Nadzór autorski w prawie budowlanym: co to jest i ile kosztuje?

Budowa obiektów wielorodzinnych, komercyjnych czy przemysłowych jest wymagającym i dość skomplikowanym przedsięwzięciem. Może wymagać sprawowania nadzoru autorskiego. Prawo budowlane wskazuje, że polega on na sprawdzaniu na bieżąco czy wykonywane prace są zgodne z założeniami projektanta. Co obejmuje nadzór autorski? Ile kosztuje? Podpowiadamy.

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• czym jest nadzór autorski;
• co obejmuje i kiedy staje się wymogiem;
• ile trzeba zapłacić za nadzór budowlany.

Nadzór autorski – definicja

Praca architekta nie ogranicza się tylko do opracowywania kompletnej dokumentacji projektowej. Co do zasady, ma na celu wspomaganie prawidłowej realizacji prac budowlanych. Co to jest nadzór autorski? Zgodnie z ust. o prawie budowlanym powinien być sprawowany przez osoby zdolne do pełnienia samodzielnych funkcji w budownictwie. Mowa o działalności związanej z koniecznością fachowej oceny zjawisk technicznych, architektonicznych bądź techniczno-organizacyjnych. Może być wykonywana wyłącznie przez osoby posiadające odpowiednie wykształcenie oraz praktykę zawodową.

Art. 60 ust. z dnia 4 lutego 1994 roku wskazuje, że nadzór autorski jest niezbywalnym prawem przysługującym autorowi. Chroni intelektualny związek twórcy z opracowywanym utworem. Daje możliwość kontrolowania sposobu wykorzystania go przez inne podmioty. W Prawie budowlanym jest definiowany nieco inaczej.

Sprawowanie nadzoru autorskiego należy do obowiązków projektanta. Choć nie jest bezwzględny, często wynika z żądania inwestora lub organu administracji architektoniczno-budowlanej. O podstawowych obowiązkach mówi art. 20 Prawa budowlanego. Zaliczyć do nich można m.in. weryfikację zgodności realizacji z projektem czy uzgadnianie możliwości wprowadzenia zamiennych rozwiązań w stosunku do tych, które przewidziano w projekcie.

Nadzór autorski autora przy budowie domu

Zakres prac budowlanych zależy przede wszystkim od indywidualnych ustaleń. Oprócz tego wynika z obowiązujących przepisów prawnych. Nadzór autorski projektanta bywa niezbędny w przypadku, gdy budowa domu będzie realizowana na specyficznym terenie. Służy zapewnieniu prawidłowego przebiegu realizacji obiektu, który został zaprojektowany przez autora. Ponadto obejmuje sprawdzanie, czy kolejne prace są zgodne pod względem rozwiązań technicznych, użytkowych oraz materiałowych z dokumentacją techniczną. Ma na celu uzupełnienie szczegółów i wyjaśnienie ewentualnych wątpliwości w toku realizacji inwestycji.

Nadzór autorski nad projektem jest rozwiązaniem bardzo korzystnym z perspektywy inwestora. Daje pewność, że projektant będzie nadzorował pracę oraz podejmie współpracę z wykonawcą. Może posłużyć do dokonania uzgodnień z inwestorem w zakresie zamiany materiałów czy rodzaju konstrukcji.

Sprawowany nadzór autorski obejmuje również udział w czynnościach zmierzających do osiągnięcia zdolności funkcjonalnych, regularne pobyty projektanta na budowie, udzielanie wykonawcom porad i wskazówek, wyjaśnianie problemów, jakie mogą pojawić się podczas robót budowlanych.

Nadzór autorski architekta w projektowaniu wnętrz

Mianem tym określany jest proces, w ramach którego projektant nadzoruje i koordynuje prace wykonawcze. Na czym polega nadzór autorski w projektowaniu wnętrz? Przede wszystkim jest elementem, dzięki któremu projekt zostanie precyzyjnie wykonany zgodnie z założeniami. Daje pewność zgodności koncepcji z finalnym opracowaniem.  Co obejmuje nadzór autorski? Zakres prac przedstawia się w następujący sposób.

