Wiecha na dachu – tradycja, która przetrwała

Jeżeliby przyjąć dawne wierzenia, jej powieszenie oznacza, że mieszkańcy będą czerpać energię od duchów zamieszkujących drzewa i cieszyć się ich opieką. Nowoczesna wiecha wyglądem przypomina tę sprzed stuleci. Tradycja jest kultywowana w Europie i Stanach Zjednoczonych. Pamięta się o niej także w Polsce.

Z tego artykułu dowiesz się m.in.:

• skąd pochodzi tradycja zawieszania wiechy
• w jakich krajach pielęgnuje się ten zwyczaj
• czym jest bouquet final

Wiecha na budowie - czym jest?

Powieszenie wiechy to znak zakończenia ważnego etapu budowy, zazwyczaj sygnalizuje osiągnięcie stanu surowego otwartego. To bardzo długa tradycja. Sięga aż XIV wieku. W dawnych czasach zawieszenie wiechy, tzw. wiechowe lub wiankowe, poprzedzała uroczystość zwana popłatne – ułożenie ostatniej krokwi na wierzchu zrębu. Zgodnie z tradycją cieśla wycinał na tej belce stosowną datę i gmerk, czyli znak rzemieślnika.

Po oznakowaniu belki cieśla wieszał na drewnianej konstrukcji dachu wieniec z liści i gałęzi. Wybierano liście i gałęzie, ponieważ wedle dawnych wierzeń drzewa zamieszkiwały bóstwa, mające duży wpływ na życie ludzi. Wiecha miała zatem przekazywać mieszkańcom budynku pozytywną energię i przynosić im pomyślność. Niekiedy zamiast wieńca na szczycie konstrukcji umieszczano małe drzewo przystrojone wstążkami. Czasem do ozdoby przymocowywano narzędzia, którymi posługuje się cieśla.

Jak zrobić wiechę?

Minęły stulecia, lecz tradycja wieszania wiechy nie przeminęła. Nowoczesne budownictwo wciąż ją kultywuje, pamiętając o symbolach. Wielu deweloperów wiesza wiechę na swoich inwestycjach. Na uroczystość zapraszani są pracownicy budowy i generalny wykonawca.

Jak zrobić wieniec na wiechę? Wystarczy drewniany stojak z kolorowym wieńcem u podstawy, splecionym z gałęzi i kwiatów, oraz piłą, siekierą i ekierką u szczytu.

W dawnych czasach po wywieszeniu wiechy gospodarz wystawiał przyjęcie dla majstrów i sąsiadów, aby wspólnie świętować zakończenie ważnego etapu budowy. Wspólny posiłek to także część zwyczaju. Przed wiekami jedzenie i picie symbolizowało ofiarę składaną opiekuńczym duchom zamieszkującym drzewa. Dawny przesąd głosił, że niezawieszenie wiechy mogło skłonić majstrów do opuszczenia placu budowy.

Wieszanie wiechy na świecie

Tradycja wieszania wiechy na dachu jest żywa w kilku krajach Europy i w Stanach Zjednoczonych. We Francji utrwaliła się wśród murarzy do połowy XX wieku. Francuzi nazywają wiechę bouquet final. Żeby przyjrzeć się ceremonii trzeba przenieść się do połowy XIX wieku. W drodze losowania wybierano śmiałka, który wspinał się na szczyt budynku i układał tam gałąź ozdobioną kwiatami i wstążkami. Często kładł ją na szczycie komina. Wspinaczce towarzyszyły gromkie okrzyki kolegów. Następnie miało miejsce uroczyste wręczenie dwóch dużych bukietów kwiatów wykonawcy i najemcy, którzy w zamian dawali kilka monet.

Z reguły na kominie wiechę kładą również Belgowie. A konkretnie krzew lub dużą liściastą gałąź. Robią to po ukończeniu stanu surowego budynku, w jego najwyższym punkcie. Wiechę wiesza się także w Szwajcarii i w Niemczech oraz w Stanach Zjednoczonych, gdzie częścią ozdoby jest amerykańska flaga, która dumnie powiewa nad budynkiem.