Likwidacja użytkowania wieczystego w praktyce

Rządowy projekt tego aktu prawnego zakłada, że z dniem 01 stycznia 2019 r. prawo użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe przekształca się w prawo własności tych gruntów. Natomiast w przypadku, gdy po dniu 1 stycznia 2019 r. na gruncie będącym w użytkowaniu wieczystym zabudowanym na cele mieszkaniowe, budynek mieszkalny zostanie oddany do użytkowania, prawo użytkowania wieczystego gruntu przekształci się z mocy prawa we własność tego gruntu z dniem oddania budynku mieszkalnego do użytkowania.

Ustawa zakładać zatem będzie całkowity automatyzm. Do przekształcenia prawa użytkowania w prawo własności dojdzie bowiem bez konieczności składania jakiegokolwiek wniosku, bądź oświadczenia w tym przedmiocie przez obecnego użytkownika wieczystego gruntu.

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• jak dokonać likwidacji użytkowania wieczystego
• kto wydaje zaświadczenie potwierdzające przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności gruntu
• czym jest bonifikata 

Jednakże, aby wpisać w księdze wieczystej nowego właściciela nieruchomości gruntowej, będzie on musiał legitymować się specjalnym dokumentem. Zgodnie z projektem omawianej ustawy będzie nim zaświadczenie potwierdzające przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności gruntu. Zaświadczenie takowe wydawać będzie, co do zasady, starosta – w odniesieniu do gruntów, których właścicielem był Skarb Państwa, albo wójt, burmistrz bądź prezydent miasta, zarząd powiatu albo zarząd województwa – w odniesieniu do gruntów będących dotychczas własnością jednostki samorządu terytorialnego. Zaświadczenie wydawane będzie z urzędu w terminie 12 miesięcy od dnia przekształcenia, bądź też w terminie 4 miesięcy od złożenia wniosku o jego wydanie. Wniosek takowy podlegał będzie opłacie skarbowej w wysokości 50 zł.

Osoba ubiegająca się o zmianę wpisu w treści księgi wieczystej zobowiązana będzie również do poniesienia opłaty sądowej od wniosku wieczystoksięgowego. Planuje się, że wynosić ona będzie 75 zł, a w przypadku wniesienia opłaty łącznej, o której będzie mowa w dalszej części artykułu – 250 zł.

Chociaż zasadą będzie, iż przekształcenie użytkowania wieczystego w prawo własności odbywać się będzie z mocy prawa (automatycznie), to nie będzie ono wolne od opłat ponoszonych z tego tytułu przez dotychczasowych użytkowników wieczystych. Przewiduje się, że opłata roczna z tego tytułu równa będzie dotychczasowej opłacie rocznej uiszczanej na podstawie przepisów o użytkowaniu wieczystym. Opłata ta będzie uiszczana przez okres dwudziestu lat.

Ustawodawca przewiduje jednakże możliwość jednorazowej spłaty opłaty należnej za przekształcenie. Tego typu jednorazowa płatność nazwana została opłatą łączną. Co ważne, spłata pozostałych opłat rocznych możliwa będzie w dowolnym czasie. Możliwe zatem będzie dokonanie spłaty pozostałej części świadczenia po kilku, a nawet kilkunastu latach od przekształcenia.

Zgodnie jednakże z założeniami projektu ustawy, preferowane będzie dokonanie możliwie najwcześniejszej spłaty. Służyć ma temu możliwość udzielenia bonifikaty przez dotychczasowego właściciela gruntu. Bonifikata wprowadzana będzie zarządzeniem wojewody albo uchwałą właściwej rady lub sejmiku – w zależności od tego, kto dotychczas był właścicielem przedmiotowego gruntu.

W przypadku natomiast gruntu stanowiącego przed dniem przekształcenia własność Skarbu Państwa, osobom fizycznym będącym właścicielami budynków mieszkalnych jednorodzinnych lub lokali mieszkalnych lub spółdzielniom mieszkaniowym przysługiwać będzie bonifikata z mocy prawa, w wysokości:

• 60% w przypadku, gdy opłata łączna zostanie wniesiona w roku, w którym nastąpiło przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu,

• 50% w przypadku, gdy opłata łączna zostanie wniesiona w drugim roku po przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntu,

• 40% w przypadku, gdy opłata łączna zostanie wniesiona w trzecim roku po przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntu,

• 30% w przypadku, gdy opłata łączna zostanie wniesiona w czwartym roku po przekształceniu prawa użytkowania wieczystego,

• 20% w przypadku, gdy opłata łączna zostanie wniesiona w piątym roku po przekształceniu prawa użytkowania wieczystego,

• 10% w przypadku, gdy opłata łączna zostanie wniesiona w szóstym roku po przekształceniu prawa użytkowania wieczystego.

Rzecz jasna ww. bonifikata przysługująca z mocy ustawy nie będzie wykluczała możliwości skorzystania z bardziej korzystnych warunków przewidzianych w zarządzeniu wojewody, jeżeli takowe zostałoby wydane.

Zachętą do jak najwcześniejszego uiszczenia opłaty łącznej jest nie tylko możliwość skorzystania z bonifikaty. Ustawa wprowadza bowiem mechanizm waloryzacji opłat rocznych, co może powodować coroczny wzrost tego obciążenia. Wcześniejsza spłata wykluczy natomiast to ryzyko.

Na zakończenie należy wskazać, że co prawda dotychczasowi użytkownicy wieczyści zobowiązani będą do uiszczania ww. opłat, niemniej nie będzie to miało wpływu na zmieniony ustawą status ich nieruchomości. Prawo własności powstanie bowiem w dniu wskazanym w pierwszej części artykułu i nie będzie zależne od sposobu spłat należnych z tego tytułu opłat.

Projekt ustawy znajduje się obecnie w Sejmie, odbyło się już jego pierwsze czytanie (tryb legislacyjny przewiduje trzy czytania). Z uwagi na szybkie tempo prac nad tą ustawą, której projekt trafił do Sejmu w ostatnich dniach czerwca, a także planowany termin jej wejścia w życie, można się spodziewać uchwalenia ustawy w najbliższych miesiącach.