Dlaczego polskie miasta się wyludniają?

Ogólnoświatowym trendem jest migracja ludności do największych ośrodków miejskich. Jest to podyktowane lepszym standardem życia, większymi możliwościami, a także stałym rozwojem. Jednak coraz więcej osób decyduje się na zamieszkanie w strefie podmiejskiej. Jest to widoczne głównie w państwach bogatszych, które przeszły transformację i mają rozwinięte usługi wyższego rzędu. W Polsce natomiast można zauważyć proces wyludniania miast. Dlaczego?

Wyludnienie w dużych miastach

Duże miasta w Polsce, poza Warszawą i Gdańskiem, wyludniają się. Jeszcze nie tak dawno, w polskich miastach mieszkało 68 procent ludności, a liczba liczących powyżej 100 tys. mieszkańców spadła w ostatnich latach z 41 do 38. Ten trend najbardziej widoczny jest w Katowicach i Łodzi, a także coraz bardziej w Poznaniu. Na dzień dzisiejszy niecałe 61 procent Polaków mieszka w miastach. Warto również podkreślić, że ośrodków powyżej 100 tys. mieszkańców jest mniej niż było. Główną przyczyną jest mniejsza liczba narodzin i przeprowadzki. Jednak są miejsca, które przyciągają nowych mieszkańców jak np. Rzeszów, głównie ze względu na biznes, ponieważ ciągle powstają w nim nowe zakłady pracy, rozwija się przemysł lotniczy i informatyczny oraz powstają nowe pomieszczenia biurowe.

Przyczynę wyludniania się w niektórych ośrodkach miejskich upatruje się także w bogaceniu się polskiego społeczeństwa oraz trendzie przeprowadzania się z bloków na obrzeża miast. Jest to efekt zrównoważonego rozwoju i chęci życia zgodnie z naturą, a przede wszystkim oszczędności, które generuje mieszkanie poza centrum. Ucieczka z ośrodków miejskich dotyczy głównie tych miast, które są położone niedaleko większych jak np. Łódź do Warszawy.

Przeprowadzka za pracą

Najchętniej osiedlamy się w dużych miastach, które są atrakcyjne w danym regionie, głównie z punktu widzenia rynku pracy. Są nimi Kraków, Warszawa, czy stolice województw, które nie mają konkurencji jak np. Białystok, Olsztyn, Zielona Góra czy Rzeszów. Dla wielu osób to właśnie praca jest najważniejsza.

Część studentów wybiera miasta jak Łódź czy Poznań do studiowania. Zwykle pomieszka 3 lub 5 lat i wyjeżdża. Urząd Miasta w Łodzi już dawno obiecywał zainwestowanie olbrzymich środków na realizowanie programów wspierających przedsiębiorczość i aktywność zawodową. Jednak Warszawa jest wciąż atrakcyjniejsza pod względem finansowym i edukacyjnym. Fenomen Poznania polega na tym, ze jest to miasto o najniższym bezrobociu w kraju. Wbrew pozorom wyludnia się nie z tego powodu, że żyje się w nim źle, ale wielu mieszkańców wybiera przedmieścia. Świadczy o tym fakt, że dwie trzecie spośród osób opuszczających miasto i tak pozostaje w powiecie poznańskim.

Co jest przyczyną największego wyludniania?

Miasta, które notują największe spadki liczby mieszkańców, w czasach PRL były typowymi monokulturami przemysłowymi. Oznacza to, że ich gospodarka, która wówczas funkcjonowała w oparciu o wielkie przedsiębiorstwa specjalizujące się w wydobyciu węgla, hutnictwie, chemii przemysłowej czy włókiennictwie, upadła. Przyczyną jest otwarcie się Polski na światową konkurencję. Zmniejszająca się liczba ludności wynika z niższych możliwości rozwoju w połączeniu z brakiem napływu nowych mieszkańców. Wpływ miały również brak migracji powrotnych osób, które uzyskawszy uprzywilejowane emerytury, wracały w rodzinne strony. Przykładem takich miast są te zlokalizowane na Górnym Śląsku czy Wałbrzych.

Co dalej?

Demografowie przewidują dalsze spadki liczby ludności nie tylko ze względu na mały przyrost naturalny, ale także dalszy ciąg procesu suburbanizacji. Tylko kilka najbardziej prężnych ośrodków miejskich nie ulegnie temu trendowi. Prognozuje się, że z listy dużych miast może zniknąć Chorzów czy Kalisz. Po tym może nastąpić etap reurbanizacji. Będzie skutkiem połączenia utrzymującej się atrakcyjności wielkomiejskich aglomeracji, obniżenia cen nieruchomości w centrach tych miast, a także przebudowy zgodnie z procesem rewitalizacji. W niedalekiej przyszłości zamiast mówiąc o dużych miastach, będzie się używać raczej sformułowań dotyczących funkcjonalnych obszarów miejskich tworzonych przez największe miasta i zurbanizowane tereny bezpośrednio z nimi sąsiadujące