firm, skupiających nie tylko kapitał rodzimy, ale i zagraniczny. Mieści się tutaj również największy w Polsce ośrodek naukowo-badawczy, który skupia w sobie największą ilość uczelni wyższych.

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• jak w ciągu ostatniej dekady zmienił się transport w Warszawie  
• ile unijnych środków pozyskała stolica na rozwój miasta 
• na czym polega idea „sharingu”

Rynek pracy w Warszawie

Według raportu Urzędu Pracy m.st. Warszawy 2009 r. w tymże roku przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w Warszawie w obszarze przedsiębiorstw wynosiło 4 312 zł, natomiast w województwie mazowieckim było to 4062 zł. Natomiast stopa bezrobocia wyniosła na koniec grudnia 2009 r. – 2,9%. Warto podkreślić, że w związku z ogólnoświatową sytuacją gospodarczą w całym 2009r. pierwszy raz od kliku lat osiągnęła wzrost.

W 2018 r. przeciętne wynagrodzenie brutto w m.st Warszawie w obszarze przedsiębiorstw wynosiło 6090 zł (w województwie było to 50728 zł). Jeżeli chodzi o stopę bezrobocia to w 2018 r., była ona jedną z najniższych w Polsce i wynosiła – 1,6%.

Z punktu widzenia rynku pracy bardzo istotne są również zmiany dotyczące liczebności populacji. Spodziewany jest wzrost liczby ludności zamieszkującej Warszawę o 2,6%, przy obecnym zagęszczeniu

Organizacja Euro 2012

Turniej UEFA EURO 2012 organizowany przez Polskę i Ukrainę to największa jak dotąd impreza organizowana w naszym kraju, która wpłynęła na oblicze największych polskich miast, m.in. Warszawy.

Najważniejszym obiektem, który powstał w stolicy w związku z organizacją EURO 2012 był stadion PGE Narodowy. Jego uroczyste otwarcie odbyło się 29 stycznia 2012 r., a pierwszy mecz rozegrano na nim miesiąc później tj. 29 lutego 2012 r. PGE Narodowy jest największą areną sportową, która została zbudowana w naszym kraju na potrzeby Turnieju. Koszt budowy to 2 mld złotych, które zostały pozyskane z budżetu państwa. Stadion może pomieścić do 58,5 tys. Kibiców, a poza częścią sportową znajdują się tutaj przestrzenie konferencyjne i użytkowe o łącznej powierzchni 130 000 mkw. W trakcie Mistrzostw zostały na nim rozegrane: mecz otwarcia, trzy mecze grupowe, a także ćwierć finał i półfinał.

Oprócz budowy Stadionu zmianie uległo również jego otoczenie. Jak czytamy w raporcie przygotowanym przez firmę Deloitte „Podsumowanie kosztów i oszacowanie korzyści z organizacji turnieju UEFA EURO 2012” ze środków budżetu miasta sfinansowano także „prace o wartości 10 mln PLN wykonane wokół obiektu przez Stołeczny Zarząd Rozbudowy Miasta, przebudowa ul. Wybrzeże Szczecińskie na odcinku od mostu Poniatowskiego do wiaduktu kolejowego kosztująca 10 mln PLN, jak również rewaloryzacja Parku Skaryszewskiego znajdującego się w okolicy Stadionu Narodowego, której koszt wyniósł ponad 97 mln PLN.”

W związku z organizacją EURO 2012 zmodernizowano również warszawski węzeł kolejowy, a mianowicie przebudowa stacji kolejowej Warszawa Stadion oraz stacji Warszawa Wschodnia. Za powyższe realizacje odpowiadały PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. W Warszawie – jako gospodarzowi takiego wydarzenia, udało się również przyspieszyć remonty dworców – Warszawy Centralnej oraz Warszawy Gdańskiej, a także budowę połączenia kolejowego lotniska z centrum miasta. Powyższe inwestycje nie tylko usprawniły komunikację w czasie organizacji Mistrzostw, ale także wpłynęły na trwałe podniesienie jakości życia mieszkańców.

