Mieszkanie dla seniorów, czyli jak wygląda budownictwo senioralne w Polsce

Społeczeństwo się starzeje, a Polska należy do czołówki krajów pod tym względem. Jak wynika z raportu GUS - jeszcze w 2019 roku osoby powyżej 60. roku życia stanowiły ponad 25% całej ludności w Polsce. Według prognoz, w roku 2050 polskie społeczeństwo będzie składać się ze starszych osób w aż 40%. 

Seniorzy to bardzo specyficzna grupa, która - jak wszyscy - ma swoje potrzeby mieszkaniowe. Rosnący odsetek osób w wieku 60 lat i więcej, które doświadczają całego szeregu ograniczeń architektonicznych, to temat, nad którym należy się pochylić. Jak powinien wyglądać projekt domu z mieszkaniem dla seniora? Stąd też wziął się koncept budownictwa senioralnego. Na czym polega? Sprawdź z RynekPierwotny.pl.

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• czym jest budownictwo senioralne;
• jak wyglądają statystyki seniorów w Polsce;
• co deweloperzy mogą zaoferować osobom starszym.

Budownictwo senioralne w Polsce – na czym polega?

Starzejące się społeczeństwo to wyzwanie, ale też szerokie pole do działania na rynku nieruchomości. Jednak obserwując polski rynek nieruchomości deweloperskich, można zauważyć, że mimo alarmujących raportów Głównego Urzędu Statystycznego, zdecydowanie brakuje ofert, które są dostosowane do potrzeb osób w podeszłym wieku.

Odpowiedzią na te potrzeby ma być właśnie budownictwo mieszkaniowe dla seniorów, a więc nieruchomości przystosowane do takich osób - zarówno architektonicznie, jak i lokalizacyjnie. Idea takiego budownictwa, często łączona jest z ​​Assisted Living, czyli tzw. mieszkalnictwem wspomaganym. Formuła ta zapewnia stałą dostępność opiekunów, a także placówek medycznych czy apteki na terenie osiedla. To wyjątkowo wygodne rozwiązanie dla osób, które nie są w zupełności samodzielnie. 

Na miejsca z ​​Assisted Living pewnie będziemy musieli jeszcze poczekać. Dużo łatwiejszym wydaje się stworzenie przestrzeni dla seniorów, w której ci będą mogli się swobodnie poruszać. Ogromnym problemem dzisiejszej starszyzny są liczne bariery architektoniczne, które nie tylko uprzykrzają życie, ale często wykluczają z codziennego funkcjonowania. Do najtrudniejszych kwestii należą mieszkania na wysokich piętrach bez windy, półpiętra i wejścia do klatek bez podjazdów oraz wąskie korytarze i ciasne łazienki. 

Życie seniorów w Polsce

W Polsce utrzymuje się trend spadkowy - cały czas maleje ogólna liczba osób, natomiast rośnie udział starszyzny. Na koniec 2019 roku populacja osób w wieku 60 lat i więcej, wyniosła 9703,7 tys., co stanowiło 25,3% Polaków i jest to największy odsetek od kilku lat. Dla porównania, 10 lat wcześniej, w roku 2009 udział seniorów w polskim społeczeństwie wynosił 19,1%. Jak podaje GUS, najwięcej osób po 60. roku życia w grudniu 2019 żyło w województwie mazowieckim, śląskim, wielkopolskim i małopolskim. Prognoza demograficzna wskazuje, że w roku 2030 te osoby osiągną liczbę 10,8 mln, w roku 2040 - 12,3 mln, a w roku 2050 aż 13,7 mln. Seniorzy będą stanowić 40,4% społeczeństwa. 

Raport z 2019 roku przedstawia, że ponad 85% seniorów to osoby nieaktywne zawodowo. Biorąc pod uwagę gospodarstwa z przynajmniej jedną osobą powyżej 60. roku życia, średni miesięczny dochód na jedną osobę wyniósł 1790 zł, natomiast wydatki ukształtowały się na poziomie 1211 zł na miesiąc. W gospodarstwach jednoosobowych dochód wyniósł 2095 zł, natomiast w gospodarstwach złożonych z dwóch osób – 2132 zł. 

