Osiedla bez barier

Prawo budowlane nakazuje projektowanie budynków w taki sposób, aby mogły z nich korzystać osoby niepełnosprawne, w szczególności poruszające się na wózkach. Bardziej szczegółowo te przepisy są ujęte w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.  Znajdziemy tam m.in. informację, że w budynku mieszkalnym wielorodzinnym należy zapewnić możliwość wykonania pochylni lub zainstalowania odpowiednich urządzeń technicznych umożliwiających osobom niepełnosprawnym dostęp do mieszkań na parterze, że do wejść do takich budynków powinny być zapewnione utwardzone dojścia o minimalnej szerokości 1,5 m, że położenie drzwi wejściowych oraz ich kształt i wymiary powinny zapewnić dogodne warunki ruchu również osobom z niepełnosprawnością, że mieszkania w obiekcie wielorodzinnym należy wyposażyć w odpowiednią sygnalizację alarmowo-przywozową.

Architektoniczne utrudnienia

W rzeczywistości osoby niepełnosprawne, zwłaszcza te poruszające się na wózkach inwalidzkich, potrzebują dużo więcej udogodnień. Zwykły próg może stanowić dla nich barierę trudną do pokonania. Wąskie drzwi, zbyt strome podjazdy, śliskie powierzchnie, brak miejsc parkingowych to kolejne często spotykane utrudnienia. Aby osoba z niepełnosprawnością mogła samodzielnie mieszkać, musi być zapewniony szereg rozwiązań – poczynając od dostosowania chodników i otoczenia budynku kończąc na odpowiednich oknach. Podstawowym utrudnieniem są schody, progi i krawężniki. Stąd konieczność pochylni obok schodów zewnętrznych prowadzących do budynku a najlepiej usytuowanie wejścia na jednym poziomie. Coraz częściej w budynkach wielorodzinnych pozbawionych wind umieszczane są elektryczne rampy przy schodach. Problem polega na tym, że często działają w taki sposób, że wymagają pomocy osoby trzeciej. W niektórych inwestycjach platformę może odbezpieczyć tylko osoba z ochrony. Wcale nie ułatwiają więc osobie niepełnosprawnej samodzielnego funkcjonowania. Windy lub podjazdy o małym kącie nachylenia sprawdzają się lepiej.

Kolejny problem to odpowiednio przystosowane mieszkania. Musi być ono pozbawione progów i zróżnicowania poziomu podłogi. Często balkony są obniżone o kilka centymetrów względem podłogi, co jest dużym utrudnieniem dla osoby niepełnosprawnej. Bardzo ważne są również rozwiązania przestrzenne w obrębie mieszkania. Pomieszczenia muszą dawać możliwość swobodnego manewrowania wózkiem. Przestrzeń manewrowa wózka inwalidzkiego to ok. 1,5 metra – taka powinna być zachowana również w łazience i przedpokoju. Kolejną rzeczą jest łatwy dostęp do urządzeń sanitarnych i instalacji, także do kontaktów, włączników, okien.

Dolcan – bez czynszu i bez barier

Wartych uwagi jest pięć inwestycji firmy Dolcan dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych i starszych, mających problemy z poruszaniem się. W osiedlach: Rudy Rydz, Konik Polny, Czerwona Jarzębina, Pasikonik i Kamyk Zielony zaplanowano rozwiązania, które znacznie ułatwią osobom borykającym się z niepełnosprawnością samodzielne funkcjonowanie. Są to inwestycje zaplanowane w ramach programu mieszkań bezczynszowych. Brak części wspólnych, czyli klatek schodowych i korytarzy, powoduje, że mieszkańcy nie będą ponosić kosztów związanych z ich utrzymaniem i funduszem remontowym. Jedyne koszty do zapłaty to te związane ze zużyciem mediów. Wszystkie budynki w ramach tych inwestycji są kameralne, mieszkania mają własne ogródki lub tarasy oraz odrębne wejścia, co nadaje im charakter domów jednorodzinnych. Jednak dla osób niepełnosprawnych najistotniejsze jest to, że stworzono w nich warunki uwzględniające ich potrzeby. Zaprojektowane z myślą o nich lokale mieszkalne zlokalizowane są na parterze, nie posiadają schodów ani progów. Każde ma własny ogródek, do którego wyjście prowadzi przez odpowiednio szerokie drzwi tarasowe z systemem przesuwnym. Usytuowane blisko wejścia miejsce parkingowe również będzie ułatwieniem. Odpowiednio szerokie drzwi wejściowe i wewnętrzne, usytuowane na wygodnej wysokości okna, przełączniki światła i gniazdka elektryczne, specjalnie zaprojektowane rozwiązania w kuchni i łazience sprawiają, że mieszkania są przyjazne osobom mającym trudności z poruszaniem się. Osiedla zlokalizowane są w zielonych dzielnicach Warszawy lub – jak inwestycja Pasikonik – tuż za jej granicami.

