Usługa budowlana wykonana z chwilą podpisania protokołu

Kancelaria prawna Skarbiec
Kancelaria prawna Skarbiec

Data publikacji: 11.07.2019, Data aktualizacji: 10.12.2021

4 minuty czytania
Usługa budowlana wykonana z chwilą podpisania protokołu
Kiedy mamy do czynienia z końcem wykonania usługi? Czy jest nią data podpisania protokołu? Wyjaśnia ekspert Kancelarii Prawnej Skarbiec.

Rozliczenie usług budowlanych budzi wiele kontrowersji i sporów pomiędzy organami podatkowymi a podatnikami. W szczególności wiele wątpliwości powstaje w zakresie momentu wykonania usług budowlanych, który wpływa na obowiązek podatkowy. W chwili obecnej, gdy Naczelny Sąd Administracyjny wypracował już praktykę i określone podejście do tematu, oliwy do ognia dolał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wyrokiem z 2 maja 2019 r. (w polskiej sprawie C-224/18).

Dyskusja znów się ożywia, co pozwala twierdzić, że niebawem możemy spodziewać się zmiany praktyki rynkowej.

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

  • kiedy następuje moment ukończenia prac budowalnych 
  • kiedy powinna zostać wystawiona faktura
  • jak w temacie momentu ukończenia prac budowlanych orzeka TSUE 

Dlaczego wykonanie usługi jest ważne?

W ustawie o VAT wskazano, że dla usług budowlanych obowiązek podatkowy może powstawać na dwa sposoby, tj. w zależności od statusu usługobiorcy. Jeżeli usługa budowlana została wykonana na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej (niepodatnika VAT), wówczas obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych, tj. z chwilą wykonania usługi budowlanej.

W drugim przypadku tj. świadczenia przez podatnika VAT usług budowlanych i budowlano-montażowych na rzecz innego podatnika podatku VAT, obowiązek podatkowy powstaje zasadniczo z chwilą wystawienia faktury. Faktura musi zostać wystawiona:

  • nie wcześniej niż 30 dnia przed wykonaniem usługi lub
  • nie później niż 30 dnia od dnia wykonania usługi (art. 106i ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT).

Jeżeli jednak podatnik nie wystawi faktury lub zrobi to z opóźnieniem, to obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminu wystawienia faktury, czyli w przypadku usług budowlanych 30. dnia od dnia wykonania usług.

Podsumowując, ustalenie daty wykonania usługi budowlanej lub budowlano-montażowej jest kluczowe dla wyznaczenia daty obowiązku podatkowego bezpośrednio (w przypadku świadczenia dla niepodatników) oraz pośrednio (w przypadku podatników).

prace budowlane

Data faktycznego wykonania usług

Z praktyki biznesowej w zakresie usług budowlanych wynika, że co do zasady usługobiorca potwierdza wykonanie prac poprzez podpisanie protokołu odbioru. Przez wiele lat przyjmowano, że usługi te są wykonane z chwilą podpisania takiego protokołu. Kamieniem milowym zmieniającym powyższą praktykę był wyrok NSA z 18 kwietnia 2013 r. (I FSK 943/12), w którym sąd stwierdził m.in., że

administracyjne prawo budowlane nie wskazuje wprost, jaką datę uznać należy za dzień wykonania usługi. Zważyć również należy, że brak protokołu zdawczo-odbiorczego w chwili wykonania usługi budowlanej nie świadczy o tym, że nie doszło (w ogóle lub w konkretnej dacie) do wykonania czynności”.

Od czasu tego wyroku organy i sądy zaczęły konsekwentnie przyjmować, że data wykonania usługi to data faktycznego zakończenia czynności – przykładowo wyrok NSA z 21 września 2017 r. (sygn. I FSK 1984/15). Ponadto sądy podkreślały, że co prawda protokół może i potwierdza wykonanie usług, jednak data jego wystawienia przez odbiorcę nie przesądza o terminie i zakresie dokonania usług – wyrok NSA z 6 lipca 2017 r. (sygn. I FSK 2148/15).