61% gospodarstw złożonych wyłącznie z seniorów zamieszkiwało w budynkach wielorodzinnych, a 38,8% - domy jednorodzinne. Samotnie mieszkające osoby starsze zajęły przeciętnie 60,1 m² mieszkania, natomiast dla gospodarstw dwuosobowych złożonych wyłącznie z osób wieku 60 lat i więcej, przeciętny lokal osiągnął wielkość 78,5 m². 

Osiedla senioralne w Polsce i za granicą

W Polsce nadal panuje nisza i brakuje odpowiednich inwestycji, które sprostają potrzebom starszych mieszkańców. Obecna oferta dla seniorów skupia się na placówkach pomocy społecznej i jest kierowana przede wszystkim do osób niesamodzielnych, które wymagają stałej opieki. Jedną z opcji są domy opieki, gdzie obecnie najczęściej zamieszkują osoby starsze, których rodzina nie może pozwolić sobie na całodobową pieczę. Koszt prywatnych domów opieki to od 4 tys. w górę, natomiast państwowe domy pomocy społecznej opłacane są z emerytury, a to co przekracza jej wysokość - przenoszone jest na podatników. Badania pokazują jednak, że znaczna część seniorów obawia się zamieszkania w takiej placówce i dużo bardziej wolałaby własne mieszkanie. Nie ma w tym nic dziwnego, nieruchomość na własność to poczucie komfortu, bezpieczeństwa i stabilizacji.

Pandemia dała się we znaki w placówkach dla starszych i chorych osób, bowiem to przede wszystkim one są w grupie wysokiego ryzyka. Nie zniechęciło to jednak inwestorów w Europie Zachodniej. W senior housing najwięcej inwestuje się w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Szwecji, Francji oraz Hiszpanii i Holandii. Tam również największą popularnością cieszą się domy opieki, jednak rynek mieszkań dla seniorów stale się rozwija. W wielu krajach powstają również wspólnoty mieszkaniowe dla najstarszych. Takie osiedla działają od 1987 roku w Danii, a w USA w roku 2014 istniało ponad 120 takich miejsc i cały czas istnieją dobre perspektywy na kolejne.

Jak powinno wyglądać osiedle dla seniorów?

Raport GUS jednoznacznie pokazuje, że liczba seniorów w Polsce będzie stale rosnąć, co z kolei sprawi, że staną się oni istotną grupą społeczną, również na rynku nieruchomości. Zmienia się także model rodziny, a młodzi ludzie coraz szybciej i chętniej opuszczają dom rodzinny. To rodzi potrzebę stworzenia odpowiednich inwestycji. Jakie czynniki wpływają na komfort seniorów? Jak powinny wyglądać osiedla dla seniorów w Polsce?

Jak powinno wyglądać mieszkanie dla seniora?

Budownictwo senioralne opiera się głównie na tworzeniu domów modułowych oraz prefabrykowanych. Stanowi odpowiedź na potrzeby mieszkaniowe osób w podeszłym wieku. Nieruchomości przystosowane są architektoniczne do seniorów. Przede wszystkim znajdują się w dogodnych lokalizacjach, na osiedlach zapewniających dostęp do szeregu udogodnień. W pobliżu usytuowane są liczne placówki medyczne oraz apteki.

Mieszkanie dla seniorów powinno składać się z funkcjonalnych i odpowiednio zaadaptowanych pomieszczeń. W łazience nie może zabraknąć kabiny prysznicowej oraz siedziska. Wskazana jest także wymiana posadzki na antypoślizgową i innych elementów wyposażenia (np. sedesu czy umywalki). Samodzielne mieszkanie dla seniora powinno być wyposażone w stosowne uchwyty, oczywiście nie tylko w łazience. Z pewnością przyda się również instalacja nocnego oświetlenia włączanego przez czujnik ruchu. Mieszkanie na wynajem dla seniorów nie może posiadać barier architektonicznych. W wielu przypadkach sprawdzi się zamontowanie poręczy do samodzielnego poruszania się po lokum.