Rewitalizacja w Warszawie

Prace rewitalizacyjne w Warszawie od 2015 r. koncentrują się głównie po prawej stronie Wisły w dzielnicach Praga-Północ, Praga Południe, Targówek, a w szczególności Nowa i Stara Pragę, Szmulowiznę, Kamionek, Targówek Mieszkaniowy i Fabryczny. Celem tego typu działań jest m.in. wyrównanie różnic cywilizacyjnych pomiędzy lewa, a prawą stroną Wisły, wprowadzenie pozytywnych zmian w przestrzeni publicznej, podniesienie standardu życia mieszkańców, a także zachęcenie przedsiębiorców do inwestowania i tworzenia nowych miejsc pracy.

W ramach Zintegrowanego Programu Rewitalizacji od 2015 r. obszar Pragi Północ, Pragi Południe i Targówka, został wzbogacony o ponad 100 wybudowanych i zmodernizowanych placów zabaw, 52 nowo zbudowanych siłowni plenerowych, 75 stacji Veturilo, 8,2 km ścieżek rowerowych, 3 przystanki bezpłatnych promów i pawilon plażowy przy Stadionie Narodowym.

Rewitalizacja wiąże się również z powstawaniem nowych budynków i miejsc związanych z szeroko pojętą kulturą: Muzeum Warszawskiej Pragi (38 mln zł) oraz modernizacji Teatru Powszechnego (27 mln zł) i Teatru Rampa. Od września 2016 r. działa tu także Centrum Kreatywności Targowa (14,5 mln zł). Rewitalizacja objęła również lokalne zabytki, mające przede wszystkim wartość historyczną. Przeprowadzono renowację Pałacyku Konopackiego i zaadaptowano go na placówkę muzealną.

Praga Północ to także lokalizacja najbardziej spektakularnych rewitalizacji wiekowych kamienic, z Domem pod Sowami u zbiegu Jagiellońskiej i Okrzei na czele. Wielkie wrażenie robi przywrócenie do wielkomiejskiej cywilizacji ulicy Brzeskiej, ongiś najbardziej niesławnego adresu stolicy. – podkreśla Jarosław Jędrzyński, analityk portalu RynekPierwotny.pl

W planach jest również rewitalizacja kamienic przy ulicy Stalowej 29, Grochowskiej 297, Kłopotowskiego 30, Radzymińskiej 63, Środkowej 16. Łącznie do 2022 r. mają zostać wyremontowane 164 budynki.

Dzięki podjętym działaniom rewitalizacyjnym, Pragą Północ zaczęli interesować się również inwestorzy i deweloperzy, zarówno ci mieszkaniowi, jak i komercyjni. Największą tego typu realizacją nie tylko na Pradze, ale i w całej Warszawie, był obszar Centrum Praskiego Koneser. Powstał on na terenie dawnej Warszawskiej Wytwórni Wódek.

Cały kompleks obejmuje nie tylko galerię handlową i restaurację, ale również budynki biurowe i mieszkalne (sto dziewięćdziesiąt loftów). Swoją siedzibę ma tutaj Google Campus Warsaw i hotel Moxy, a także nowopowstałe Muzeum Polskiej Wódki. Na terenie Konesera znajduje się również otwarty dla wszystkich plac, na którym odbywają się  różnego rodzaju wydarzenia kulturalne: spektakle, koncerty czy targi. Można więc śmiało powiedzieć, że całość zespołu budynków Konesera tworzy pewnego rodzaju miasto w mieście.

„A takich miejsc wciąż przybywa. Nieopodal, przy ulicy Szwedzkiej, na terenie dawnej fabryki Polleny powstaje w szybkim tempie podobna inwestycja Bohema. Z kolei na terenach dawnego Portu Praskiego wyrasta niepowtarzalna enklawa tej samej nazwy o przeznaczeniu mieszkalno-biurowym. Kolejną inwestycją-wizytówką dzisiejszej Pragi jest kompleks mieszkalno-rozrywkowy Soho Faktory przy ulicy Mińskiej.” – dodaje Jarosław Jędrzyński.