Podejście organów było rozszerzane także na inne rodzaje usług. Przykładowo w wyroku z 11 października 2017 r. (sygn. I FSK 2091/15) NSA wskazał, że moment powstania obowiązku podatkowego dla usług informatycznych oddawanych etapami nie zależy od podpisania protokołu odbioru prac.

Wyrok TSUE

Przełomowy Wyrok TSUE

TSUE w wyroku z 2 maja 2019 r. (w polskiej sprawie C-224/18) uznał, że co do zasady usługa budowlana powinna być uznana za wykonaną w momencie podpisania protokołu. TSUE wskazał, że usługa może zostać uznana za wykonaną dopiero po spełnieniu wszystkich warunków jej kompletności.

Spełnienie tych warunków następuje wraz z przyjęciem protokołu, gdy treść umowy przewiduje prawo zamawiającego do zweryfikowania prac, zanim zostaną zaakceptowane oraz obowiązek usługodawcy polegający na wprowadzeniu koniecznych zmian, aby rezultat rzeczywiście odpowiadał temu, co zostało uzgodnione. Dodatkowo TSUE odwołał się do potwierdzającego waloru protokołu, wskazując, że na jego podstawie kalkulowane jest także finalne wynagrodzenie za usługi.

Umowy dotyczące wykonania robót budowlanych mogą być różnie skonstruowane (obserwuje się konstrukcję jednorazowej płatności po zakończeniu robót, częściową płatność po zakończeniu etapów robót, częściowe płatności bez zakończenia etapów). Treść umowy – zgodnie z cytowanym wyrokiem – ma tutaj istotne znaczenie.

Z jednej strony wyrok ten może oznaczać odwrócenie dotychczasowej praktyki w zakresie określania momentu opodatkowania usług budowlanych, z drugiej należy wziąć pod uwagę, że w obrocie nadal funkcjonuje interpretacja ogólna Ministra Finansów z 1 kwietnia 2016 r., zgodnie z którą decydujące jest zgłoszenie robót do odbioru nabywcy, a wielu podatników ma swoje interpretacje indywidualne.

Co zrobić?

W chwili obecnej podatnicy powinni zinwentaryzować i przeanalizować obszary działalności, na jakie wpływ może mieć orzeczenie TSUE. Warto przeanalizować także wpływ wyroku na przeszłe rozliczenia transakcji budowlanych, tj. w przypadku, gdy nie ma jeszcze umowy albo umowa już jest, ale usługi nie zostały wykonane. Do rozważenia pozostaje również wpływ tego wyroku na inne niż budowlane usługi potwierdzane protokołem odbioru.

Ponadto konsekwencją wyroku TSUE może być także możliwość wznowienia zakończonych postępowań podatkowych – tu mamy jednak ograniczony czas i podatnicy powinni działać szybko tj. w ciągu miesiąca od publikacji sentencji orzeczenia TSUE w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Autor:

radca prawny Robert Nogacki

Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.

Kancelaria prawna Skarbiec
Kancelaria prawna Skarbiec

Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w tworzeniu kompleksowych strategii ochrony majątku prywatnego i firmowego oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.

Subskrybuj rynekpierwotny.pl w Google News

PODZIEL SIĘ:

KATEGORIE:

OCEŃ ARTYKUŁ:

Komentowanie dostępne tylko dla zalogowanych użytkowników.

    Artykuły powiązane

    Nagrody i wyróżnienia

    nagroda forbes 2022
    nagroda forbes 2021
    nagroda digital excellence awards 2022
    nagroda laur klienta 2023
    nagroda dobry pracodawca 2023
    nagroda gazele biznesu 2023
    Twoja przeglądarka nie jest obsługiwana

    Nowa odsłona RynkuPierwotnego została stworzona w oparciu o najnowsze technologie zapewniające szybsze działanie serwisu i maksymalne bezpieczeństwo. Niestety, Twoja aktualna przeglądarka nie wspiera tych technologii.

    Sugerujemy pobranie najnowszej wersji jednej z poniższych wyszukiwarek: