Dodatek osłonowy 2023 i 2024: jakie dokumenty i do kiedy należy złożyć?

Pierwsza tarcza antyinflacyjna została zapowiedziana przez byłego premiera Morawieckiego jeszcze w listopadzie 2021 r. Rozwiązania tarczy obejmowały m.in. obniżenie stawki VAT na energię elektryczną i gaz ziemny, maksymalne zmniejszenie akcyzy na paliwo czy zniesienie akcyzy na energię elektryczną. Oprócz tego rządzący zdecydowali się również wprowadzić dodatek osłonowy, o który można było ubiegać się w 2022 r. Czy wniosek o wypłatę dodatku osłonowego można było złożyć też w 2023 r.? Czy dodatek osłonowy do prądu w 2024 r. jest możliwy?

Przeczytaj poniższy tekst i dowiedz się:

• czym jest dodatek osłonowy i komu przysługuje
• jaka jest wysokość nowego świadczenia i od czego jest to uzależnione
• jak i gdzie złożyć odpowiedni wniosek

Dodatek osłonowy - najważniejsze informacje

Poprzedni rząd zdecydował się wdrożyć specjalny dodatek osłonowy, który był głównym elementem tzw. Tarczy Antyinflacyjnej wprowadzonej ustawą z dnia 21 listopada 2021 r., przyjętą przez Sejm 17 grudnia 2021 r. na jednym z ostatnich posiedzeń w 2021 r.

Dodatek osłonowy był tylko w 2022 r. i przysługiwał za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r.; wprowadzono go w celu wsparcia odbiorców energii elektrycznej. Dodatek osłonowy przysługiwał nawet 7 milionom gospodarstw domowych. Na zrealizowanie wypłat dodatku zarezerwowano 4 mld zł.

Dodatek osłonowy – kryteria

W 2022 r. dodatek osłonowy przysługiwał gospodarstwu domowemu, którego członkowie osiągali łącznie dochód nieprzekraczający limitu ustalonego w ustawie. Osoba prowadząca jednoosobowe gospodarstwo mogła wnioskować o wypłatę świadczenia, jeśli wysokość przeciętnego miesięcznego dochodu nie przekraczała kwoty 2100 zł miesięcznie. W przypadku gospodarstwa wieloosobowego przeciętny miesięczny dochód nie mógł przekraczać kwoty 1500 zł na osobę.

Co istotne, cudzoziemcy również mogli otrzymać dodatek osłonowy. Oprócz kryterium dochodowego cudzoziemiec musiał spełniać też inne wymagania - czyli mieszkać i przebywać na terenie Polski:

• na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub w związku z uzyskaniem w Polsce statusu uchodźcy,
• w związku z uzyskaniem zgody na pobyt w Polsce ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany w formie schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania oraz zasiłku celowego,
• będąc obywatelem państw członkowskich UE, EFTA, stron umowy o EOG lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członkom ich rodzin w rozumieniu art. 2 pkt 14 Ustawy z 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

W 2023 r. dodatek osłonowy nie był wypłacany. Nowy rząd chce jednak przywrócić świadczenie. W 2024 r. dodatek osłonowy będzie przyznawany na analogicznych zasadach co w 2022 r. – obowiązywać będą te same kryteria dochodowe. Tak wynika przynajmniej z projektu ustawy, którą przyjął najpierw Sejm, a później Senat; obecnie projekt czeka na podpis prezydenta.

Komu przysługuje dodatek osłonowy? Ile wynosi dodatek osłonowy?

Wysokość dodatku osłonowego jest uzależniona od liczby osób w gospodarstwie domowym i źródła ogrzewania. Jeśli spełnione było kryterium dochodowe, dodatek osłonowy wynosił do tej pory:

• 400 zł lub 500 zł dla gospodarstwa domowego jednoosobowego,
• 600 lub 750 zł dla gospodarstwa 2, lub 3-osobowego,
• 850 lub 1062,50 zł dla gospodarstwa 4, lub 5-osobowego,
• gospodarstwo 6 i więcej osobowe otrzyma natomiast 1150, lub 1437,50 zł.

Wyższy dodatek osłonowy przysługiwał w sytuacji, gdy głównym źródłem ogrzewania gospodarstwa domowego jest kocioł na paliwo stałe, kominek, kuchnia węglowa, koza, piec kaflowy na paliwo stałe, ogrzewacz powietrza, piecokuchnia czy trzon kuchenny - ważne, by było to źródło zasilane węglem lub paliwami węglopochodnymi.