• Kontrola jakości – architekt jest w stanie zweryfikować jakość zastosowanych materiałów oraz technik wykonania. Może też skontrolować, czy prace przebiegają z należytą starannością.
• Optymalizacja kosztów – nadzorowanie pomaga w uniknięciu kosztownych błędów i nieporozumień. Dzięki niemu można na bieżąco dostosować prace do budżetu zainteresowanego.
• Współpraca między klientem a wykonawcami – obecność architekta usprawnia komunikację oraz sprawia, że wszyscy mają precyzyjne wytyczne co do oczekiwanych rezultatów. Nadzór autorski projektanta wnętrz
• Wygoda i bezpieczeństwo osoby zainteresowanej – klient zyskuje pewność, że projekt znajduje się w dobrych rękach. Finalnie zyskuje wnętrze zgodne z oczekiwaniami, które spełnia kryteria pod względem funkcjonalnym i estetycznym.

Dlaczego warto zdecydować się na nadzór autorski?

Sprawowanie nadzoru autorskiego przynosi szereg korzyści. Przez cały czas realizacji prac projektant może trzymać rękę na pulsie. Kontroluje ich przebieg i weryfikuje czy jest zgodny z ogólnymi założeniami projektu. Wskazuje też obszary, w których niezbędne jest wprowadzenie odpowiednich poprawek. Przede wszystkim gwarantuje liczne usprawnienia oraz udogodnienia.

Spośród najważniejszych warto wymienić:

• kontrolę nad zgodnością realizowanej inwestycji zatwierdzonym planem;
• czuwanie nad zgodnością zastosowanych rozwiązań, tak by były zgodne z dokumentacją projektową oraz przepisami;
• bieżące uzupełnianie szczegółów, które wymagają doprecyzowania wraz z postępem prac budowlanych;
• szybsze uzyskanie pożądanych rezultatów poprzez przyspieszenie tempa wprowadzanych zmian na budowie.

Ile kosztuje nadzór autorski projektanta?

Zwykle nie jest on wliczony w koszt wykonania projektu architektoniczno-budowlanego. Stanowi odrębną usługę, która określa nadzór autorski projektanta wnętrz. Umowa na projekt aranżacji domu lub mieszkania jest podpisywana w okresie współpracy z architektem.

Koszt nadzoru autorskiego mieści się zazwyczaj w przedziale od kilkuset do nawet 1000 zł za wizytę na plac budowy. Ostatecznie zależy od kilku czynników. Zalicza się do nich miejsce realizacji inwestycji, stopnia złożoności projektu, częstotliwości wizyt na placu budowy czy skali zaplanowanej inwestycji.

Wysokość i tryb wypłaty dla projektanta są z reguły ujęte w umowie o nadzór autorski. Cena szacunkowa stanowi 5% całego przedsięwzięcia. W praktyce oznacza to, że taką usługę trzeba zapłacić ok. 0,5% kwoty planowanej inwestycji. Czy deweloperzy posiadają w ofercie nadzór autorski architekta? Coraz więcej inwestorów decyduje się na to niezwykle przydatne rozwiązanie. Nadzór autorski jest dla nich sporym udogodnieniem, które pozwala na stałe kontrolowanie postępów realizacji projektu architektoniczno-budowlanego.

Nadzór autorski: podsumowanie

Na koniec warto zadać sobie jedno z kluczowych pytań. Mianowicie, czy nadzór autorski jest obowiązkowy? Organ właściwy może nałożyć na inwestora taki obowiązek w przypadku uzasadnionym np. wysokim stopniem skomplikowania robót budowlanych lub przewidywanym wpływem na środowisko. O konieczności zapewnienia nadzoru autorskiego może rozstrzygnąć organ administracji architektoniczno-budowlanej, który wydaje decyzję o pozwoleniu na budowę. Musi uzasadnić przyjęte stanowisko. W takim przypadku inwestor powinien zawrzeć umowę o nadzór autorski projektanta.