Inteligentny dom – co to znaczy i ile to kosztuje smart home?

Boisz się, że zostawiłeś włączone żelazko po wyjeździe na wakacje? A może obawiasz się złodzieja, który kręci się w okolicy? Twój inteligentny dom „samodzielnie” wyłączy urządzenia elektryczne, zasymuluje twoją obecność w mieszkaniu – np. włączając światło, czy muzykę. A jeśli zanotuje niepożądanych ruch w pomieszczeniach bądź na podwórku, powiadomi o tym poprzez smartfona. To tylko garstka możliwości systemu Smart Home.

Wraz z rozwojem sieci 5G i internetu, takie rozwiązania będą coraz powszechniejsze. Wbrew powszechnej opinii, inteligentny dom to nie rozwiązanie dla bogaczy, a dla zwykłego Kowalskiego, który dodatkowo może samodzielnie zaaranżować sieć urządzeń podpiętą w jeden system i zarządzać nią przez laptopa czy telefon.

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• czy posiadanie inteligentnego domu jest kosztowne
• jakie systemy usprawniające warto zastosować w mieszkaniu
• jaka jest historia domowej automatyki

Automatyka domowa - historia

Pierwowzoru koncepcji inteligentnego domu należy szukać w budownictwie biurowym, w latach 70-80 ubiegłego wieku. Wtedy powstawały pierwsze BMS – Bulding Managment System – systemy zarządzania budynkiem. Ich ojczyzną są Stany Zjednoczone, gdzie zaczęto projektować rozwiązania oparte na przemysłowych systemach związanych z hodowlą roślin. Inżynierowie zauważyli, że takie same elementy, które odpowiadają w przypadku roślin np. za temperaturę w pomieszczeniu, czy oświetlenie mogą być zastosowane także w środowisku ludzkim.

Zobacz oferty nowych domów na sprzedaż

Po dwutysięcznym roku koncepcje inteligentnych budynków były - i są po dziś dzień - stosowane w budownictwie biurowym. Najczęściej synonimem słowa inteligentny jest w tym przypadku „zielony” bądź ekologiczny, bowiem to właśnie kwestie ekologii mają tu największe znaczenie – np. oszczędności wody, poprzez wykorzystanie deszczówki, wody szarej, prądu czy ogrzewania przez systemu czujników, które dostosują temperaturę do obecności człowieka, a światło sztuczne do poziomu dostępności światła naturalnego z zewnątrz budynku.

Inteligentne windy będą nie tylko czerpać prąd, ale także go odzyskiwać podczas ruchu. Takie rozwiązania to już dziś standard w „szanujących się” inwestycjach biurowych klasy A. Wypracowano też dwa główne systemy certyfikacji nieruchomości inteligentnych/ekologicznych - LEED i BREEAM.

Co znaczy inteligentny dom?

Tzw. inteligentne domy to po prostu sieć urządzeń, czujników i detektorów, znajdujących się w nieruchomości, które są spięte pod jeden centralny system zarządzania wszystkimi instalacjami. Przymiotnik „inteligentny” oznacza, że system samoczynnie zareaguje na określone sygnały. Np. w przypadku pożaru uruchomi procedurę awaryjną. Jeśli wykryje ruch w pomieszczeniu, zapali światło i zwiększy temperaturę. „Inteligencja” oznacza też wygodę, możliwość sterowania najróżniejszymi parametrami na odległość – oświetleniem, ogrzewaniem, monitoringiem.

Jak więc widzimy przez pojęcie to rozumie się w rzeczywistości dwie podstawowe funkcjonalności. Przez czujniki, centralę i oprogramowanie system „samodzielnie” zarządza domem (w oparciu o dane wyjściowe, które mu wprowadzimy). Bardziej zaawansowane rozwiązania nawet „uczą się”, wykrywając prawidłowości, np. fakt nieobecności w pomieszczeniu ludzi w danych godzinach. W ten sposób dostosowują temperaturę, światło, wilgotność do cyklu dnia domowników. Drugą funkcjonalnością jest dostęp do domowych urządzeń przez właściciela – niezależenie gdzie jest, choćby za pomocą smartfona. Tego typu rozwiązania stają się coraz powszechniejsze i coraz tańsze.

oferta nowych domów

Inteligentny dom - systemy usprawniające

Zakres „używalności” inteligentnego domu może być bardzo szeroki. Inteligentne domy sterują oświetleniem zewnętrznym i wewnętrznym (dostosowując je do obecności ludzi w pomieszczeniach), ustawiają ogrzewanie, sterują klimatyzacją i wentylacją – np. w oparciu o parametr wilgotności powietrza, obecności CO2. Inteligentny dom oczywiście zawiera w sobie system alarmowy i przeciwpożarowy oraz monitoring. Może SMS-em powiadomić właściciela, że czujnik podczas jego nieobecności wykrył ruch w mieszkaniu. Rozwiązania tego typu mają rozwinięte opcje optymalnego gospodarowania i oszczędzania energii, ale też mogą „udawać” obecność gospodarzy w domu, podczas ich wyjazdu – np. zapalać światło, włączać muzykę, zmieniać położenie rolet.