Należy pamiętać, że przy wypłacie dodatku osłonowego obowiązywała do tej pory zasada "złotówka za złotówkę". To oznacza, że dodatek można otrzymać nawet po przekroczeniu limitu dochodu wskazanego w ustawie. Kwota dodatku była pomniejszana o kwotę przekroczenia.

Tym samym, jeśli np. dochód został przekroczony o 20 zł, gospodarstwo otrzymało dodatek pomniejszony o wspomnianą kwotę. Wniosek o wypłatę dodatku osłonowego można było złożyć, jeśli minimalna kwota świadczenia wyniesie 20 zł.

W projekcie ustawy o dodatku osłonowym na rok 2024 r. znalazł się zapis o waloryzacji wysokości świadczenia. Dodatek ten będzie przyznawany w wysokości:

• 228,80 zł dla jednoosobowego gospodarstwa domowego,
• 343,20 zł dla gospodarstwa domowego 2- lub 3-osobowego,
• 486,20 zł dla gospodarstwa składającego się z 4-5 osób,
• 657,80 zł dla gospodarstwa składającego się z co najmniej 6 osób.

Dlaczego jednak dodatek osłonowy 2024 jest w takim razie niższy od dodatku wypłacanego w 2022 i 2023 r. (w przypadku części osób, głównie ze względu na wątpliwości prawne, przesunęła się wypłata na 2023 r.).? Przywrócony dodatek osłonowy przysługuje za okres od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r. Tym samym świadczenie nominalnie jest niższe i obowiązuje jedynie za okres do końca czerwca. Niewykluczone jednak, że – o ile świadczenie wejdzie ostatecznie w życie – dodatek ten przyznawany będzie również i w drugiej połowie 2024 r. 

Wniosek o dodatek osłonowy online i nie tylko

Gospodarstwa domowe uprawnione do świadczenia muszą złożyć wniosek o dodatek osłonowy. Gdzie składać wnioski o dodatek osłonowy i o czym trzeba pamiętać?

W przypadku poprzedniego dodatku osłonowego wniosek należało składać do 31 stycznia 2022 r lub 31 października 2022 r. Gospodarstwa, które złożyły wniosek do 31 stycznia, mogły liczyć na wypłatę dodatku w dwóch równych ratach. Pierwszą część świadczenia otrzymały wtedy do 31 marca 2022 r, natomiast wypłata drugiej części została zrealizowana do 2 grudnia 2022 r.

Gospodarstwa, które nie złożyły wniosku do końca stycznia, mogły zrobić to także później - ale maksymalnie do 31 października 2022 r; wniosek złożony później nie był już rozpatrywany. W przypadku gdy wniosek o wypłatę został złożony po 31 stycznia, realizacja świadczenia odbywała się jednorazowo - w wysokości 100 proc. wartości dodatku. W takiej sytuacji wypłata dodatku została zrealizowana do 2 grudnia 2022 r. - czyli w terminie realizacji drugiej raty świadczenia, gdy wnioskujący złożył wniosek o wypłatę dodatku do 31 stycznia. Gospodarstwa muiały zatem samodzielnie zdecydować, które rozwiązanie uważały za korzystniejsze.

Dodatek osłonowy – do kiedy?

Wzór wniosku o dodatek osłonowy (jest to załącznik do rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 3 stycznia 2022 r.) można było pobrać ze strony chronimyrodziny.gov.pl. Wniosek należy wypełniać wielkimi literami, a w polach wyboru zaznaczać odpowiednią opcję za pomocą V lub X. Na wzór wniosku o dodatek osłonowy w 2024 r. na razie czekamy; niewykluczone, że pojawi się jeszcze pod koniec grudnia 2023 r.

Wniosek o dodatek osłonowy będzie można składać do 30 kwietnia 2024 r.

Jak wypełnić wniosek o dodatek osłonowy?

Jak złożyć wniosek o dodatek osłonowy? Na samym początku należy podać nazwę organu, do którego składany jest wniosek, przy czym świadczenie wypłaca wójt, burmistrz lub prezydent miasta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby fizycznej składającej dodatek osłonowy.