Osiedle dla Seniora - działka 

Idealna działka pod projekt deweloperski kierowany dla seniorów, powinna się charakteryzować:

• lokalizacją w dużym lub średnim ośrodku miejskim, bądź jego najbliższym otoczeniu;
• otoczeniem z dużą ilością terenów zielonych, sprzyjających spacerom i rekreacji;
• bliskością infrastruktury medycznej, handlowej i transportu publicznego.

Osiedle dla Seniora - udogodnienia

Deweloper budując mieszkanie dedykowane osobom starszym, powinien zapewnić swoim klientom:

• właściwy podział na niewielkie i relatywnie tanie w utrzymaniu mieszkania i apartamenty;
• windy i wygodne szlaki komunikacyjne;
• mieszkaniowy system alarmowy, który pozwoli poinformować służby medyczne i ochronę o konieczności interwencji w mieszkaniu;
• sklepy osiedlowe i gabinety lekarskie;
• usługę concierge, który w krytycznych momentach wykona dla seniora proste zakupy np. produktów spożywczych;
• kameralny klub seniora do gier i spotkań towarzyskich.  

Osiedle dla Seniora - zakup mieszkania

Wskazanym jest również stworzenie kilku ułatwień proceduralno-operacyjnych, które pozwolą łatwiej podjąć decyzję dotyczącą zakupu mieszkania:

• pomoc przy bezpiecznej sprzedaży dotychczasowej nieruchomości;
• pomoc i opcję wykupu wykończenia nowego mieszkania;
• organizację przeprowadzki i adaptację w nowym otoczeniu.

Przy tym wszystkim, należy pamiętać, że mieszkanie zaprojektowane z myślą o tej grupie docelowej powinno być jak najbardziej funkcjonalne i dostosowane do ich potrzeb. Jak urządzić bezpieczne mieszkanie dla seniora? To nie lada wyzwanie. Zachęcamy do lektury naszego artykułu, w którym dzielimy się sprawdzonymi poradami, dotyczącymi kwestii aranżacji nieruchomości dla osób straszych.

Aranżacja mieszkania dla seniora Sprawdź tutaj

Program „Mieszkanie dla seniora”

Od wielu lat cieszy się dużą popularnością. Program ten powstał z myślą o osobach starszych i stanowi pomoc w uzyskaniu miejsca zamieszkania dostosowanego do ich potrzeb. Wzorcowa inicjatywa realizowana jest w wielu polskich miastach. Mieszkanie wspomagane dla seniorów ma zapewnić możliwość prowadzenia samodzielnego i niezależnego życia. W aspekcie architektonicznym zostało zaprojektowane z myślą o osobach niepełnosprawnych i ograniczoną sprawnością ruchową. W budynkach wspomaganych znajdują się windy i podjazdy, szersze klatki schodowe oraz ograniczona liczba schodów.

Niezwykle popularną inicjatywą jest również mieszkanie chronione dla seniorów. Może być prowadzone zarówno przez jednostki administracyjne pomocy społecznej, jak i organizacje pożytku publicznego. Osoby w podeszłym wieku i niepełnosprawne fizycznie często też zamieszkują w miejscu tj. dom z mieszkaniem dla seniora. Zazwyczaj jest to niewielki apartament wbudowany lub dobudowany w bryłę budynku mieszkalnego.

Budownictwo senioralne okiem deweloperów

Windy, przestronne klatki schodowe, obniżone progi i krawężniki, specjalne podjazdy oraz przestrzeń manewrowa dla wózków inwalidzkich to tylko niektóre z rozwiązań, które mają zapewnić seniorom komfort i bezpieczeństwo. Jakie udogodnienia dla seniorów oferują deweloperzy?

