Ustawa gazowa 2024. Jakie będą ceny gazu i kto skorzysta z dodatku gazowego?

W związku z sytuacją na rynku gazu, rząd zadecydował o zamrożeniu cen gazu dla odbiorców indywidualnych w 2023 r. na poziomie cen z 2022 roku. Projekt ustawy gazowej powstał w listopadzie zeszłego roku. Mechanizmy związane z zamrożeniem cen gazu mają zostać utrzymane do końca czerwca 2024 roku.

Z tego artykułu dowiesz się:

• czym jest ustawa gazowa i jakie rozwiązania wprowadza,
• jak będzie cena gazu w 2024 roku,
• co to jest dodatek gazowy i na jakich zasadach jest przyznawany,
• jak otrzymać zwrot podatku VAT za gaz dla gospodarstw domowych.

Co warto wiedzieć o ustawie gazowej?

W związku z sytuacją na rynku gazu rządzący zdecydowali się na zamrożenie cen gazu ziemnego dla odbiorców indywidualnych w 2023 r. (oraz do końca czerwca 2024 r.) na poziomie cen w roku 2022. Projekt ustawy gazowej powstał już w listopadzie zeszłego roku. Ostatecznie rozwiązanie zostało ustanowione na mocy ustawy o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu przyjętej przez Sejm 15 grudnia 2022 r. i podpisanej przez prezydenta zaledwie 5 dni później, 20 grudnia. 

Jaki jest cel wprowadzenia ustawy gazowej?

Głównym celem tzw. ustawy gazowej jest ochrona niektórych grup odbiorców - a konkretniej tych, którzy już wcześniej byli objęci ochroną taryfową. Zamrożenie taryfy gazowej na poziomie cen z 2022 r. sprawia, że od 1 stycznia 2023 r. gospodarstwa domowe i pozostałe podmioty objęte ochroną ustawową odczuwają jedynie przywrócenie wcześniejszej stawki VAT na gaz; w 2022 r. stawka ta, w ramach tarczy antyinflacyjnej, została obniżona do poziomu 0 proc.

Jak szacują rządzący, ustawa gazowa będzie kosztować budżet państwa ok. 30 mld zł. Na mocy nowych przepisów, sprzedawcy mają obowiązek stosowania w rozliczeniach z odbiorcami końcowym, objętymi ochroną, ceny maksymalnej za gaz w wysokości 200,17 zł za MWh. Zamrożeniu podlega również opłata dystrybucyjna. 

W 2024 roku ceny gazu (200,17 zł za MWh) nie zmienią się do końca czerwca. Taką decyzję podjął rząd, aby ochronić obywateli przed wysokimi kosztami tego paliwa. 

Kto i na jakich zasadach skorzysta z zamrożenia cen gazu?

Ustawa przewiduje, że zamrożenie cen gazu w 2023 r. i 2024 r. obejmuje nie tylko gospodarstwa domowe, ale również wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe oraz inne podmioty, które produkują ciepło lokalnie dla gospodarstw domowych w spółdzielniach. Ochroną objęte są także podmioty świadczące kluczowe usługi dla społeczeństwa - czyli podmioty systemu oświaty i szkolnictwa wyższego (m.in. żłobki, przedszkola, szkoły, uczelnie), jednostki opieki zdrowotnej i pomocy społecznej (przychodnie, szpitale, MOPS-y), czy organizacje pozarządowe i kościoły. 

Co istotne, aby skorzystać z ochrony taryfowej cen gazu w 2024 roku, nie trzeba spełniać żadnych dodatkowych warunków. Nie jest również konieczne składanie wniosku. 

Dla kogo dodatek gazowy w 2024 roku?

Ustawa o ochronie odbiorców paliw gazowych wprowadza jednak nie tylko zamrożenie wysokości stawek opłat dystrybucyjnych i cen gazu dla wybranych grup podmiotów, ale też - specjalny dodatek gazowy. Tym razem wsparcie państwa nie będzie realizowane w postaci dopłat. Ustawodawca zaplanował, że dodatek gazowy będzie w rzeczywistości refundacją poniesionych kosztów podatków VAT dla gospodarstw domowych, których głównym źródłem ogrzewania zgłoszonym lub wpisanym do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków jest kocioł gazowy. Zwolnienie z tego podatku miało obowiązywać jedynie do 31 grudnia 2023 roku, jednak decyzją rządu zostało przedłużone do końca czerwca 2024 roku. 

Zwrot VAT będzie przysługiwać jedynie tym gospodarstwom, które spełniają kryterium dochodowe wymagane przy dodatku gazowym.

Dodatek gazowy przysługuje:

• gospodarstwom jednoosobowym, w których miesięczny dochód jest nie wyższy niż 2100 zł na osobę,
• gospodarstwom wieloosobowym, w których miesięczny dochód nie przekracza 1500 zł na osobę.

Gospodarstwa, które nie spełniają kryterium dochodowego lub ich głównym źródłem ogrzewania nie jest kocioł gazowy, nie są uprawnione do otrzymania dodatku gazowego. Mogą one natomiast nadal korzystać z zamrożenia cen gazu do końca czerwca 2024 roku. 