Inną, również wartą uwagi rewitalizacją, która co prawda znajduje się po drugiej stronie Wisły jest Hala Targowa Koszyki. Jej przebudowa trwała ponad 10 lat i zakończyła się w październiku 2016 r. Rewitalizacja była przeprowadzona w taki sposób, aby zachować jak najwięcej z secesyjnego charakteru „Bazaru Ludowego” – bo taką nazwę nosiła hala ponad 100 lat temu. Zachowano charakterystyczny kształt podkowy, odtworzono ceglane ściany, odrestaurowano fasady bram i stylowych kratownic. Obecnie Hala Koszyki to atrakcyjne miejsce spotkań, w którym można zjeść w kilkunastu restauracjach, kupić żywność ekologiczną.

Warszawa – lider w pozyskiwaniu środków z UE

Jak czytamy w raporcie PWC, Warszawa zajmuje również pozycję jednego z liderów wykorzystywania funduszy unijnych, w szczególności na infrastrukturę techniczną. Do tej pory stolica otrzymała ze środków Unii Europejskiej ponad 17,6 mld zł. Warto w tym miejscu wymienić choć klika z nich:

• Centrum Nauki Kopernik – jest obecnie jednym z najbardziej rozpoznawalnych miejsc w stolicy. Jego otwarcie miało miejsce w 2010 r., a środki unijne na ten cel wyniosły 207 mln zł.

• Most Północny im. Skłodowskiej-Curie – połączył Białołękę z Centrum. Uroczyste otwarcie odbyło się w 2012 r., a otrzymane dofinansowanie z Unii wyniosło 375 mln zł. Była to największa dotacja w historii Warszawy w przypadku inwestycji drogowych.

• Port Lotniczy Warszawa-Modlin – zlokalizowane 35 km od Warszawy lotnisko powstało w 2012 r. Unia Europejska przekazała na ten cel 160 mln zł.
• Rozbudowa oczyszczalni ścieków Czajka – dzięki wsparciu Unii Europejskiej, które wyniosło blisko 3 mld zł, warszawska kranówka jest zdatna do picia, a miasto nie zanieczyszcza już wody w Wiśle.

• Druga linia metra – to największa do tej pory inwestycja samorządowa w Polsce. Wsparcie Unii Europejskiej wynosiło w tym przypadku 5 mld zł. Uroczyste otwarcie miało miejsce w marcu 2014 r.
• Modernizacja Bulwarów Wiślanych – zostały otwarte w 2017 r. i obejmują odcinek od ul. Tamka do Ul. Boleść. Znajduje się tutaj zarówno część parkowa z podestami i trampolinami,pawilony z kawiarniami. Na ten cel stolica pozyskała z Unii 15 mln zł, co stanowiło aż 80% całkowitego kosztu inwestycji.

Warto dodać, że dzięki funduszom europejskim zostały odnowione również miejsca związane z kulturą i sztuką, jak chociażby Łazienki Królewskie Pałac w Wilanowie czy Zamek Królewski. Powstały również nowe miejsca: wspomniane już wcześniej Muzeum Warszawskiej Pragi (dotacja 12 mln zł), Muzeum Warszawy (dofinansowane w wysokości 18 mln, Fort Sokolnickiego na Żoliborzu (wsparcie w wysokości 7,5 mln) czy też Muzeum Chopina, otwarte w 200 rocznicę urodzin kompozytora, dzięki 28 mln zł pozyskanym z UE.

Transport w Warszawie

Przewagą komunikacyjną Warszawy jest –  wspomniane wcześniej i jedyne w Polsce – metro. Obecnie w stolicy są dwie linie. Pierwszą według danych dostępnych na stronie samizobaczcie.pl jeździ codziennie 550 tys. Osób. Druga linia, a dokładnie centralny odcinek Rondo Daszyńskiego – Dworzec Wileński został otwarty w marcu 2015 r., natomiast wschodni do stacji Trocka –  we wrześniu 2019 r. Udostepnienie podróżnym odcinka zachodniego nastąpiło w kwietniu 2020 r., a koniec prac nad całą nitkąplanowany jest w 2023 r.