Mateusz Juroszek, Wiceprezes ATAL S.A.

Wszystkie inwestycje ATAL są zaprojektowane z myślą o komforcie mieszkańców w każdym wieku. W przypadku seniorów szczególnie ważne są udogodnienia umożliwiające wygodne poruszanie się w obrębie osiedla. W każdej z naszych inwestycji zadbaliśmy o windy, odpowiednio szerokie chodniki, niskie krawężniki, poręcze oraz podjazdy. Kolejną atrakcyjną dla osób starszych możliwością jest wykończenie nieruchomości „pod klucz” w programie ATAL Design. To oferta szczególnie interesująca dla seniorów, którzy wolą sobie zaoszczędzić własnoręcznego wykańczania lokalu lub borykania się z fachowcami. Warto również zaznaczyć, że decydując się na zakup mieszkania bezpośrednio od dewelopera istnieje możliwość dostosowania wnętrza do indywidualnych potrzeb osoby starszej. Nasze biuro projektowe może przykładowo zaproponować poszerzenie drzwi.

Małgorzata Ostrowska, Członek Zarządu i Dyrektor Pionu Marketingu i Sprzedaży w J.W. Construction Holding S.A.

W każdej naszej inwestycji znajdują się mieszkania, które dostosowane są zarówno do potrzeb seniorów, jak i osób niepełnosprawnych. W takich lokalach szersze są drzwi do pomieszczeń oraz jest więcej przestrzeni w korytarzach czy przedpokojach. Oprócz tego wszystkie nasze osiedla posiadają windy oraz miejsca parkingowe przypisane do lokali. Funkcjonalny rozkład pomieszczeń również pozwala na aranżację mieszkania zgodnie z potrzebami osób w podeszłym wieku.

Eryk Nalberczyński, Dyrektor ds. Sprzedaży Lokum Deweloper

Inwestycje budowane przez Lokum Deweloper są przyjazne dla seniorów. Coraz częściej są to osoby aktywne, które chętnie korzystają z dostępnych na osiedlach stref fitness. Z radością odpoczywają na zielonych dziedzińcach, z widokiem na fontanny, w przyjemnym i precyzyjnie zagospodarowanym otoczeniu. Spędzają też czas z wnukami na bezpiecznych placach zabaw na terenie inwestycji. Wszystkie nasze budynki są wyposażone w nowoczesne windy docierające na każdy poziom – od garażu podziemnego, przez poziom 0, do ostatnich kondygnacji. Przestronne klatki schodowe zapewniają swobodę poruszania się, a bezpieczeństwo zapewnia monitoring.

Aleksandra Goller, starszy menadżer projektu Skanska Residential Development Poland

Skanska Residential Development Poland jako pierwsza firma w Polsce buduje osiedla mieszkaniowe, zgodnie z wymogami certyfikacji Obiekt bez Barier. W praktyce projektujemy i realizujemy obiekty, pozbawiając ich większości barier architektonicznych, ułatwiając tym samym poruszanie się i wykonywanie codziennych czynności w częściach wspólnych osiedli, jak i w samych mieszkaniach. Prowadzimy dwie inwestycje w Warszawie, audytowane pod kątem dostępności: Holm House i II etap Osiedla Mickiewicza.

Dostosowując obiekt do różnych potrzeb jego mieszkańców kładziemy nacisk na trzy kluczowe obszary takich dostosowań. Są to same mieszkania i wykończenie „bez ograniczeń”, ale także części wspólne budynku oraz jego otoczenie. Mieszkania zyskują takie udogodnienia, jak obniżone progi, przestrzeń manewrową dla wózków inwalidzkich czy niżej zamontowane włączniki światła. Na osiedlach bez barier zawsze istnieje alternatywne wejście dla schodów – wygodne podjazdy. Windy posiadają odpowiednio większe i opisane przyciski (wypukłe cyfry i piktogramy) oraz informację dźwiękową. To zaledwie kilka rozwiązań z długiej listy udogodnień, które wdrażamy.