Z opieką medyczną w pakiecie

Nowością na rynku deweloperskim są osiedla powstające specjalnie z myślą o seniorach i osobach niepełnosprawnych, w których, oprócz odpowiednich rozwiązań architektonicznych, pomyślano dodatkowo o pomocy opiekuńczej i medycznej. Jednym z nich jest osiedle domów Niezapominajka powstające w Skórce pod Piłą, inicjatywa firmy Sta Deweloper. Osiedle kameralnych domów wolnostojących i szeregowych jest uniwersalne – zadbano tutaj zarówno o potrzeby rodzin z dziećmi, jak i o specjalne wymagania osób starszych i niepełnosprawnych. Szerokie drzwi zewnętrzne i wewnętrzne, łazienka z kabiną prysznicową i brodzikiem w podłodze, niskie progi to rozwiązania wprowadzone z myślą o osobach mających problemy z poruszaniem się. Dodatkowo każdy dom może zostać wyposażony w urządzenia, które będą ułatwiały im codzienne funkcjonowanie. Na uwagę zasługuje system powiadamiania personelu medycznego, wpisany w ofertę osiedla. Na jego terenie powstanie budynek użyteczności publicznej, w którym m.in. powstanie przychodnia lekarska, dyżurny pokój pielęgniarski i gabinet fizjoterapii.

Ofertą skierowaną wyłącznie do emerytów i osób niepełnosprawnych jest inwestycja Maja w Wodzisławiu Śląskim. Jest to pierwszy komercyjny budynek oferujący tzw. mieszkania opiekuńcze. 58 dostępnych lokali mieszkalnych jest pozbawionych wszelkich barier architektonicznych, a mieszkańcy mogą skorzystać również z dodatkowych usług z zakresu opieki domowej i pielęgnacyjnej, rehabilitacji, pomocy medycznej, a także wsparcia przy prowadzeniu gospodarstwa domowego – robieniu zakupów, sprzątaniu. Dostępna jest także oferta kulturalno – rekreacyjna. Funkcjonowanie obiektu przypomina dom opieki, jednak oferta mieszkań jest komercyjna.

Miejskie osiedla również dla niepełnosprawnych

Wiele osób borykających się z niepełnosprawnością chce korzystać z obiektów mieszkalnych na takich samych prawach jak osoby sprawne ruchowo. Chcą wybierać najbardziej odpowiadającą im lokalizację i nie ograniczać się wyłącznie do mieszkań na parterze. Niektórzy deweloperzy dokładają starań, aby szerokie spektrum wyboru nie było opcją zarezerwowaną wyłącznie dla osób nie mających problemów z poruszaniem się. Tak na przykład zlokalizowane w modnej części Poznania –na Grunwaldzie - osiedle Rembertowska Park, inwestycja Mak Dom, uwzględnia kompleksowo potrzeby osób niepełnosprawnych. Zadbano o szerokie drzwi, wystarczające przestrzenie manewrowe, nisko zamontowane okna, także o windę,  dostępną również z poziomu garażu. Teren osiedla również zaprojektowano bez barier architektonicznych. Warto zaznaczyć, ze projekt osiedla powstał w oparciu o konsultacje z Wielkopolskim Związkiem Inwalidów Narządu Ruchu.

Przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych są również mieszkania w warszawskiej inwestycji Bartycka Residence firmy APM Develpoment czy na wrocławskim osiedlu „Pod platanami” Triady Dom.

Nawet jeśli brak jest kompleksowych rozwiązań ułatwiających funkcjonowanie mieszkańcom mającym problemy z poruszaniem się, deweloperzy coraz częściej przystają na dokonanie niezbędnych zmian, czasem nawet na własny koszt, jeśli osiedle jest reklamowane jako przyjazne osobom niepełnosprawnym.