Jednak warszawski transport to nie tylko metro. Według najnowszego raportu PWC o metropoliach – Warszawa 2019, miasto to posiada zarówno najlepsze zaplecze techniczne, jak i infrastrukturalne wśród wszystkich 12 badanych miast. Komfortowe poruszanie się po mieście zapewnia również bardzo nowoczesny i rozbudowany tabor komunikacji miejskiej.

Według danych Urzędu Miasta (samizobaczcie.pl) w ciągu ostatnich 12 lat zostało zakupionych 311 nowych tramwajów, 1167 niskopodłogowych autobusów, 35 pociągów metra Inspiro, i 28 nowoczesnych pociągów Szybkiej Kolei Miejskiej. Ta ostatnia wraz z Kolejami Mazowieckimi jest dużym wsparciem i odciążeniem całego transportu metropolitalnego. Co ważne, oba rodzaje transportu są ze sobą zintegrowane funkcjonalnie i taryfowo (oferta Wspólny Bilet).

Włodarze miasta inwestują również w parkingi Parkuj i Jedź, które umożliwiają bezpłatne zaparkowanie auta, a następnie szybką  przesiadkę do komunikacji miejskiej. W Warszawie tego typu obiektów jest obecnie 16. Oferują one 4500 miejsc parkingowych dla aut oraz 728 dla rowerów.

Stolica kraju jest również liderem w użytkowaniu alternatywnych i ekologicznych napędów w autobusach. Początek rozmów o pojazdach elektrycznych to 2011 r., natomiast rok później ekologiczne autobusy jeździły już ulicami Warszawy. Jednak do 2015 r. było ich tutaj zaledwie 10 sztuk. Jak sytuacja wygląda w 2019 roku? Obecnie po stolicy możemy jeździć już ponad 200 autobusami nisko- i zeroemisyjnymi, czyli elektrycznymi, hybrydowymi lub napędzanymi gazem ziemnym. Mówi się również o zakupie kolejnych 130 nowych autobusów elektrycznych, a od 2020 r. wybrane ulice, jak np. Krakowskie Przedmieście mają być obsługiwane wyłącznie przez autobusy zeroemisyjne.

W przypadku transportu wyzwaniem będzie z pewnością usprawnienie dojazdu do centrum, który szczególnie w godzinach szczytu wydłuża się najbardziej w porównaniu do pozostałych 12 miast badanych przez PWC.

Idea „sharingu” w Warszawie

Mieszkańcy Warszawy chcąc uniknąć wcześniej wspomnianych korków mogą wybrać ekologiczny transport. Jest on często związany z coraz bardziej popularną ideą sharingu, czyli współdzielenia. Na przykład car-sharing jest alternatywą dla posiadania własnego samochodu. Firma PANEK – druga największa firma zajmująca się m.in. car sharingiem, w 2017 r. „wypuściła” na warszawskie ulice 300 samochodów „na minuty”. Obecnie w Warszawie tego typu działalność prowadzi kilka firm, jednak do tycz najbardziej rozpoznawalnych należy zaliczyć: Traficar, Panek, 4Mobility i InnogyGo. Szacuje się, że w Warszawie jest już blisko 1800 samochodów dostępnych w car sharingu, jest to 46% wszystkich aut tego typu w Polsce.

Inną możliwością są rowery miejskie. Według wspomnianego wcześniej raportu PWC „ stołeczny system wypożyczalni rowerów miejskich jest jednym z największych w Europie. Do dyspozycji Warszawiaków jest łącznie ponad 5 500 (w tym 60 rowerków dziecięcych, 45 tandemów oraz 100 rowerów elektrycznych – przyp. red.) rowerów, co oznacza 3,1 rowerów na 1000 mieszkańców (dla porównania w Londynie są to niecałe 2 rowery).” Początek rozwoju transportu rowerowego w Warszawie przypada na 2012 r., od tego czasu warszawiacy wypożyczali rowery 17 mln razy! Rozwojowi systemu publicznego roweru sprzyja również rozbudowywanie tras rowerowych. Obecnie mamy ich w Warszawie ponad 560 km (w tym 416 km dróg dla rowerów, 71 km ciągów pieszo-rowerowych, 73 km pasów i kontrapasów). W drugim wydaniu biuletynu „Sami zobaczcie” możemy przeczytać, że: „w ramach realizacji I etapu Programu Rozwoju Tras Rowerowych buduje się w stolicy 19 tras o łącznej długości 80 km. Wybudowano już trasy rowerowe na Polu Mokotowskim, w Al. Jerozolimskich, naul. Żwirki i Wigury, Ostrobramskiej i Marsa, oraz kładkę pieszo-rowerową pod mostem Łazienkowskim.”