Technologia w tym zakresie idzie znacznie do przodu. Dziś alarmy domowe są wzbogacone dodatkowo o czujniki chroniące przed zalaniem, pożarem, obecnością gazów usypiających i trujących. Stosuje się też częściej czujniki otwarcia okien i drzwi, czujniki pozwalające wykryć stłuczenia, bariery podczerwieni lub mikrofalowe. Z kolei sam monitoring dziś ma znacznie lepszą jakość obrazu, niż jeszcze kilka lat temu. Standardem jest 4 – 8 mpx i doświetlenie podczerwienią w trybie nocnym.

Inteligentny dom pozwala też aranżować sekwencje działań. Przykładowo – na odpowiednią godzinę zwiększy temperaturę w mieszkaniu, samodzielnie włączy lampy w hallu i salonie oraz telewizor na określonym kanale. Może też włączyć czajnik, gdzie będzie się podgrzewać woda na naszą popołudniową kawę, czy też piekarnik do odgrzania obiadu.

Lista elementów, które mogą się składać na całościowy system inteligentnego domu:

• system inteligentnego oświetlenia – m.in. dostosowanie poziomu do natężenia światła dziennego
• inteligentne ogrzewanie, klimatyzacja i wentylacja
• inteligentne gniazdka (smart plug) – dzięki którym można monitorować zużycie energii, a także zaprogramować włączenie/wyłączenie urządzeń
• czujniki bezpieczeństwa – m.in. czujniki dymu, gazu, zalania i czujniki ruchu;
• sterowanie bramą wjazdową/garażową
• system regulacji rolet i markiz
• systemy alarmowe
• monitoring
• kominek z płaszczem wodnym,
• system audio

System automatyki - instalacja

Wbrew pozorom systemy inteligentnego domu nie są kłopotliwe w montażu. Od strony formalnej nie wymagają żadnych specjalnych pozwoleń. W przypadku budowy nowego domu oczywiście konieczna jest zgoda i wtedy też przedstawia się projekt instalacji elektrycznej elektrycznej – ale jest to formalność, niezależnie od tego czy instalujemy inteligentne systemy, czy nie.

Jeśli chodzi o sam montaż – obecnie niekonieczne jest już kucie ścian celem przeprowadzenia okablowania. Na rynku są już dostępne instalacje bezprzewodowe, sprowadzające się do tego, że moduły montuje się w gniazdkach elektrycznych i puszkach podtynkowych. Ich zarządzaniem steruje centrala wielkości odtwarzacza DVD.

Ile kosztuje inteligentny dom?

Ile zapłacimy za inteligentny dom? Do dziś pokutuje przekonanie, że jest to „rozrywka” dla bogaczy. Nic bardziej mylnego. Od czasów, gdy takie systemy były wyznacznikiem luksusu, sporo wody upłynęło, choć szczerze mówiąc – nie tak znowu sporo. To technologia znacznie przyspieszyła, zaczęła się upowszechniać, a ceny spadły.

System fizyczny

Oczywiście – za najbardziej zaawansowane systemy inteligentnego domu można zapłacić nawet powyżej 100 tysięcy złotych. Generalnie zawsze droższy będzie indywidualnie opracowany system „fizyczny”, przewodowy. Przede wszystkim dlatego, że jest on znacznie lepiej zoptymalizowany pod konkretny dom, niż systemy bezprzewodowe. Indywidualne "okablowane” systemy, mają centralę zarządzającą fizycznie instalowaną w domu. Działa ona jak lokalny serwer.

Dzięki fizyczności tej sieci, będzie ona znacznie bardziej niezawodna, zindywidualizowana, mniej awaryjna i szybsza niż sieć bezprzewodowa. Będzie jednak również wyraźnie droższa i raczej (o ile nie jesteśmy fachowcami) nie damy sobie rady z instalacją takiej sieci samodzielnie. Lepiej oddać to w ręce fachowców.

Szacuje się, że przeciętny koszt systemu fizycznego inteligentnego domu dla nieruchomości około 100 – 120 metrowej wyniesie około 20-30 tysięcy złotych. Najtańsze kosztują od 10 do kilkunastu tysięcy złotych. Przyjmuje się, że minimalna stawka za instalację podstawowego systemu to około 200 zł/mkw. Systemy fizyczne nie są pozbawione wad. Główna z nich polega na tym, że znacznie trudniej się je instaluje w budynkach już istniejących, starszym budownictwie itp.

