Polskie smart city

Już pięć polskich miast dysponuje certyfikatem ISO 37120, co oznacza, że spełniają one wyśrubowane warunki tzw. smart city. Czym miasta inteligentne są w praktyce i jakie kryteria mają tu znaczenie? System certyfikacji w tym zakresie ma pomóc określić stopień zrównoważonego rozwoju i jakości życia w ośrodkach miejskich na całym świecie.

Nowoczesne, inteligentne miasta wdrażają proekologiczne i ekonomiczne rozwiązania, stawiają na rozwój e-usług, cyfryzacji urzędów, usieciowienie transportu publicznego. Choć idea smart city bardzo często przewija się w najróżniejszych porównaniach, analizach i koncepcjach rozwojowych na całym świecie, do tej pory brak było spójnego systemu oceny bardzo różnych miast, z różnych części globu.

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• czym jest smart city
• jakie polskie miasta posiadają certyfikat ISO 37 120 
• jakie korzyści daje ten certyfikat 

Smart city - inteligentny system? 

Przez długi czas na Starym Kontynencie stosowano tzw. European Smart City Model, który uwzględniał 6 obszarów funkcjonowania ośrodków miejskich istotnych w budowaniu koncepcji smart. Chodziło o inteligentną ekonomię, inteligentną mobilność (transport, technologie informacyjno-komunikacyjne), inteligentne zarządzanie (współrządzenie), inteligentne środowisko i inteligentnych ludzi (kapitał społeczny oraz inteligentne życie - jakość życia).

W praktyce przyjęta kategoryzacja nie była modelem uniwersalnym, a badacze i teoretycy koncepcji smart city posługiwali się różnymi określeniami na to, czym tak naprawdę inteligentne miasto jest. Robert Hollands określił smart city jako “miasto koncentrujące się na wykorzystaniu infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej, ICT, cyfrowych mediów, przemysłów kreatywnych oraz inicjatyw kulturalnych w celu poprawy efektywności ekonomiczno-społecznej i politycznej”.

Inna teoria, stosowana przez takich ekspertów jak Caragliu, Del Bo, Nijkamp mówi o tym, że tzw. smart city to miasto, które inwestuje w kapitał ludzki i społeczny, a infrastruktura komunikacyjna w ujęciu tradycyjnym (transport) i nowoczesna (ICT) prowadzi do zrównoważonego rozwoju i podnosi jakość życia szeroko pojętego sprawnego zarządzania zasobami naturalnymi oraz zarządzania partycypacyjnego.

Jak widzimy, choć badacze wydają się niejako intuicyjnie zbliżać do uwspólnionej koncepcji smart city, brak wyraźnych reguł w tym zakresie utrudniał mówienie o konkretach, a przede wszystkim uniemożliwiał proces porównania i oceny miast pod kątem smart.

Certyfikat ISO 37120 - rzeczywistość czy utopia?

To się zmieniło, gdy wprowadzono międzynarodową normę ISO 37120 „Zrównoważony rozwój społeczny – Wskaźniki usług miejskich i jakości życia”. Na polskim gruncie została ona opublikowana przez Polski Komitet Normalizacyjny w 2017 r. Od tej pory także polskie miasta poddają się procesowi certyfikacji i oceny w zakresie smart city. Liczba miast z certyfikatem miasta inteligentnego stopniowo rośnie. Zanim jednak powiemy, które ośrodki w Polsce dysponują już certyfikatami smart city, powiedzmy o tym, czym jest norma ISO 37120, na czym polega proces certyfikacji i co w praktyce daje konkretnym miastom.

ISO 37120 „Zrównoważony rozwój społeczny - Wskaźniki usług miejskich i jakości życia” w uproszczeniu nazywana jest "normą smart city". Dzięki wypracowanemu systemowi kryteriów pozwala ona w sposób ustandaryzowany zmierzyć poziom rozwoju miasta pod kątem społecznym, gospodarczym, jakości i ochrony środowiska, jakość usług miejskich oraz poziomu życia mieszkańców.

Norma ISO została opracowana w 2014 roku w Kanadzie. Przygotowała ją międzynarodowa organizacja World Council on City Data. Od 2017 roku norma została przyjęta przez Polski Komitet Normalizacyjny. Dziś certyfikaty smart city posiada ponad 50 miast na całym świecie. Na liście certyfikowanych ośrodków znajdziemy wiele międzynarodowych metropolii - m.in. Singaupr, Londyn, Amsterdam, Barcelonę, Los Angeles, Nowy Jork, Bostonie, Oslo, Toronto, Buenos Aires, Melbourne, Taipei czy Dubaj.

Norma ISO 37120, dzięki której miasto uzyskuje świadomość poziomu swego inteligentnego/zrównoważonego rozwoju posługuje się 104 wskaźnikami w 19 grupach. 45 wskaźników, używanych przy certyfikacji ma charakter podstawowy, a 59 traktowanych jest jako dodatkowe.

