Twoja przeglądarka nie jest obsługiwana

Nowa odsłona RynkuPierwotnego została stworzona w oparciu o najnowsze technologie zapewniające szybsze działanie serwisu i maksymalne bezpieczeństwo. Niestety, Twoja aktualna przeglądarka nie wspiera tych technologii.

Sugerujemy pobranie najnowszej wersji jednej z poniższych wyszukiwarek:

Zamiast „500 plus” lepsze sto tysięcy mieszkań?

Andrzej Prajsnar
Andrzej Prajsnar

Data publikacji: 13.04.2016, Data aktualizacji: 18.08.2022

Zamiast „500 plus” lepsze sto tysięcy mieszkań?
Na początku kwietnia b.r. oficjalnie wystartował rządowy program „Rodzina 500 plus”. Jego koszt jest duży nawet w skali całego budżetu. Ogrom środków przeznaczonych na transfery gotówkowe dla rodzin, można sobie uświadomić, przeliczając budżet programu „Rodzina 500 plus” na koszt budowy mieszkań. W 2016 r. prorodzinna inicjatywa rządu ma kosztować 17,2 mld złotych. Ta kwota pokryłaby koszt budowy 100 000 nowych mieszkań czynszowych (komunalnych i socjalnych). Rząd wprawdzie obiecuje, że zostanie uruchomiony program wsparcia budownictwa mieszkaniowego („Mieszkanie plus”). Niestety inne wyborcze obietnice i obciążenia budżetu związane z nową formą pomocy dla rodzin, utrudniają znaczące zwiększenie nakładów na „mieszkaniówkę”.

Zamiast wsparcia dla najbogatszych rodzin można wybudować tysiące „M”

Zwolennicy programu „Rodzina 500 plus” argumentują, że Polska cechuje się niezbyt wysokim poziomem wydatków na politykę prorodzinną. Najnowsze dostępne dane OECD potwierdzają tę opinię. W 2011 r. wydatki na polską politykę prorodzinną stanowiły 3,10% wszystkich wydatków budżetowych. Średni wynik dla 24 porównywanych państw Europy to 5,33%. W 2011 r. znacznie więcej środków na politykę prorodzinną wydawali między innymi Słowacy (5,30% wydatków budżetowych), Estończycy (6,10%) i Węgrzy (6,70%).

Statystyki OECD wskazują, że Polska jeszcze bardziej odstawała od europejskiej średniej pod względem wydatków budżetu centralnego na budownictwo mieszkaniowe. W 2011 r. stanowiły one zaledwie 0,10% wszystkich wydatków budżetowych, podczas gdy średnia dla 24 analizowanych państw Europy była prawie osiem razy wyższa. Spore znaczenie miała też struktura wydatków mieszkaniowych w Polsce. Przez ostatnie lata, większość z nich została spożytkowana na dotacje do mieszkań własnościowych (programy: Rodzina na Swoim i Mieszkanie dla Młodych). Budowa lokali socjalnych i komunalnych pochłonęła niewielkie środki, pomimo zapotrzebowania na tanie „czynszówki”. W tym kontekście warto przypomnieć, że ogólnokrajowy deficyt mieszkań socjalnych i komunalnych wynosi przynajmniej 120 000 - 150 000 jednostek, a niektóre rodziny przez kilka lat czekają na przydział potrzebnych lokali.

Program „Rodzina 500 plus” niestety ma taki sam słaby punkt, jak Rodzina na Swoim i Mieszkanie dla Młodych. Te dwie mieszkaniowe inicjatywy, mimo swoich socjalnych założeń, premiują wiele stosunkowo zamożnych osób. W przypadku programu „500+”, spore wątpliwości wzbudza brak kryteriów dochodowych dotyczących większych gospodarstw domowych (przynajmniej z dwójką dzieci). Gdyby w 2016 r. rząd zdecydował się na przesunięcie środków z dopłat dla 10% najzamożniejszych rodzin, to zaoszczędzone fundusze pozwoliłyby na budowę 9000 nowych mieszkań komunalnych i socjalnych. Przy partycypacji samorządów wynoszącej 20% kosztów inwestycji, analogiczny wynik wzrósłby do 11 000 lokali. Ten ostrożny szacunek uwzględnia średnią powierzchnię „M” wynoszącą 50 mkw. i koszt budowy 1 mkw. na poziomie podawanym przez GUS (3925 zł).