Tu z kolei mogą się sprawdzić systemy bezprzewodowe, które – w związku z rozwojem sieci internetowej, internetu rzeczy itp. wydają się być przyszłością. Sieć bezprzewodową jesteśmy w stanie samodzielnie zainstalować w mieszkaniu, a jej cena będzie zależeć od skali rozbudowania systemu. Nie wymaga ona interwencji w ściany budynku. Z tego powodu jest znacznie tańsza.

System bezprzewodowy

Systemy bezprzewodowe mogą być oparte o różne rodzaje transmisji danych, takie jak ZigBee, WiFi, Z-wave, Bluetooh czy BLE. Co ważne – nasz system bezprzewodowy możemy rozbudowywać stopniowo i jesteśmy w stanie samemu go zainstalować. W systemach takich jak Fibaro czy Tuya Smart, sterowanie odbywa się z poziomu aplikacji, która działa w chmurze producenta. Ile za to zapłacimy? Centrale systemów bezprzewodowych, które są wielkości urządzeń typu router i pozwalają zarządzać inteligentnym domem przez aplikację w smartfonie, kosztują od kilkuset do nieco ponad dwóch tysięcy złotych, w zależności od kompleksowości, rodzaju danych itp.

Do tego dochodzą kolejne urządzenia, takie jak inteligentne gniazdka (ok. 50 – 70 zł za sztukę), inteligentne oświetlenie (inteligentne lampy – średnio około 300 zł/sztuka), kamery do monitoringu (od niecałych 200 do ponad 1000 zł) itp. Pojedyncze zestawy startowe inteligentnego domu, dedykowane różnym funkcjonalnościom kosztują średnio około 1000 – 1500 zł. Na przykład zestaw startowy - alarmowy firmy Somfy komunikujący się przez Wi-FI, na który składa czujnik ruchu, drzwi/okien, klucz zbliżeniowy, syrena alarmowa - kosztuje około 1500 zł. Zestaw startowy Fibaro, na który składa się czujnik drzwi/okien, zalania, dymu/ognia, a który umożliwia w sumie podłączanie 230 urządzeń bezprzewodowych kosztuje 2500 zł.

Można zakładać, że rozbudowane, kompleksowe systemy bezprzewodowe będą kosztować nas nie więcej niż 8 - 10 tysięcy złotych. Oczywiście wszystko zależy od wielkości mieszkania/domu, rodzaju i liczby instalacji, gniazdek itp. Tak jak już wspomnieliśmy – technologia tego typu będzie się upowszechniać, wraz z rozwojem sieci 5G i internetu rzeczy. Z czasem zapewne rozwiązania tego typu będą po prostu standardem.

Inteligentne domy i mieszkania na rynku pierwotnym

W budownictwie deweloperskim coraz częściej systemy domu inteligentnego pojawiają się w standardzie nowych inwestycji. Z danych portalu RynekPierwotny.pl wynika, że takie rozwiązania wcale nie muszą być drogie. Pojawiają się coraz częściej w realizacjach z segmentu popularnego, niekoniecznie w prestiżowych, centralnych lokalizacjach.

Przykładem może być warszawski Ursus, gdzie jeden z deweloperów oferujących mieszkania w ramach inwestycji Mój Ursus (Szamoty, ul. Posag 7 Panien) w standardzie oferuje rozwiązania Smart Home, a jeśli chodzi o budynek proponuje rozwiązania proekologiczne, zmniejszające koszty – takie jak oświetlenie LED, czy panele fotowoltaiczne. Ceny mieszkań w tej inwestycji zaczynają się od 8159 zł/mkw. a więc nie odbiegają od średniej rynkowej dla oddalonych stołecznych lokalizacji.

W Krakowie, elementy inteligentnego domu w standardzie mają m.in. mieszkania inwestycji Nowa Lipska, w dzielnicy Podgórze, nieco ponad 4 km od ścisłego centrum miasta. Ceny mieszkań w tym projekcie zaczynają się od niecałych 8 tysięcy złotych i są nawet nieco poniżej średniej krakowskiej, która wg NBP (dane za III kw. 2020) wynosi ponad 8800 zł/mkw. We Wrocławiu inteligentny dom na wyposażeniu mają choćby mieszkania dewelopera Robyg na rozbudowującym się osiedlu Jagodno. Ceny odpowiadają przeciętnym stawkom rynkowym. Zaczynają się od około 7200 zł/mkw.

Te przykłady potwierdzają zasadniczą tendencję: żeby cieszyć się funkcjonalnościami inteligentnego domu nie trzeba dziś ani wydać fortuny na instalację, ani też być właścicielem luksusowego apartamentu. Technologie tego typu upowszechniają się i stają się coraz tańsze. W ciągu najbliższych lat prawdopodobnie będą standardem w nieruchomości mieszkaniowych.