Oprócz rowerów, mieszkańcy Warszawy według danych platformy Vooom mogą korzystać z 350 skuterów oraz 3650 elektrycznych hulajnóg. W tym przypadku istotne jest natomiast umiejętne zarządzanie infrastrukturą , aby powyższe „maszyny” nie były zagrożeniem dla innych uczestników ruchu.

Stolica biznesu

Warszawa jest liderem pod względem posiadanej ilości powierzchni biurowych wśród środkowoeuropejskich stolic –  jej zasoby to blisko 5,4 mln mkw. (dla porównania ogółem w Polsce jest to 10 mln mkw.). Według ekspertów Savills, jeżeli obecna dynamika zostanie utrzymana, to w ciągu następnej dekady rynek biurowy w Polsce powinien przekroczyć 24 mln mkw. Co ciekawe, ponad połowa całkowitej ilości powierzchni biurowej w Polsce powstała w ciągu ostatnich 10 lat. Jak to wygląda w Warszawie?

Według raportu ABSL „Sektor nowoczesnych usług biznesowych w Polsce 2019” Warszawski rynek biurowy rozwija się bardzo dynamicznie. Zapotrzebowanie na powierzchnie biurowe jest tak duże, że podaż jest od razu wchłaniana, a wskaźnik pustostanów najniższy od 2012 r.  10 lat temu Warszawa posiadała jedynie 2 979 000 mkw. powierzchni biurowej, a na warszawski skyline składały się jedynie pojedyncze wieżowce. Dziś zostały one uzupełnione o tak znane już obecnie obiekty jak Złota 44, Cosmopolitan, Warsaw Spire czy Q22, a tylko w 2018 r. oddano w Warszawie do użytku 233 000 mkw. Zmianie uległo również podejście do otoczenia wokół biurowców. Nie są to już puste, wybetonowane przestrzenie, ale miejsca które łączą w sobie różne funkcje np. wypoczynkową lub rozrywkową.

W tym miejscu należy również wspomnieć o dwóch największych zagłębiach biurowych w Warszawie. Pierwszy z nich to tzw. Mordor (żartobliwa nazwa nawiązująca do krainy w powieści Władca Pierścieni), znajduje się na Służewcu, w rejonie ulic: Domaniewskiej, Wołoskiej, Cybernetyki i Marynarskiej. Obecnie znajdują się tam 83 budynki biurowe, gdzie według szacunków może pracować nawet 100 tys. osób. Niestety z powodu kiepskiej infrastruktury komunikacyjnej, to jedna z najbardziej zakorkowanych części Warszawy.

Utrudniony dojazd i problemy z parkowaniem, powoduje że coraz więcej osób nie chce pracować na Mordorze, tym samym podnosząc ilość pustostanów. Wskaźnik niewynajętej powierzchni wyniósł w marcu 2019 r. prawie 20% (wg Rzeczpospolitej).

Z tej przyczyny coraz więcej biur zaczęło przenosić swoje siedziby w okolicę Woli. Obecnie to właśnie w okolicy Ronda Daszyńskiego powstaje kolejne biznesowe zagłębie w stolicy, które już lada moment może strącić z pozycji lidera warszawski Mordor. Według planów zagospodarowania dla tego obszaru, w ciągu kilku lat możliwy jest przyrost powierzchni biurowej w tym obszarze do nawet miliona mkw. (wg danych Savills). Dużym atutem tej dzielnicy jest dobrze rozbudowana siatka połączeń komunikacji miejskiej, w tym bliskość rozbudowywanej drugiej linii metra, która będzie prowadzić między innymi przez Wolę i Bemowo. 