Prócz większej podaży „czynszówek” potrzebne są również zmiany prawne

Gdyby okazało się, że rząd może wygospodarować duże środki na zapowiadaną budowę „czynszówek” dla średnio zarabiających Polaków i posiada odpowiedni zasób gruntów, to szybki wzrost podaży mieszkań na wynajem nie rozwiązałby kluczowego problemu. Instytucje wynajmujące państwowe lokale, prawdopodobnie miałyby takie same kłopoty z egzekucją czynszów i eksmisją lokatorów, jak prywatni wynajmujący. „Upłynnienie” polskiego rynku najmu jest wyzwaniem, z którym nie można sobie poradzić, dowolnie wydatkując publiczne środki. Skuteczna zmiana wymaga stopniowego ograniczania praw najemcy, połączonego z budową potrzebnych mieszkań socjalnych i zastępczych.

Obecnie mamy do czynienia z sytuacją, w której poszkodowany jest najemca, wynajmujący i samorząd. Właściciel lokalu ze względu na obowiązujące przepisy, nie może szybko eksmitować niewypłacalnego lokatora. Osoba niepłacąca czynszu dość często trafia na bruk albo do noclegowni dla bezdomnych, gdyż nie ma dla niej mieszkania zastępczego. Gmina musi natomiast zapłacić wynajmującemu odszkodowanie za tymczasowy brak możliwości eksmisji. W ten sposób tworzy się patologiczny system, którego nie można zmienić poprzez samą budowę państwowych lub prywatnych „czynszówek”. 

Andrzej Prajsnar

Ekspert i analityk portalu RynekPierwotny.pl od 2012 roku.

Subskrybuj rynekpierwotny.pl w Google News

PODZIEL SIĘ:

KATEGORIE:

OCEŃ ARTYKUŁ:

Komentowanie dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników.

    Artykuły powiązane

    • Miasto Polskich Mistrzów Olimpijskich: Lewandowski inwestuje w osiedle w Lesznowoli

      Miasto Polskich Mistrzów Olimpijskich: Lewandowski inwestuje w osiedle w Lesznowoli

      Nieopodal Warszawy, w Lesznowoli, powstaje osiedle pod egidą Roberta Lewandowskiego — Miasto Polskich Mistrzów Olimpijskich. Inwestycja ma ambicję stać się miastem w mieście, w którym będą rozwijać się młode talenty sportowe.

      09 października 2024

      Ewelina Zajączkowska-Klec

    • Mieszkanie komunalne: wykup, wniosek i komu przysługuje mieszkanie komunalne?

      Mieszkanie komunalne: wykup, wniosek i komu przysługuje mieszkanie komunalne?

      Szukasz informacji na temat kryteriów przyznawania mieszkań komunalnych? Nie wiesz, czy mieszkanie komunalne podlega dziedziczeniu, bądź w jaki sposób można je wykupić?

      30 września 2024

      Ewelina Zajączkowska-Klec

    • Ceny materiałów budowlanych

      Ceny materiałów budowlanych

      Ceny materiałów budowlanych w sierpniu 2024 roku notują kolejne zmiany, które odbiją się na sytuacji zarówno inwestorów, jak i klientów indywidualnych. Indeks cen materiałów budowlanych po raz kolejny opublikowała Grupa PSB Handel S.A.

      26 września 2024

      Redakcja

    • Opuszczone miejsca w Warszawie: jak znaleźć i gdzie na urbex w Warszawie i okolicach?

      Opuszczone miejsca w Warszawie: jak znaleźć i gdzie na urbex w Warszawie i okolicach?

      W Warszawie znajduje się wiele opuszczonych miejsc, które mają ciekawą historię. W mieście stołecznym nie brakuje obiektów, które są niepowtarzalne i oryginalne na skalę światową. Przyciągają nie tylko turystów, ale też mieszkańców. Znajdziemy opustoszałe fabryki, restauracje, kamienice czy budynki, które skrywają niejedną tajemnicę.

      26 września 2024

      Dagmara Osińska

    Nagrody i wyróżnienia

    Nagroda Forbes 2022
    Nagroda Forbes 2021
    Nagroda Digital Excellence Awards 2022
    Nagroda Laur Klienta 2023
    Nagroda Dobry Pracodawca 2023
    Nagroda Gazele Biznesu 2023