Warto podkreślić, że rozwiązania te przeciwdziałają również rozmaitym wykluczeniom społecznym. W takich budynkach znakomicie odnajdą się zarówno osoby pełnosprawne i niepełnosprawne, młodsze i starsze. Budownictwo pozbawione barier architektonicznych sprzyja bowiem integracji i łączeniu pokoleń.

Adrian Sączek, ekspert ds. sprzedaży deweloperskiej w Mennicy Polskiej

W Mennicy Deweloper, już w fazie projektowej, uwzględniliśmy potrzeby wszystkich potencjalnych mieszkańców, również osób starszych i z ograniczoną sprawnością ruchową. Naszym priorytetem jest stworzenie oferty mieszkaniowej, która będzie zaspokajała oczekiwania różnorodnych grup odbiorców. Dlatego też w Mennicy Residence wejście do poszczególnych klatek schodowych jest możliwe z poziomu chodnika, co stanowi udogodnienie dla starszych mieszkańców, rodzin z dziećmi i osób z ograniczoną sprawnością ruchową, a na wszystkich poziomach garażowych zaprojektowaliśmy miejsca postojowe dla osób niepełnosprawnych. Inwestycja w Mennicy Residence jest atrakcyjna zarówno dla młodszych mieszkańców, singli oraz rodzin, jak i osób starszych. Niewątpliwym atutem jest także lokalizacja w centralnej części miasta, która sprawia, że najważniejsze punkty usługowe, handlowe, medyczne, a także środki komunikacji znajdują się na wyciągnięcie ręki, co jest szczególnie ważne z perspektywy funkcjonowania osób starszych.

Mieszkanie dla seniora - oferta deweloperska Przeczytaj

Przyszłość budownictwa dla osób starszych

Rynek mieszkalnictwa senioralnego nie jest przedmiotem zbyt wielu analiz, stąd brak całościowych, wieloaspektowych badań, które opisywałyby tę grupę z uwzględnieniem ich potrzeb, preferencji, możliwości finansowych, jak i oferty rynku mieszkaniowego. Trudno jednoznacznie określić, w jakim tempie będzie rozwijało się budownictwo senioralne w Polsce. Stworzenie kompleksowej oferty mieszkaniowej adresowanej do seniorów wymaga dokładnego przeanalizowania realnych potrzeb osób starszych, zgłaszanych przez tę grupę społeczną.

Niedostosowanie warunków mieszkaniowych w obecnie zajmowanych nieruchomościach, zmusi wiele osób do zmiany lokum. Często też pojawia się potrzeba zmiany mieszkania na mniejsze. Na ostateczny popyt wpłyną oczywiście procesy demograficzne, zasoby finansowe oraz polityka państwa, która obecnie, w 2021 tego nie robi, ale być może w przyszłości będzie wspierać ten sektor budownictwa. 

Ostatecznie wszyscy znajdziemy się w tym miejscu. Warto zadbać, by starzejące się społeczeństwo w ostatnich latach zaznało wysokiej jakości życia, w tym opieki medycznej i zaspokojania potrzeb mieszkaniowych. Nikt nie powinien być wykluczony z życia społecznego z powodu gorszego stanu zdrowia czy ograniczonej ruchomości.

Mieszkanie dla seniorów: podsumowanie

Jak powinien wyglądać lokal dla osób starszych i ograniczonych ruchowo? W takim miejscu niezbędna jest likwidacja wszelkich barier architektonicznych. Wzorcowe mieszkanie dla seniora powinno być wyposażone w szereg udogodnień. Nie może w nim zabraknąć rozwiązań naprawdę ułatwiających życie. Przede wszystkich chodzi o zamontowanie poręczy, kabiny prysznicowej i przydatnych uchwytów na ścianach. Wskazana jest także wymiana stolarki okiennej oraz drzwi wejściowych.