Co stanie się zatem z warszawskim Mordorem? Potencjał tej dzielnicy już zauważają deweloperzy. Z powodu ogromnego popytu na mieszkania właśnie tej lokalizacji zaczynają powstawać nowe osiedla. Prawdopodobnie powstanie tutaj również tysiąc lokali w formule colivingu, czyli tzw. akademików dla dorosłych. Dzielnicę docenili również hotelarze, otwierając w ostatnim czasie trzy hotele: Hampton by Hilton (w zeszłym roku) oraz Vienna House i Four Points by Sheraton (w tym roku).

Mieszkalnictwo w Warszawie

Według raportu PWC, Warszawa posiada: „wysoki wskaźnik udziału nowych mieszkań w ogóle zasobów mieszkaniowych (ok. 16% mieszkań ma mniej niż 10 lat), świadczący o dynamicznie rozwijającej się branży budowlanej.”

„Od 2009 roku ceny mieszkań zachowywały się stosunkowo stabilnie, rosnąc porównywalnie do inflacji. Ostatnie dwa lata przyniosły większe wzrosty – co wynikało z wyższych cen gruntów, materiałów budowlanych oraz wykonawstwa. Nie mówimy tutaj jednak o „bańce” – ponieważ oprócz cen mieszkań rośnie też inflacja, pensje i zatrudnienie” – podkreśla Joanna Chojecka, dyrektor ds. sprzedaży w ROBYG w Warszawie.

Co ciekawe wartość kredytów hipotecznych zaciąganych przez Polaków nie uległa zmianie. Według raportu Metrohouse i Gold Finance obecnie w stolicy zaciągamy kredyty na wysokość prawie 380 tys. zł. Oznacza to, że wysokość obecnie zaciąganych kredytów nie różni się od średniej kwoty z ostatnich lat.

„Z pewnością jednak zwiększył się udział klientów kupujących mieszkania za gotówkę. W ciągu 10 lat osiągnął – według danych ROBYG – poziom około 30-40% sprzedaży. Mieszkania zaczęły być coraz chętniej wybieranym instrumentem inwestycyjnym, pozwalającym w sposób bezpieczny i efektywny lokować środki finansowe” – dodaje Joanna Chojecka.

Zmianie uległy również preferencje mieszkaniowe warszawiaków. Widać to chociażby w metrażach mieszkań. Mieszkańcy Warszawy są zainteresowani zakupem mniejszych mieszkań, ale za to dobrze zaprojektowanych i funkcjonalnych. Istotne jest dla nich otoczenie inwestycji, to czy są w niej umiejscowione lokale usługowe, a także tereny rekreacyjne i dostęp do usług publicznych, jak szkoły, przychodnie czy placówki kulturalne. Wpływ na decyzję zakupowe ma również to, czy inwestycja jest dobrze skomunikowana z innymi częściami miasta.

„Ostatnie 10 lat to także bardzo duży nacisk na ekologię i nowoczesne rozwiązania. Dla klientów bardzo ważny jest standard wykończenia części wspólnych, ale też innowacje – jak np. panele fotowoltaiczne czy system Smart House. Umożliwia on zdalne sterowane domową elektroniką, ogrzewaniem, a także systemem bezpieczeństwa – za pomocą aplikacji zainstalowanej na dowolnym urządzeniu mobilnym. Technologia zapewnia komfort oraz pomaga oszczędzać – dzięki niej można obniżyć rachunki za prąd nawet do 30%.” – podsumowuje Joanna Chojecka.

Co przyniesie kolejne 10 lat?

W planach Urzędu Miasta jest m.in. zagospodarowanie Placu Defilad –  powstaną tutaj budynki nowych siedzib Muzeum Sztuki Nowoczesnej oraz teatru TR Warszawa, budowa nowej siedziby Sinfonii Varsovii, który jest flagowym projektem programu rewitalizacji Pragi. Pozostając w temacie tej dzielnicy, dalej ma być ona rewitalizowana wraz z sąsiadującym Targówkiem. Ważna jest również dalsza rozbudowa II linii meta, a także dokładne zaplanowanie trasy III linii  oraz przebudowa Dworca Zachodniego i placu Zawiszy, a także w najbliższym już czasie ukończenie Południowej Obwodnicy Warszawy.