Jak dostać zwrot VAT za gaz w 2024 roku

W jaki sposób przyznawana będzie refundacja? Kwestią zwrotu VAT gospodarstwom domowym uprawnionym do refundacji mają zająć się samorządy. Refundację podatku VAT można otrzymać za okres do 30.06.2024 r. Podstawą do otrzymania zwrotu będzie faktura dokumentująca dostarczenie gazu. Wniosek o refundację należy złożyć w ciągu 30 dni od otrzymania faktury. Z szacunków rządowych wynika, że ustawa o szczególnej ochronie odbiorców paliw gazowych zapewni refundację blisko 300 tys. gospodarstw domowych.

Rekompensata również dla dostawców gazu

Co istotne, także sprzedawcy gazu mogą liczyć na wsparcie od państwa. Limit rekompensat dla spółek energetycznych został ustalony na poziomie 28 mld zł w 2023 r., natomiast na rok 2024 - na poziomie 1 mld zł. Rekompensaty dla przedsiębiorstw gazowych były stosowane również w 2022 r. 

Jak otrzymać dodatek osłonowy? Czytaj

Wniosek o dodatek gazowy ważne terminy

W celu otrzymania refundacji VAT-u za poprzedni rok wniosek należało złożyć do 29 lutego 2024 roku. Wnioski o wypłatę refundacji podatku VAT za paliwa dostarczone w pierwszym półroczu 2024 r. będzie można składać do 30 września 2024 roku.

• do dnia 30 września 2024 r. - w dowolnym momencie po otrzymaniu faktury VAT;
• po dniu 30 września 2024 r. - w terminie 30 dni od dnia otrzymania faktury VAT dokumentującej dostarczenie paliw gazowych, która jest przedmiotem wniosku.

Wniosek o wypłatę refundacji podatku VAT za dostarczone paliwa gazowe składa się z czterech stron i pięciu załączników:

• formularza zawierającego niezbędne dane potrzebne do wyliczenia średniego dochodu na osobę w gospodarstwie domowym;
• oświadczenia o dochodach;
• oświadczenia o wielkości gospodarstwa rolnego (jeśli dotyczy);
• Oświadczenia o ilości zużytych paliw gazowych w przypadku wniosku wykraczającego poza 2023 rok;
• oświadczenia o informacjach niezbędnych do określenia wysokości refundacji podatku VAT (w przypadku wniosków składanych po 29 lutego). 

Oprócz wymienionych załączników do dokumentacji należy również załączyć faktury. 

W tym miejscu warto jeszcze zaznaczyć, że o zwrot podatku mogą ubiegać się jedynie gospodarstwa domowe, które używają gazu (oprócz gazu LPG) do ogrzewania domu. Dodatek gazowy nie przysługuje, jeśli gaz jest wykorzystywany tylko do gotowania czy podgrzewania wody użytkowej. 

Kto może złożyć wniosek o dodatek gazowy? Może zrobić to tylko osoba, która podpisała umowę o zakup gazu - czyli jednocześnie osoba, której dane widoczne są na fakturze. Ten zapis wyklucza np. najemców nieruchomości niebędącymi stronami umowy zakupu gazu. 

Gdzie składać wniosek o dodatek gazowy

Wniosek o refundację podatku VAT w 2024 r. dla gospodarstw domowych ogrzewających się gazem można złożyć:

• osobiście w urzędzie gminy właściwym dla miejsca zamieszkania lub innej gminnej jednostki wyznaczonej do realizacji tego zadania
• online przez aplikację mobilną mObywatel.

Jeżeli jednak osoba będąca płatnikiem faktur nie może zrobić tego samodzielnie, wniosek może złożyć inna osoba na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez wyżej wymienioną osobę uprawnioną. 

Ujednolicony wzór wniosku o wypłatę refundacji podatku VAT za dostarczone paliwa gazowe w 2024 r. można pobrać ze strony Ministerstwa Klimatu i Środowiska - Wzór wniosku POBIERZ

Dodatek gazowy i zamrożenie cen gazu: podsumowanie

Ustawa gazowa, przyjęta w odpowiedzi na niestabilną sytuację na rynku energetycznym, stanowi ważny krok w kierunku ochrony konsumentów przed gwałtownymi wzrostami cen gazu ziemnego. Dzięki zamrożeniu cen na poziomie z 2022 roku, zarówno gospodarstwa domowe, jak i wybrane podmioty korzystające z gazu do ogrzewania, mogą odczuć znaczącą ulgę w swoich budżetach domowych. Dodatek gazowy, będący formą dofinansowania i rekompensaty za poniesione koszty podatku VAT, jest dodatkowym wsparciem dla gospodarstw spełniających określone kryteria dochodowe. 

Choć krótkoterminowe korzyści są oczywiste, warto również zwrócić uwagę na długofalowe konsekwencje takich działań, w tym potencjalne obciążenie dla budżetu państwa oraz konieczność poszukiwania długoterminowych rozwiązań w polityce energetycznej. 

Wyzwaniem pozostaje również zapewnienie, że środki te nie wpłyną negatywnie na inwestycje w odnawialne źródła energii i nie spowodują opóźnień w transformacji energetycznej. Ważne będzie, aby rząd kontynuował prace nad zrównoważonym i przemyślanym planem energetycznym, który nie tylko złagodzi bieżące kryzysy, ale również przygotuje kraj na przyszłe wyzwania związane z bezpieczeństwem energetycznym i zmianami klimatycznymi.