Nowoczesne rozwiązania - smart city 

Miasta mogą samodzielnie wybrać na jakim poziomie certyfikacji im zależy. Jest on też uzależniony od liczby wskaźników zgłoszonych przez dany ośrodek miejski. W grę wchodzi więc uzyskanie certyfikatu smart city na poziomach: aspirującym, brązowym, srebrnym, złotym i platynowym. Miasto, które dopiero aspiruje do miana “smart”, ale chce mieć ten fakt potwierdzony, musi mieć zmierzone przynajmniej wskaźniki podstawowe.

Na 19 grup tematycznych, z których szczegółowe rozwiązania są przedmiotem pomiarów i analiz, składają się takie obszary, jak: edukacja, straż pożarna i reagowanie kryzysowe, bezpieczeństwo, środowisko, uprawy/rolnictwo miejskie i bezpieczeństwo żywności, ekonomia, finanse, rekreacja, zdrowie, populacja/warunki socjalne, telekomunikacja i innowacja, transport, zarządzanie, energia, schronienie, odpady stałe, woda i kanalizacja, ścieki oraz urbanistyka.

Miasto, które podejmie się certyfikacji ISO 37120 mogą zdecydować o ścieżce zdobycia certyfikatu: międzynarodowej lub krajowej. Wybór ścieżki międzynarodowej oznacza poddanie się certyfikacji przez twórców normy, a więc World of Council on City Data (WCCD) z siedzibą w Kanadzie. Ścieżka krajowa to certyfikacja przez lokalne jednostki certyfikujące, m.in. Polski Rejestr Statków S.A. czy Polski Komitet Normalizacyjny.

Uzyskanie certyfikatu ISO 37120 na poziomie międzynarodowym wiąże się z kosztem rzędu ok. 7,5 tys. dolarów. Cenę można uznać za stosunkowo wysoką, ale rekompensatą będą korzyści natury wizerunkowej i nie tylko. Miasto, które wybiera certyfikację międzynarodową może się porównywać z ośrodkami, które poddały się takiej procedurze na całym świecie. Dany ośrodek miejski jest zarejestrowane na międzynarodowym, ogólnodostępnym portalu WCCD Global Cities Registry TM.

Smart city w Polsce 

Polskie miasta bardzo ambitnie podeszły do tematyki certyfikacji smart. Już pięć ośrodków dysponuje takimi certyfikatami. Są nimi Gdynia (jako pierwsza w Polsce), Kielce (początek 2018 r.) , Gdańsk (druga połowa 2017 r.), Lublin (1 kw. 2019) i Warszawa (połowa 2019 r.). Trzy miasta poddały się procedurze certyfikacji poprzez organizację WCCD z Kanady. Chodzi o Gdynię, Kielce i Warszawę. Gdańsk skorzystał z krajowej drogi poddając się ocenie audytorów z Polskiego Rejestru Statków S.A. Podobnie Lublin - miasto certyfikowało się przez Polski Komitet Normalizacyjny.

Polskie miasta w różnym stopniu zweryfikowały swoje parametry “smart”. Gdynia, która pierwsza poddała się certyfikacji już w 2017 roku, wówczas na poziomie “aspirujący”, obecnie dysponuje już najwyższym certyfikatem - platynowym. Podobnie jest w przypadku Warszawy i Kielc, które poszły ścieżką międzynarodowej certyfikacji. Jeśli chodzi o miasta certyfikowane krajowo - Gdańskowi udało się przedstawić wiarygodne dane w 87 kryteriach, co spełnia warunki certyfikacji na poziomie złotym. Lublin przygotował dane w 96 obszarach, co odpowiada certyfikacji na najwyższym poziomie - platynowym.

Kielce

Kielce jak Boston, Taipei i Toronto 

Dzięki ustandaryzowanemu systemowi oceny jednostek miejskich można porównywać pozornie tak odległe od siebie nie tylko geograficznie, ale i pod względem potencjału miasta, jak na przykład polskie Kielce i kanadyjskie Toronto. Efekty mogą zadziwiać. Dzięki obiektywnym danym, okazuje się że pozornie nieporównywalne ośrodki oferują zbliżoną jakość życia i poziom zrównoważonego/smart rozwoju.

Co dają miastom certyfikaty ISO 37120? Już po części odpowiedzieliśmy na to pytanie. Dzięki obiektywnym kryteriom miasta na całym świecie mogą porównywać się między sobą. Uzyskują czytelną, zewnętrzną ocenę, którą mogą podnieść w kolejnej certyfikacji. Otrzymanie certyfikatu na wysokim poziomie potwierdza pozytywne parametry w wielu zakresach gospodarki i środowiska miejskiego, co może być wykorzystane jako potencjał marketingowy, ale przede wszystkim jako podstawa do kolejnych działań i inwestycji mających budować polskie smart cities.