W części pierwszej wniosku należy podać dane wnioskodawcy i jego gospodarstwa domowego, czyli:

• podstawowe dane osobowe wnioskodawcy (imię i nazwisko, obywatelstwo, numer PESEL, seria i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość)
• adres zamieszkania (gmina/dzielnica, kod pocztowy, miejscowość, ulica, numer domu, mieszkania)
• numer telefonu i adres poczty elektronicznej (są to dane nieobowiązkowe, ale to właśnie na adres e-mail zostanie wysłana informacja o przyznaniu dodatku osłonowego).

Konieczne jest też podanie numeru rachunku bankowego, na który ma zostać przelany dodatek. Należy również zaznaczyć, czy gospodarstwo prowadzone przez wnioskodawcę jest jedno- czy wieloosobowe. Jeśli zaznaczona zostanie opcja gospodarstwa wieloosobowego, konieczne jest podanie danych osobowych pozostałych osób wchodzących w jego skład. 

Następnym krokiem jest wskazanie źródła ogrzewania na paliwo stałe (o ile taki rodzaj ogrzewania funkcjonuje w danym gospodarstwie i źródło to zostało wpisane do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków, o której mowa w art. 27a ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków).

W części pierwszej wniosku trzeba również zaznaczyć, do jakiego organu opłacane były składki zdrowotne wnioskodawcy i pozostałych członków gospodarstwa. Należy też podać rok.

Ostatnim krokiem, jeśli chodzi o część pierwszą wniosku, jest wskazanie danych dotyczących dochodów członków gospodarstwa domowego. Na dochód w rozumieniu przepisów składają się (po odliczeniu kwot alimentów świadczonych na rzecz innych osób):

• przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejszone o koszty uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenia społeczne niezaliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne, dochody niepodlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, 
• dochody z gospodarstwa rolnego,
• dochody z działalności opodatkowanej na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Należy przy tym pamiętać, że podstawą do ustalenia przeciętnego miesięcznego dochodu gospodarstwa są dochody osiągnięte w:

• 2020 w przypadku wniosku złożonego od dnia 1 stycznia 2022 r do dnia 31 lipca 2022 r.
• 2021 w przypadku wniosku złożonego od 1 sierpnia 2022 r. do dnia 31 października 2022 r.
• 2022 r. w przypadku wniosku złożonego od dnia 1 stycznia 2024 r. do dnia 30 kwietnia 2024 r.

Jeśli wnioskodawca lub inni członkowie gospodarstwa domowego osiągnęli dochody niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od osób fizycznych, konieczne jest również zaznaczenie właściwej opcji i dodatkowo wypełnienie trzeciej części wniosku. Jeśli z kolei dochody zostały osiągnięte z prowadzenia gospodarstwa rolnego, należy dodatkowo wypełnić czwartą część wniosku.

W drugiej części wniosku składający dokument oświadcza, że osoby wymienione w pierwszej części formularza są członkami gospodarstwa, a wszystkie podane dane są zgodne z prawdą. Konieczne jest też wymienienie dołączanych dokumentów. Wnioskujący wpisuje na koniec miejscowość, datę i podpisuje się pod wnioskiem.

Dodatek osłonowy – wniosek online

Wnioski są przyjmowane elektronicznie i w formie papierowej przez właściwy gminny lub miejski ośrodek pomocy społecznej. Osoby, które chcą złożyć wniosek elektronicznie, pobierają go, wypełniają, podpisują, a następnie skanują go. W dalszej kolejności logują się do systemu ePUAP i wybierają z katalogu spraw opcję "Pismo ogólne do podmiotu publicznego". Pismo podpisuje się przez profil zaufany lub podpisem zaufanym/kwalifikowanym.

Dodatek osłonowy 2023 i 2024: podsumowanie

Dodatek osłonowy jest dodatkowym świadczeniem, które ma wspomóc - w dobie podwyżek cen gazu i energii - głównie najuboższe gospodarstwa. Dodatek przysługuje tym, którzy spełniają odpowiednie kryteria, w tym kryteria dochodowe. Osoby, które będą chciały ubiegać się o dodatek w przyszłym roku, powinny złożyć wniosek do końca kwietnia 2024 r. Należy jednocześnie podkreślić, że limit dochodowy nie został podniesiony; samo świadczenie w 2024 r. będzie natomiast przysługiwać za okres od początku stycznia do końca czerwca 2024 r., w związku z czym nominalnie dodatek będzie niższy.